Formy fleksyjne rzeczowników ŏ-tematowych w „Kronice Supraskiej”

• Authors: Grabowska, Katarzyna

Title variants

PL

Inflectional forms of ŏ-stem nouns in the Supraśl Chronicle

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł poświęcony jest charakterystyce form fleksyjnych rzeczowników ŏ-tematowych w XVI-wiecznym zabytku piśmiennictwa zaliczanym do I redakcji latopisów białorusko-litewskich. Celem artykułu jest analiza odmiany rzeczowników rodzaju męskiego i nijakiego z uwzględnieniem zmian w porównaniu do stanu ogólnoruskiego. Do najistotniejszych zjawisk, które znalazły poświadczenie w tekście „Kroniki Supraskiej”, należą: dążenie do wyrównań międzydeklinacyjnych oraz w obrębie samej deklinacji na *ŏ. Prowadzi to do zwiększenia ilości końcówek dla tego samego przypadku, a także wahań ich użycia. W „Kronice Supraskiej” poświadczenie znajdują szczątkowe formy liczby podwójnej. W większości przypadków zostały one wyrównane do liczby mnogiej. Zabytek charakteryzuje się również niekonsekwencją realizacji kategorii żywotności.

EN

This article discusses the characteristic of ŏ-stem nouns in the 16th-century monument of writing belonging to the first Belorussian-Lithuanian compilation. The purpose of the article is the analysis of the declension of masculine and neuter nouns with regard to alterations in comparison with general Old Russian. The most crucial phenomena which are confirmed in the Supraśl Chronicle are: a tendency to inter-declensional leveling and within the ŏ-declension itself. It leads to an increase in the number of endings of the same case as well as fluctuations in their usage. In the Supraśl Chronicle residual forms of the dual number can be observed. In most cases they were leveled to the plural number. The text is also characterized by the inconsistent usage of the animacy category.

Keywords

EN

latopisy białorusko-litewskie; I redakcja latopisów białorusko-litewskich; język staroruski; rzeczownik; odmiana ŏ-, jŏ-tematowa; Old Belorussian chronicles; the first Belorussian-Lithuanian compilation; Old Russian language; noun; ŏ-, jŏ-stem declension

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Linguodidactica
• Year: 2015
• Volume: 19

Dates

published

2015

Contributors

author

Grabowska, Katarzyna

References

• Борковский В.И., Кузнецов П.С., Историческая грамматика русского языка, Москва 2007.
• Булыка А.М., Жураўскі А.І., Крамко І.І., Свяжынскі У.М., Мова беларускай пісьменнасці XIV – XVIII стст., Мінск 1988.
• Жыдовіч М.А., Назоўнік у беларускай мове, ч. I: Адзіночны лік, Мінск 1969.
• Иорданиди С.И., Крысько В.Б., Историческая грамматика древнерусского языка, T. 1, Москва 2000.
• Карский Е.Ф., Белорусы. Язык белорусского народа, Вып. 2, Москва 1956.
• Фасмер М., Этимологический словарь русского языка, Т. 1, Москва 2004.
• Филин Ф.П., Происхождение русского, украинского и белорусского языков, Москва 2006.
• Чамярыцкі В.А., Беларускія летапісы як помнікі літаратуры. Узнікненне і літаратурная гісторыя першых зводаў, Мінск 1969.
• Citko L., „Kronika Bychowca” na tle historii i geografii języka białoruskiego, Białystok 2006.
• Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S., Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1981.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/3989

DOI

10.15290/lingdid.2015.19.04