Late modernity teachers faced with the choice of values. Dilemmas and challenges

• Authors: Pasterniak-Kobyłecka Ewa

Title variants

PL

Nauczyciele późnej nowoczesności wobec wyboru wartości. Dylematy i wyzwania

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Contemporary educators of children and adolescents face the importance of the assessment of the surrounding reality and the acceptance or rejection of the ongoing changes. They are required to understand and be capable of explaining these changes to their pupils. In the group interviews made by the author, teachers spoke about their axiological preferences, what they value, approve of, and want to expand. Among the educators, especially young ones, one can notice the orientation towards new values: activity, individualism, innovation, resourcefulness, and independence. Fixed and constant values (e.g., the truth, good, and humanity) are rarely chosen. More than half of the teachers point in their choices to values (family, health, love, and work) other than those related to the educational purposes realized in classes. The educators declare that in their work with pupils they most frequently refer to honesty, respect, tolerance, patriotism, justice, truthfulness, and responsibility. The author of this article stipulates the uncertainty and ambiguity about the value choices made by teachers.

PL

Współcześni wychowawcy dzieci i młodzieży stają przed koniecznością oceny otaczającej rzeczywistości, akceptacji bądź odrzucenia zachodzących zmian. Wymaga się od nich, aby je rozumieli oraz potrafili wyjaśniać swoim podopiecznym. W przeprowadzonych przez autorkę wywiadach grupowych nauczyciele wypowiadali się na temat swoich preferencji aksjologicznych, tego co cenią, aprobują, chcą pomnażać. Wśród wychowawców, szczególnie młodych, można zauważyć orientację na wartości nowe: aktywność, indywidualizm, innowacyjność, zaradność, niezależność. Rzadko pojawiają się wybory wartości trwałych i niezmiennych (np. prawdy, dobra, człowieczeństwa). Ponad połowa nauczycieli w prywatnych wyborach wskazuje inne wartości (rodzinę, zdrowie, miłość, pracę), niż te, które są powiązane z celami kształcenia realizowanymi na lekcjach. Opiekunowie deklarują, że pracując z uczniami najczęściej odwołują się do uczciwości, szacunku, tolerancji, patriotyzmu, sprawiedliwości, prawdomówności, odpowiedzialności. Autorka dostrzega niepewność i ambiwalencję wyborow wartości przez nauczycieli.

Keywords

EN

values; value choices; ambiguity; wartość; wybor wartości; ambiwalencja

PL

wartość; wybor wartości; ambiwalencja

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2017
• Volume: 43
• Issue: 1
• Pages: 44-53

Contributors

author

Pasterniak-Kobyłecka Ewa

• Uniwersytet Zielonogórski

References

• Bauman Z. (2012), Kultura jako praxis, tłum. J. Konieczny, PWN, Warszawa.
• Bauman Z. (2006), Płynna nowoczesność, tłum. T. Kunz, Wydawnictwo Literackie, Kraków.
• Bokszański Z. (2007), Indywidualizm a zmiana społeczna. Polacy wobec nowoczesności – raport z badań, PWN, Warszawa.
• Denek K. (1994), Wartości i cele edukacji szkolnej, Wydawnictwo Edytor, Poznań – Toruń.
• Drwięga M. (2012), Człowiek między dobrem a złem. Studia z etyki współczesnej, Księgarnia Akademicka, Kraków.
• Flores d Arcais G. (1993), Personalistyczna filozofia człowieka jako osoby ludzkiej, [w:] Poza kryzysem tożsamości. W kierunku pedagogiki personalistycznej, ed. F. Adamski,Wydawnictwo Naukowe PAT, Kraków.
• Fromm E. (1999), Mieć czy być?, tłum. J. Karłowski, Dom Wydawniczy „Rebis”, Poznań.
• Gajda J. (2000), Honor, godność, człowieczeństwo, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Góralski A. (2003), Twórczość jako dążenie do mistrzostwa, [w:] Twórczość – wyzwanie XXI wieku, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Hudobski A. J. (2007), Wartości obywatelskie w warunkach unifikacji i dewersyfikacji współczesnego ładu kulturowo-cywilizacyjnego, [w:] Europejskie wartości narodowe i regionalne, ed. J. Knopek, PWSZ, Piła.
• Kobyłecka E., (2009), Nauczyciele i uczniowie gimnazjum wobec wyboru wartości. Między pewnością a zwątpieniem, Oficyna Wydawnicza UZ, Zielona Góra.
• Kowalczyk S. (2006), Człowiek w poszukiwaniu wartości. Elementy aksjologii personalistycznej, Wydawnictwo KUL, Lublin.
• Kwiatkowska H. (2005), Tożsamość nauczycieli. Między anomią a autonomią, GWP, Gdańsk.
• Łobocki M. (2008), Wychowanie moralne w zarysie, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.
• Obuchowski K. (2000), Galaktyka potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
• Pomian K. (2004), Europa jako pluralistyczna wspólnota wartości, [w:] Europa i jej narody, ed. K. Pomian, Słowo. Obraz. Terytoria, Gdańsk.
• Puzynina J. (2005), Kultura popularna a kultura wysoka – dziś, [w:] Relacje między kulturą wysoką i popularną w literaturze, języku i edukacji, ed. B. Myrdzik, M. Karwatowska, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Siemianowski A. (1995), Szkice z etyki wartości, Wydawnictwo „Gaudentium”, Gniezno.
• Skrobas A. (2012), Antywartości jako przedmiot badań i refleksji. Zarys problematyki, [w:] Aksjologia współczesności. Problemy i kontrowersje, ed. B. Truchlińska, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
• Słownik współczesnego języka polskiego (1996), B. Dunaj (ed.), Wydawnictwo WILGA, Warszawa.
• Szymański M. J. (2000), Młodzież wobec wartości. Próba diagnozy, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
• Wojnar I. (2016), Humanistyczne przesłanki niepokoju, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa.
• Zawojski P. (2010), Cyberkultura. Syntopia sztuki, nauki i technologii, Wydawnictwo Poltext, Katowice.