Relacja między nauką o logicznych możliwościach a zasadą zachowania energii. Rola badań Huygensa i Leibniza dla nowożytnej refleksji nad wolnością woli

• Authors: Szyrwińska, Anna

Title variants

EN

Relationship Between the Theory of Logical Possibility and the Principle of Conservation of Energy. The Meaning of Huygens’ and Leibniz’s Surveys for the Early Modern Reflections on Free Will

Abstracts

EN

The article investigates the relationship between Leibniz’s and Huygens’ theory of possibility and the principle of conservation of energy. It assumes that their criticisms of Cartesian views concerning those questions as well as their own achievements contributed to the formation of a new metaphysical ground for the modern discussions on the freedom of the will. There are especially two problems whose role is crucial in this context, namely the question of God’s knowledge of the future conditionals (contingentia futura) and the mind-body distinction.

Keywords

EN

Huygens; Leibniz; logical possibility; the principle of conservation of energy; free will

PL

Huygens; Leibniz; logiczna możliwość; zasada zachowania energii; wolna wola

• Publisher: Bialystok University Press
• Journal: IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych
• Year: 2015
• Volume: 27/t.t.
• Pages: 191-202

Dates

published

2015

Contributors

author

Szyrwińska, Anna

References

• Aichele A., The Possibility of Freedom. Luis de Molina’s Theory of Absolute Willpower in “Concordia”, w: A Companion to Luis de Molina, red. A. Aichele, M. Kaufmann, Brill, Leiden 2014.
• Bianco B., Freiheit gegen Fatalismus. Zu Joachim Langes Kritik an Wolff, w: Zentren der Aufklärung I. Halle Aufkl¨arung und Pietismus, red. N. Hinske, 1989.
• Chareix F., Geometrisation or mathematisation: Huygens’s critiques of Leibniz, w: The Practice of Reason. Leibniz and his Controversies, red. M. Dascal, John Benjamin Publishing Company, Amsterdam/Philadelphia 2010.
• Holgate P., The Influence of Huygens’ Work in Dynamics on His Contribution to Probability, „International Statistical Review”, Vol. 52, No. 2, 1984.
• Huygens Ch., Cosmotheoros, sive De Terris Coelestibus, earumque ornatu conjenctruae, Adriaan Moetjens, Hagae 1698.
• Huygens Ch., Christiani Hugenii Libellus de ratiociniis in ludo aleae, The Value of all Chances in Games of Fortune, W. Browne (tłum.), S. Keimer, London 1917.
• Kartezjusz, Zasady Filozofii, tłum. I. Dąbska, PWN 1960.
• Lange J., Beschiedene und ausführliche Entdeckung der falschen und schädlichen Philosophie in dem Wolffianischen Systemate Metaphysico von GOtt, der Welt, und dem Menschen, w: Joachim Lange, der „Hällische Feind” oder: Ein anderer Gesicht der Aufklärung, red. M. Kühnel, Hallesche Verlag Manfred Schwarz, Halle 1996.
• Leibniz G.W., Przyczyna pochodząca od Boga, potwierdzona przez Jego sprawiedliwość oraz zgodnie z nią połączone pozostałe doskonałości i ogół działań, w: tegoż, Pisma z teologii, tłum. M. Frankiewicz, J. Perzanowski, Znak, Kraków 1993.
• Leibniz G.W., Teodycea. O dobroci Boga, wolności człowieka i pochodzeniu zła, tłum. M. Frankiewicz, PWN, Warszawa 2001.
• Liszka D., Metafizyczne korzenie „zasady zachowania energii” i jej wpływ na naukę i filozofię nowożytną, „Czasopismo filozoficzne”, 7, 2011.
• Molina L., Liberi arbitrii cum gratiae donis, divina praescientia, providentia, praedestinatione et reprobatione Concordia, red. I. Rabeneck S.I, Ona 1953, 14.
• Shimony I., Leibniz and the vis viva controversy, w: The Practice of Reason. Leibniz and his Controversies, red. M. Dascal, John Benjamin Publishing Company, Amsterdam/Philadelphia 2010.
• Szyrwińska A., Causa Wolffiana, albo historia pewnego sporu, w: Przyrodoznawstwo – Filozofia – Teologia, red. J. Meller, A. Świeżyński, Wydawnictwo UKSW, Warszawa 2010.
• Szyrwińska A., Zur Rezeption der molinistischen Lehre von der scientia media im Pietismus – Joachim Langes Theorie des göttlichen Wissens, w: Religion und Aufklärung. Akten des Ersten Internationalen Kongresses zur Erforschung der Aufklärungstheologie, red. A. Beutel, M. Nooke, Mohr Siebeck, Tübingen 2016.
• Wolff Ch., Vernünftige Gedanken von Gott, der Welt, und der Seele des Menschen, auch allen Dingen überhaupt, w: tegoż, Gesammelte Werke, Olms, Hildesheim 1997.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/4039

DOI

10.15290/idea.2015.27.t.t.11