Trendy sekularne w rozwoju fizycznym i sprawności motorycznej chłopców w wieku szkolnym ze środkowo-wschodniego regionu Polski w latach 1986-2016

• Authors: Wilczewski Robert , Wilczewski Adam

Title variants

EN

Secular trends in the physical development and motor fitness in schoolboys from central-eastern Poland between 1986 and 2016

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem prezentowanej pracy jest ocena zmian w rozwoju fizycznym i sprawności chłopców ze środkowo-wschodniego regionu kraju. Badaniami zrealizowanymi w 2015 i 2016 roku objęto 4995 chłopców w wieku 7-18 lat. Otrzymane wyniki zestawiono z rezultatami badań wykonanych w latach 1985 i 1986 oraz normami ogólnopolskimi. Na tej podstawie stwierdzono wysoki trend sekularny wysokości ciała 5,26 cm (1,88 cm na dekadę) i masy ciała 6,36 (2,12 na dekadę) oraz wyraźne obniżanie poziomu zdolności motorycznych (Międzynarodowy Test Sprawności Fizycznej). Z niepokojem obserwujemy obniżanie się poziomu sprawności fizycznej zwłaszcza w młodszych grupach wieku (7-13 lat) i pogarszanie się relacji w odniesieniu do rówieśników z innych regionów kraju.

EN

The article aims to assess changes in the physical development and fitness in boys from central-eastern Poland. The studies were conducted in 2015 and 2016 and involved 4995 boys aged 7-18. The obtained data were compared with the results of the studies con-ducted in 1985 and 1986 and with national averages. On the basis of the comparison, the authors revealed the secular trend in body height by 5.26 cm (1.88 cm per decade) and in body mass by 6.36 kg (2.12 kg per decade), and a significant decrease in the level of motor skills (the International Physical Fitness Test). The authors worry about the observable decrease in physical fitness, especially in the youngest age groups (ages 7-13), and its deterioration compared to other peers in various regions of Poland.

Keywords

PL

trend sekularny; chłopcy; rozwój fizyczny; sprawność fizyczna; Międzynarodowy Test Sprawności Fizycznej

EN

secular trends; boys; physical development; physical fitness; the International Physical Fitness Test (IPFT)

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2018
• Volume: 44
• Issue: 2a
• Pages: 174-192

Contributors

author

Wilczewski Robert

• Akademia Wychowania Fizycznego J. Piłsudskiego w Warszawie

author

Wilczewski Adam

• Akademia Wychowania Fizycznego J. Piłsudskiego w Warszawie

References

• Asienkiewicz R. (2003), Tendencje zmian cech somatycznych i sprawności fizycznej dzieci z Zielonej Góry, [w:] Uwarunkowania rozwoju dzieci i młodzieży wiejskiej, red. J. Zagórski, M. Skład, Instytut Medycyny Wsi, Lublin, s. 431-439.
• Asienkiewicz R., Tatarczuk J., Malinowski A., Wandycz A. (2006), Charakterystyka porównawcza rozwoju fizycznego dzieci wiejskich województwa lubuskiego i bialskopodlaskiego, [w:] Uwarunkowania rozwoju dzieci i młodzieży wiejskiej, red. J. Saczuk, AWF w Warszawie, ZWWF w Białej Podlaskiej, s. 100-106.
• Bergier J., Bytniewski M., Wilczewski A. (1990), Rozwój fizyczny, sprawność i wydolność dzieci ze środkowo-wschodniegomakroregionu Polski, AWF Warszawa, Wydział Zamiejscowy Wychowania Fizycznego w Białej Podlaskiej.
• Bergier J., Olszowski A. (1984), Poziom cech motoryki dzieci zbiorczych szkół gminnych makroregionu środkowowschodniego na tle norm ogólnopolskich, [w:] Warsztaty pracy nauczyciela wychowania fizycznego – stan i perspektywy, red. S. Arasymowicz, R. Cieśliński, AWF Warszawa, s. 126-137.
• Bielicki T., Welon Z., Waliszko A. (1981), Zmiany w rozwoju fizycznym młodzieży w Polsce w okresie 1955-1978, Monografie Zakładu Antropologii PAN, Wrocław.
• Chromiński Z. (1979), Bilans sprawności fizycznej chłopców w wieku lat 10, „Kultura Fizyczna”, 11, s. 11-15.
• Chrzanowska M., Gołąb S., Bocheńska Z., Panek S. (1988), Dziecko Krakowskie, „Studia i Monografie”, AWF Kraków.
• Dobosz J. (2012), Tabele punktacyjne testów Eurofit, Międzynarodowego i Coopera dla uczniów i uczennic, AWF w Warszawie.
• Dobosz J., Mayorga-Vega D., Viciana J. (2015), Percentile values of physical fitness levels among Polish children aged 7 to 19 years – a populationbased study, „Central European Journal of Public Health”, 23(4), s. 340-351.
• Drabik J. (1969), Sprawność fizyczna w dwóch szkołach podstawowych powiatu zamojskiego, „Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna”, 8, s. 9-12.
• Eveleth P. B., Tanner J. M. (1990), Worldwide variation in human growth, Cambridge University Press, Cambridge.
• Gołąb S., Kadel C., Kurnik G., Sobiecki J., Żarów R. (1993), Biologiczne i społeczne uwarunkowania przebiegu rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży z Nowej Huty (wyniki badań ciągłych), „Wydawnictwo Monograficzne”, 25, Kraków.
• Gołąb S., Chrzanowska M. (2000), Dziecko Krakowskie. Poziom rozwoju biologicznego dzieci i młodzieży miasta Krakowa, „Studia i Monografie”, AWF Kraków.
• Ignasiak Z., Sławińska T. (1993), Akceleracja rozwoju i zmiany sekularne cech morfologicznych młodzieży wrocławskiej, „Przegląd Antropologiczny”, 56, s. 109-113.
• Jopkiewicz A. (1997), Przejawy trendu sekularnego a normy rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży, [w:] Auksologia a promocja zdrowia, PAN Oddz. w Krakowie i Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce, s. 47-60.
• Kac G., Auxiliadora De Santa Cruz Coelho M., Velasquez-Melendez G. (2000), Secular trend in age at menarche for women born between 1920 and 1979 in Rio de Janeiro, Brazil, „Annals of Human Biology”, 4, s. 423-428.
• Łaska-Mierzejewska T., Dobosz J., Nowacka-Dobosz S., Olszewska E., Wilczewski A. (2016), Social distances decrease of body height and the maturiation rate of Polish girls in urban and rural population in the period 1967-2009, „Anthropological Review”, 79(3), s. 281-299.
• Malina R. (1980), Zmiany sekularne sprawności fizycznej (cz. I), „Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna”, 10, s. 383-389.
• Malina R. (1981) Trend sekularny sprawności fizycznej (cz. II), „Wychowanie Fizyczne i Higiena Szkolna”, 2, s. 54-57.
• Malinowski A. (1976), Dziecko Poznańskie – normy i metody kontroli rozwoju fizycznego, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań.
• Malinowski A. (1999), Wstęp do antropologii i ekologii człowieka, Uniwersytet Łódzki, Łódź.
• Martin R., Saller K. (1957), Lehrbuch der Anthropologia. Bd. 1, Gustav Fischer, Stuttgart.
• Marques-Vidal P., Madeleine G., Romain S., Gabriel A., Bovet P. (2008), Secular trends in height and weight among children and adolescents of the Seychelles, 1956-2006, „BMC Public Health”, 8, s. 166-176.
• Mleczko E. (2002), Stopień urbanizacji a poziom rozwoju somatycznego oraz motorycznego dzieci i młodzieży z małopolski – doniesienie wstępne, „Antropomotoryka”, 23, s. 53-61.
• Nowicki G. (1996), Zmiany międzypokoleniowe rozwoju somatycznego i sprawność fizyczna dzieci i młodzieży szkolnej, Region bydgoski 1935-1991. Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Bydgoszcz.
• Osiński W. (1989), Zmiany niektórych parametrów morfologicznych i zdolności motorycznych u dzieci poznańskich na przestrzeni lat, Roczniki Naukowe, AWF Poznań, s. 9-30.
• Popławska H. (2006), Rozwój biologiczny dziewcząt i chłopców – ze środowiska wiejskiego z terenów południowego Podlasia – w świetle wskaźników otłuszczenia, Studia i Monografie, AWF Warszawa.
• Popławska H. (2012), Rozwój i sprawność fizyczna dzieci i młodzieży wiejskiej w zależności od stopnia i rodzaju otłuszczenia, Monografie i Opracowania, WWFiS, Biała Podlaska.
• Pośpiech J. (1992), Zmiany w rozwoju somatycznym i motorycznym uczniów szkół makroregionu południowego (śląskiego) w latach 1979-1989, Rozprawa doktorska, AWF Warszawa.
• Przewęda R., Dobosz J. (2003), Kondycja fizyczna polskiej młodzieży, Studia i Monografie, AWF Warszawa.
• Przewęda R., Trześniowski R. (1996), Sprawność fizyczna polskiej młodzieży w świetle badań z 1989 roku, Studia i Monografie, AWF Warszawa.
• Raczek J. (1986) Tendencje przemian w rozwoju sprawności populacji szkolnej, [w:] Motoryczność dzieci i młodzieży – aspekty teoretyczne oraz implikacje metodyczne, red. J. Raczek, cz. II, AWF Katowice.
• Raczek J. (2010), Antropomotoryka, Teoria motoryczności człowieka w zarycie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa
• Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej (2015), GUS, Warszawa.
• Saczuk J. (2011), Trendy sekularne i gradienty społeczne w rozwoju biologicznym dzieci i młodzieży ze wschodniej Polski na tle zmian środowiskowych w latach 1986-2006, Monografie i Opracowania, WWFiS, Biała Podlaska.
• Saczuk J., Olszewska D., Wasiluk A., Olszewski J. (2010), Physical fitness of boys with overweight and obesity living in the eastern provinces of Poland, „Polish Journal of Public Health”, 121(4), s. 350-354.
• Skład M., (red.) (2000), Wybrane wskaźniki rozwoju biologicznego dziewcząt i chłopców z Podlasia, WWFiS, Biała Podlaska.
• Skład M., Raczyński G., Popławska H., Dmitruk A., Górniak K., Saczuk J., Huk-Wieliczuk E., Czeczelewski J., Wilczewski A., Olszewska D. (2005) Dziecko Wiejskie Bialskopodlaskie, AWF Warszawa, ZWWF Biała Podlaska.
• Skład M., Wilczewski A., Krawczyk B., Saczuk J., Majle B. (1996), Wpływ wybranych czynników środowiskowych na poziom rozwoju fizycznego, sprawności i wydolności fizycznej dzieci, Biblioteka Rocznika Bialskopodlaskiego, s. 1-50.
• Stemmler R. (1966), Rozwój sprawności fizycznej w ostatnim półwieczu i możliwości jego interpretacji, „Kultura Fizyczna”, 12, s. 574-578.
• Szklarska A. (1998), Społeczne różnice w sprawności fizycznej dzieci i młodzieży w Polsce, Monografie Zakładu Antropologii, PAN, Wrocław.
• Szklarska A., Kozioł S., Bielicki T., Welon Z. (2004), Polacy rosną czy tyją? Międzypokoleniowe trendy sekularne na tle zmian społecznoekonomicznych, [w:] Trendy sekularne na tle zmian cywilizacyjnych, red. K. Kaczanowski, Siódme Warsztaty Antropologiczne im. Profesora Janusza Charzewskiego, AWF, Warszawa, s. 31-38.
• Szopa J., Żak J. (1986), Zmiany sprawności fizycznej dzieci i młodzieży Krakowa w latach 1974-1983 na tle trendu sekularnego wysokości ciała, „Wychowanie Fizyczne i Sport”, 1, s. 39-51.
• Templ˜y Z. (1966), Tělesná zdatnost mládeže v modern společnosti, II Mezinárodni Kongres o Telěśné Zdotnosti Mládeže, Olympia, Praha, s. 79-84. Tomkinson G. R. (2007), Global changes in anaerobic fitness test performance of children and adolescents (1958-2003), „Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports”, 17, s. 497-507.
• Tomkinson G. R., Annandales M., Ferrar K. (2013), Global Changes in Cardiovascular Endurance of Children and Youth Since 1964: Systematic Analysis of 25 Million Fitness Test Results from 28 Countries, „Circulation”, 128(22).
• Trześniowski R. (1961), Rozwój fizyczny i sprawność młodzieży polskiej, Nasza Księgarnia, Warszawa.
• Trześniowski R. (1990), Rozwój fizyczny i sprawność fizyczna młodzieży szkolnej w Polsce, AWF, Warszawa.
• Wasiluk A., Saczuk J., Wilczewski A. (2016), Wyniki oraz normy rozwoju i sprawności fizycznej dzieci i młodzieży z województwa lubelskiego i podlaskiego, Monografie i Opracowania, WWFiS, Biała Podlaska.
• Wilczewski A. (1985), Ocena poziomu rozwoju biologicznego dzieci i młodzieży województwa bialskopodlaskiego, AWF, Warszawa.
• Wilczewski A. (2005), Środowiskowe i społeczne uwarunkowania zmian w rozwoju biologicznym dzieci i młodzieży wiejskiej w latach 1980-2000, Studia i Monografie, AWF, Warszawa.
• Wilczewski A. (2013), Czy dystanse środowiskowe w rozwoju dzieci i młodzieży ze wschodniego regionu Polski ulegają zmianie? Monografie i Opracowania, WWFiS, Biała Podlaska.
• Wilczewski A., Saczuk J.,Wasiluk A., Olszewska D., Cicirko Z. (2006), Rozwój fizyczny i sprawność dzieci i młodzieży wiejskiej z terenu Południowego Podlasia, [w:] Uwarunkowania rozwoju dzieci i młodzieży wiejskiej, red. J. Saczuk, AWF Warszawa, ZWWF Biała Podlaska, s. 22-33.
• Wolański N. (2006), Ekologia człowieka, Tom I, PWN, Warszawa.
• Zaradkiewicz T. (1999), Pokoleniowe różnice w sprawności fizycznej uczniów i uczennic makroregionu środkowo-wschodniego, „Wychowanie Fizyczne i Sport”, 3, s. 45-53.
• Zaworski B. (2000), Trend sekularny w kształtowaniu się wybranych cech somatycznych dzieci kaszubskich, [w:] Auksologia a promocja zdrowia, red. J. Jopkiewicz, PAN Oddz. w Krakowie i Kieleckie Towarzystwo Naukowe, Kielce, s. 173-185.
• Żak S. (1997), Tabele punktacji Międzynarodowego Testu Sprawności Fizycznej (ICSPFT) dla młodzieży w wieku 12-18 lat, Wydawnictwa Skryptowe AWF w Krakowie, Kraków.