Zarys biografii Jana Filipa Carosiego (1744–1799) w świetle dokumentów rodzinnych

• Authors: Kamecka, Marlena

Title variants

PL

Biography Outline of Jan Filip Carosi (1744–1799) in the Light of Family Documents

PL

Очерк биографии Яна Филиппа Каросси (1744–1799) на фоне семейных документов

Abstracts

EN

The article is about Jan Filip Carosi (1744–1799), who was an outstanding geologist, mineralogist, landlord, soldier and merited director of mining industry in the Republic of Poland. The work has mostly been based on information included in original documents which are currently stored in a private archive of Ms Joanna Gwiazdowska of Moraczewski (a great-great-great-granddaughter of Jan Filip Carosi). Using preserved documents, we can supplement gaps in our character’s biography. A calendar of life and service of Jan Filip Carosi, which I have systematized and put in a chronological order, is a sort of a chronicle whose purpose is to present facts, without pursuing a more profound analysis of causal relations occurring between them. Submitting the text to print, I do realize that my article is rather a source for biographers than a biography. For the above reason, incompleteness of the study should be apparent to everyone. As interest in Jan Filip Carosi has been constantly growing, studying archival resources presented herein may be important to understand whom his ancestors were as he was a charming man of numerous qualities of the mind who first inspired people surrounding him and then future researchers. Due to the above, it was a necessary task to prepare an annex at the end of the dissertation with the help of which a reader may learn about the cited archives of the Italian family on his or her own.

RU

Героем настоящей статьи является Ян Филипп Каросси (1744–1799) – знаменитый геолог, минералог, владелец земель, солдат и заслуженный директор горнодобывающей промышленности Речи Посполитой. Содержание работы в большей степени включает информацию, содержащуюся в оригинальных документах, которые на сегодняшний день находятся в частном архиве Иоанны Гвяздовской из рода Морачевских (праправнучки Яна Филиппа Каросси). Используя документы, которые довольно хорошо сохранились, мы можем заполнить пробелы в биографии нашего героя. Обработанные мной календари жизни и службы Яна Филиппа Каросси, систематизированны в хронологическом порядке и сейчас представляют собой особый вид хроники, заданием которой являеться показать факты без особого анализа причинно-следственных связей. Отдавая текст в печать, я очень хорошо представляю себе, что он является не биографией, а материалом для биографов. Поәтому для всех должно быть очевидным, что статья не закончена. Интерес к особе Яна Филиппа все также растет. Следовательно, ознакомление с представленными мной архивными материалами может быть существенным с точки зрения понятности, кем были предки человека, владеющего множеством умственных способностей, который сначала вдохновил людей собственного окружения, а затем и будуших исследователей. В связи с әтим необходимо было представить в конце работы приложение, с помощью которого читатель самостоятельно может познакомиться с предложенными архивными документами итальянской семьи.

Keywords

EN

kustosz; geolog; mineralog; Rzeczypospolita w XVIII w.; curator; geologist; mineralogist; The Republic of Poland; хранитель; геолог; минералог; Речь Посполитая

• Publisher: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
• Journal: Studia Podlaskie
• Year: 2015
• Volume: 23

Dates

published

2015

Contributors

author

Kamecka, Marlena

References

• Archiwum prywatne p. Joanny z Moraczewskich Gwiazdowskiej, Oryginał aktu małżeństwa Marianny Julii Massucci i Piusa Carosiego, Rzym 1742.
• Archiwum prywatne p. Joanny z Moraczewskich Gwiazdowskiej, Oryginał listu Juliusza Cezarego Carosi do Marianny Julii Carosi z domu Massucci, Rzym 1772.
• Archiwum prywatne p. Joanny z Moraczewskich Gwiazdowskiej, Oryginał intercyzy zawartej między Ludowiką Gruszczyńską a Janem Filipem Carosim, Kraków 1790.
• Archiwum prywatne p. Joanny z Moraczewskich Gwiazdowskiej, Oryginał inwentarza spisanego po śmierci J. F. Carosiego z dnia 14 lipca 1799 roku.
• Archiwum Państwowe w Siedlcach, Księga hipoteczna Sosnowego, syg. 387.
• Archiwum prywatne p. Joanny z Moraczewskich Gwiazdowskiej, Odpis nadania J. F. Carosiemu szarży i patentu z 1776 r.
• Archiwum prywatne p. Joanny z Moraczewskich Gwiazdowskiej, Testament Ludowiki z Gruszczyńskich Carosi, Kraków 1800.
• Bernoulli J., Podróż po Polsce, 1778, [w:] Polska Stanisławowska w oczach cudzoziemców, red. W. Zawadzki, t. I, Warszawa 1963.
• Crollalanza G., Dizionario Storico-Blasonico delle Famiglie Nobili e Notabili Italianae, vol. I, Bologna 1886.
• Carosi J. F., Listy przyjacielskie, Warszawa 1781.
• Czerniakowska M., Jan Uphagen (1731–1802) bibliofil i miłośnik nauk przyrodniczych, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2002, nr 47.
• Estreicher K., Bibliografia Polska, t. IV, Kraków 1896.
• Fedorowicz Z., Zarys rozwoju fizjografii Polski ze szczególnym uwzględnieniem faunistyki (od czasów najdawniejszych do roku 1918), „Memorabilia Zoologica”, z. 10, Wrocław 1963.
• Gazeta Korrespondenta Warszawskiego y Zagranicznego. Dodatek do Gazety Korrespondenta Warszawskiego i Zagranicznego, red. S. Jażdżewski, nr 68, Warszawa 1810.
• Jan Bernoulli w Polsce 1788, „Gazeta Lwowska” 1876, nr 59.
• Jasiuk J., Sympozjum ICOfHTEC na temat historii górnictwa i hutnictwa, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1979, nr 24.
• „Kurier Warszawski” 1840, nr 306.
• Księgi zejścia parafii Wodynie, Akt zgonu Jana Filipa Carosiego z 1799.
• Księgi zejścia parafii Wodynie, Akt zgonu Marianny Julii Carosi z 1807.
• Kwaśniak W., Karosy – może ostatni wójt w Czeladzi, „Zeszyty Czeladzkie” 1999, nr 6.
• Lubomirski T., Księga Ziemi Czerskiej 1404–1425, Warszawa 1879.
• Małachowski-Łempicki S., Wykaz polskich lóż wolnomularskich oraz ich członków w latach 1738–1821, Kraków 1929.
• Mizigier Z., Powstanie i rozwój Polskiego Towarzystwa Fizycznego, Część I, Warszawa 1977.
• Najnowsze poszukiwania soli w Królestwie Polskim, „Kurier Warszawski” 1880, nr 181.
• Uruski S., Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. II, Warszawa 1905.
• Pepłowki S., Galiciana 1778–1812, Lwów 1896.
• Pieczara M., Włosi w Polsce Stanisława Augusta. Słownik obecności, Warszawa 2012.
• Róziewicz J., Jan Filip Carosi i jego kontakty z Cesarską Akademią Nauk w Petersburgu, „Przegląd Geologiczny” 1975, nr 23.
• Róziewicz J., Wójcik Z., Listy Jana Filipa Carosiego do Cesarskiej Akademii Nauk w Petersburgu, „Prace Muzeum Ziemi. Prace z Zakresu Historii Nauk Geologicznych”, seria C, z. 21, Warszawa 1976.
• Róziewicz J., Wójcik Z., O Janie Filipie Carosim: na marginesie artykułu Ignacego Z. Siemiona, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1975, nr 20.
• Różański W., Protokóły Posiedzeń Komisji Kruszcowej 1782–1787, red. W. Różański, Kraków 1987.
• Siemion I. Z., Jan Filip Carosi (1744–1801?): szkic biograficzny, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1974, nr 19.
• Siemion I. Z., Jeszcze raz o rodowodzie Jana Filipa Carosiego (Karoziego), „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 2004, nr 49.
• Smoleński S., Towarzystwa naukowe i literackie w Polsce wieku XVIII, Warszawa 1887.
• Waga A., O Janie Filipie Karozym i Karolu Pertesie, dwóch naturalistach polskich pod Stanisławem Augustem, „Biblioteka Warszawska. Pismo poświęcone naukom, sztukom i przemysłowi”, t. IV, Warszawa 1843.
• Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych ziem słowiańskich, red. B. Chlebowski, W. Walewski, t. XI, Warszawa 1890.
• Sołtysik E., Z historii Siewierza. Szlachta Siewierska – Jan Filip Carosi (1744–1799), „Kurier Siewierski” 2009, nr 24.
• Szczepański, Modernizacja górnictwa i hutnictwa w Królestwie Polskim w I połowie XIX wieku. Rola specjalistów niemieckich i brytyjskich, Kielce 1997.
• Załęczny J., Weteran Powstania Styczniowego Mamert Wandalii z harcerzem, „Nasze Korzenie” 2013.
• Załęski S., O masonii w Polsce, Kraków 1889.
• Gągol J., Mniej znani prekursorzy świętokrzyskiej geologii, http://www.instytut-genealogii.com.pl/index.php?mod=artykuly&id=2&itemid=164, dostęp: 28.10.2015.

Identifiers

URI

http://hdl.handle.net/11320/4402

DOI

10.15290/sp.2015.23.03