Instytucjonalizacja śmierci i umierania w klasycznej polskiej socjologii medycyny – wybrane wątki badawcze

• Authors: Piątkowski, Włodzimierz , Majchrowska, Anita

Abstracts

PL

Socjologiczne analizy śmierci i umierania zwracają obecnie uwagę na proces jej „tabuizowania” i „eksmitowania” ze zbiorowej świadomości. Problematyka śmierci – jeżeli się pojawia – to głównie w dyskursie instrumentalno-medycznym. Jest w nim zracjonalizo - wana i sprowadzona do działań medycznych podejmowanych na rzecz powstrzymania śmierci, odroczenia jej w czasie bądź nawet uniknięcia. Proces wypierania śmierci ze zbiorowej świado - mości społecznej ma swoje źródło między innymi w fizycznym jej przesunięciu z naturalnego środowiska rodzinnego do instytucji, jaką jest szpital lub hospicjum. Tekst prezentuje wybrane wątki socjomedyczne związane z problematyką instytucjonalizacji śmierci i umierania. Dynamiczny rozwój medycyny oraz postępująca jej specjalizacja i technicy - zacja przyczyniły się do przeniesienia śmierci do instytucji szpitala, co Magdalena Sokołowska nazywała „hospitalizacją śmierci”. Śmierć została poddana supremacji medycyny, podporządko - wana medycznym procedurom i ujęta w ramy instytucjonalne. Socjologia krytyczna podkreśla jednak nieadekwatność szpitala jako organizacji biurokratycznej do wymogów sytuacyjnych procesu umierania, na co zostanie zwrócona uwaga w artykule. Szpital jako instytucja społeczna jest bowiem powołany do realizacji innych celów niż zapewnienie opieki osobie umierającej. Nie posiada on ani warunków, ani procedur, które umożliwiają „odejście z godnością”. W sytuacji wydłużającego się procesu umierania, „instytucjonalną alternatywę” dla szpitala może stać się obecnie hospicjum, w którym pacjent oraz jego rodzina objęci są wielowymiarową opieką. Podstawowy cel działania hospicjum to zapewnienie godnego umierania wówczas, gdy „biomedyczna oferta” szpitala przestaje mieć optymalny charakter.

Keywords

EN

śmierć; umieranie; instytucjonalizacja śmierci; hospicjum; opieka hospicyjna

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny
• Journal: Władza sądzenia
• Year: 2017
• Volume: 12

Dates

published

2017

Contributors

author

Piątkowski, Włodzimierz

author

Majchrowska, Anita

other

Zakład Socjologii Zdrowia, Medycyny i Rodziny Instytut Socjologii UMCS w Lubinie, Samodzielna Pracownia Socjologii Medycyny Katedra Nauk Humanistycznych Uniwersytet Medyczny w Lublinie

other

Samodzielna Pracownia Socjologii Medycyny Katedra Nauk Humanistycznych Uniwersytet Medyczny w Lublinie

other

Włodzimierz Piątkowski, dr hab., profesor nadzwyczajny w Instytucie Socjologii UMCS, kierownik zakładu Socjologii Zdrowia, Medycyny i Rodziny, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie specjalizował się w socjologii medycyny pod kierunkiem prof. Magdaleny Sokołowskiej; założyciel i kierownik Samodzielnej Pracowni Socjologii Medycyny Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. W latach 2001–2013 przewodniczący Sekcji Socjologii Medycyny Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Autor 5 publikacji monograficznych, ostatnia Beyond Medicine (2012) ukazała się równolegle w Niemczech i USA; współautor oraz redaktor 8 książek z zakresu socjologii medycyny oraz ponad 200 publikacji drukowanych w periodykach polskich i zagranicznych. W roku 1990 został wybrany na koordynatora Europejskiego Towarzystwa Socjologii Zdrowia i Medycyny (ESHMS) w Polsce. Konsultant PolskoAmerykańskiej Komisji Fulbrighta administrującej Program Stypendialny im. Lane’a Kirklanda. Twórca i redaktor merytoryczny działu Sociology of Health and Illness kwartalnika „Annals of Agricultural and Environmental Medicine”, od roku 2012 kieruje programem socjomedycznym realizowanym w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki

other

Anita Majchrowska, dr nauk humanistycznych, socjolog, adiunkt w Samodzielnej Pracowni Socjologii Medycyny Katedry Nauk Humanistycznych UM w Lublinie. Jest autorem i współautorem kilkudziesięciu recenzowanych publikacji naukowych (oryginalnych i przeglądowych) z obszaru socjologii zdrowia, choroby i medycyny, w tym współautorem książki „Elementy socjologii dla pielęgniarek”, redaktorem i współautorem podręcznika do nauczania socjologii dla studentów i absolwentów Wydziałów Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu; ogólnopolskiego poradnika przeznaczonego dla osób pracujących z niepełnosprawnymi „Osoby niepełnosprawne w systemie pomocy społecznej” oraz monografii „Wąwolnica – lokalny program promocji zdrowia: krótki raport sprzed dekady”. Główne zainteresowania badawcze związane są z socjologią zdrowia i medycyny oraz socjologią zawodów medycznych ze szczególnym uwzględnieniem zawodu farmaceuty

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11089/25827