Augustyn z Hippony oraz społeczny i aspołeczny wymiar christianae vitae otium

• Authors: Sońta Michał

Title variants

EN

Augustine of Hippo and the Social and Asocial Dimension of christianae vitae otium

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza koncepcji czasu wolnego w myśli Augustyna z Hippony. Wraz z chrześcijaństwem, zabarwionym jeszcze neoplatonizmem, nacechowanie pojęcia otium zmienia się na bardziej pozytywne. To więc Augustyn jako myśliciel stojący na rozdrożu dwóch epok jest tu najciekawszym obiektem refleksji. O ile bowiem wczesne chrześcijaństwo powoli ustanawia nowego rodzaju uniwersalną wspólnotę, Augustyńskie otium warto prześledzić właśnie z perspektywy jego stosunku do wspólnotowości jako takiej. Poza pojawiającą się tu oczywistą niespójnością, która nie jest dla myśli Augustyna czymś wyjątkowym, ujawniają się dwa zawarte w chrześcijańsko rozumianym czasie wolnym bieguny. Z jednej strony ma on charakter społeczny, z drugiej – w istocie jest aspołeczny. Czas wolny, jako czas w zadumie i modlitwie, ma być elementem niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania Kościoła jako całości, lecz jest on zarazem dla jednostki przedsmakiem wiecznego, pozaczasowego odpoczynku w Królestwie Niebieskim, choć to jeszcze nie nastało, a swoimi obietnicami radykalnie odbiega od doczesności, jak siódmy dzień stwarzania z Księgi Rodzaju. Artykuł będzie zatem stawiał sobie za zadanie ukazanie, jak te idące w przeciwne strony siły zawierają się w Augustyńskim otium i tym samym nadają mu odmienne sensy.

EN

The aim of this article is to analyse the concept of leisure time in the thought of Augustine of Hippo. With Christianity, which was still tinged with Neo-platonism, the connotation of the term otium took on a more positive meaning. Augustine, as a thinker standing at the crossroads of two eras, is thus a particularly interesting subject for reflection. Early Christianity was gradually establishing a new kind of universal community, and Augustinian otium is worth examining specifically from the perspective of its relation to communality as such. Beyond the apparent inconsistency – which is not unusual in Augustine’s thought – two opposing poles emerge within the Christian understanding of leisure time. On the one hand, it has a social dimension; on the other, it is inherently asocial. Leisure time, as a period of contemplation and prayer, is essential for the proper functioning of the Church as a whole. Yet for the individual, it also serves as a foretaste of eternal, timeless rest in the Kingdom of Heaven – a state that has not yet arrived but that, in its promises, differs radically from earthly existence (much like the seventh day of creation in the Book of Genesis). This article will therefore seek to demonstrate how these opposing forces are contained within the Augustinian otium, giving it distinct and multifaceted meanings.

Keywords

PL

Święty Augustyn; kontemplacja; wspólnota; chrześcijaństwo; otium

EN

Saint Augustine; contemplation; community; Christianity; otium

• Publisher: Instytut Socjologii UW
• Journal: Stan Rzeczy
• Year: 2023
• Issue: 2(25) Nieznośna lekkość czasu wolnego
• Pages: 95-112

Contributors

author

Sońta Michał

References

• Arendt H. 1996. Love and Saint Augustine, tłum. J.V. Scott, J.C. Stark,The University of Chicago.
• Augustyn. 1954. Wyznania, tłum. J. Czuj, PAX.
• Augustyn. 1979. O nauce chrześcijańskiej. Sprostowania, tłum. J. Sulkowski, Akademia Teologii Katolickiej.
• Augustyn. 1991. Listy, tłum. W. Eborowicz, [s.n.].
• Augustyn. 1998. Państwo Boże, tłum. W. Kubicki, Wydawnictwo Antyk.
• Augustyn. 1999. O prawdziwej wierze, tłum. W. Borowicz, [w:] tegoż, Dialogi filozoficzne, Znak, s. 733–817.
• Augustyn. 2002. O pracy mnichów, tłum. R. Szaszka, [w:] tegoż, Pisma monastyczne, Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów, s. 186–267.
• Bragova A. 2016. The concept cum dignitate otium in Cicero’s writings, „Studia Antiqua et Archaeologica”, nr 1, s. 45–49.
• Brown P. 1972. Political society, [w:] Augustine: A Collection of Critical Essays, red. R.A. Markus, Anchor Books, s. 311–329.
• Brown P. 1993. Augustyn z Hippony, tłum. W. Radwański, PIW.
• Bruning B. 2001. “Otium” and “negotium” within The One Church, „Augustiniana”, nr 1–2, s. 105–149.
• Butler C. 1966. Western Mysticism: The Teaching of Augustine, Gregory and Bernard on Contemplation and the Contemplative Life, Harper Torchbooks.
• Colot B. 1994. Une approche des Confessions d’Augustin à travers l’étude d’otium et quies, „Bulletin de l’Association Guillaume Budé”, nr 2, s. 185–186.
• Cyceron. 1960. O powinnościach, [w:] tegoż, Pisma filozoficzne, t. 2, tłum. W. Kornatowski, PWN, s. 317–539.
• Doignon J. 1989. Le « progrès » philosophique d’Augustin dans l’otium de Cassiciacum d’après la Lettre 4, [w:] Fructus centesimus: Mélanges offerts à Gerard J.M. Bartelink à l’occasion de son soixante-cinquième anniversaire, red. A.A.R. Bastiaensen, A. Hilhorst, C.H.J.M. Kneepkens, Brepols Publishers, s. 141–151.
• Folliet G. 1962. “Deificari in otio”. Augustin, Epistula X, 13, „Recherches Augustiniennes”, nr 2, s. 225–236.
• Gilson E. 1953. Wprowadzenie do nauki świętego Augustyna, tłum. Z. Jakimiak, PAX.
• Heinzmann R. 1999. Filozofia średniowiecza, tłum. P. Domański, Wydawnictwo Antyk.
• Lawless G. 1989. Augustyńskie brzemię posługi pastoralnej, tłum. M. Cempura, „Ruch Biblijny i Liturgiczny”, nr 42(4), s. 294–301.
• Leclercq J. 1963. Otia monastica: études sur le vocabulaire de la contemplation au Moyen Âge, Pontificium Institutum S. Anselmi: “Orbis Catholicus” – Herder.
• Markus R.A. 1970. Saeculum: History and Society in the Theology of St Augustine, Cambridge University Press.
• Mitchell C.E., Keys M.M. 2018. Love’s labor leisured: Augustine on charity, contemplation, and politics, [w:] Pensado il Lavoro: Contributi a carattere prevalentemente filosofico, red. G. Faro, EDUSC, s. 315–332.
• Nehring P. 2002. Wstęp, [w:] Augustyn, Pisma monastyczne, tłum. P. Nehring, M. Starowieyski, R. Szaszka, Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów, s. 23–135.
• Plotyn. 1959. Enneady, tłum. A. Krokiewicz, PWN.
• Possydiusz. 1930. Żywot Św. Augustyna, tłum. J. Ujda, J. Jachowski, Księgarnia Uniwersytecka.
• Seneka. 1965. O bezczynności, [w:] tegoż, Pisma filozoficzne, tłum. L. Joachimowicz, PAX, s. 713–820
• Smith J.W. 2016. Loving the many in the one: Augustine and the love of finite goods, „Religions”, nr 11, art. 137.
• Szacki J. 2005. Historia myśli socjologicznej, PWN.
• Teske R.J. 2009. St. Augustine’s Epistula X: Another look at ‘Deificari in otio’, [w:] tegoż, Augustine of Hippo: Philosopher, Exegete, and Theologian, Marquette University Press, s. 97–108.
• Trout D.E. 1988. Augustine at Cassiciacum: Otium honestum and the social dimensions of conversion, „Vigiliae Christianae”, nr 2, s. 132–146.
• Trout D.E. 2009. Otium, [w:] Augustine through the Ages: An Encyclopedia, red. A.D. Fitzgerald, Wm. B. Eerdmans Publishing Co., s. 618–619.
• Trubieckoj J.N. 2020. Błogosławiony Augustyn, tłum. M. Rogalski, „Stan Rzeczy”, nr 1, s. 45–100.
• Waśkiewicz A. 2008. Obcy z wyboru. Studium filozofii aspołecznej, Prószyński i S-ka.
• Wirszubski Ch. 1954. Cicero’s cum dignitate otium: A reconsideration, „The Journal of Roman Studies”, nr 44(1–2), s. 1–13