Population changes and internal migrations in Mazowieckie voivodship

• Authors: Potrykowska Alina

Title variants

PL

Dynamika ludności i migracje wewnętrzne w województwie mazowieckim

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The study presents the dynamics of internal migration in the context of population changes in the region; positive and negative internal migration balances in the voivodship, strongly diversified inflow of residents to Warsaw. The data on migrations show how these result in significant social and economic problems and differences in the size and structure of the population by gender and age. An analysis of migration flows between the capital city of Warsaw and other parts of the region indicates considerable changes in the migration patterns over two decades. In particular, the relations between Warsaw and other parts of the region have changed. The dominance of Warsaw in terms of in-migration is important. The suburban zone serves as an area that attracts migration from Warsaw and other parts of the region.

PL

Województwo mazowieckie to region wyjątkowy z punktu widzenia jego potencjału rozwojowego, zróżnicowań wewnętrznych i wynikającej z nich specyficznej ścieżki rozwoju, która jest naznaczona dualizmem – tempo i charakter rozwoju obszarów zurbanizowanych, a szczególnie Warszawy i aglomeracji warszawskiej, to jedna rzeczywistość regionu, zaś druga odnosi się do obszarów wiejskich i peryferyjnych. Województwo mazowieckie pomimo największego wśród pozostałych województw potencjału demograficznego przejawia niekorzystne zmiany obserwowane w kraju, zarówno wskutek braku prostej zastępowalności pokoleniowej, jak i drenażu spowodowanego emigracją. Dodatni niski przyrost naturalny i saldo migracji nie rekompensują niekorzystnych zmian w strukturze ludności według wieku. Nasila się proces starzenia się populacji, który jest jednym z najważniejszych wyzwań demograficznych województwa. Rezultatem zachodzących procesów demograficznych jest depopulacja obszarów położonych peryferyjnie w stosunku do centrum regionu. Koncentracja potencjału ludnościowego występuje głównie w Warszawie i otaczających ją powiatach. Silne zróżnicowanie między centrum a peryferiami jest widoczne również w przypadku analizy poziomu rozwoju społecznego i gospodarczego. W obrębie województwa można wyróżnić demograficzne obszary problemowe, związane z depopulacją (północne, wschodnie i południowe części regionu) oraz z koncentracją ludności w aglomeracji warszawskiej. Depopulacja powoduje osłabianie ogólnego potencjału demograficznego gmin, a w dalszej kolejności liczne procesy towarzyszące i współzależne, związane zwłaszcza ze starzeniem się społeczeństwa i zubażaniem ich kapitału ludzkiego. Migracje wewnętrzne są obecnie skierowane wybitnie dośrodkowo, z terenów peryferyjnych w kierunku aglomeracji stołecznej, w zasadzie z pominięciem pośrednich poziomów hierarchicznych w postaci mniejszych miast. Następuje wewnętrzny drenaż zasobów ludzkich. Stopniowe rozwarstwianie się i polaryzacja przestrzenna prowadzi do podziału regionu na obszary o prawidłowej i niekorzystnej strukturze demograficznej, a dalej do pogłębiania się barier rozwojowych i napięć społecznych W dużym stopniu przestrzenne zróżnicowanie sytuacji demograficznej pokrywa się ze zróżnicowaniem poziomu rozwoju społecznego i gospodarczego. Czy jednak terytorialne rozwarstwienie zamożności (ekonomiczne) ludności, nierównomierny dostęp do edukacji czy usług zdrowotnych, które są ważne dla rozwoju kapitału ludzkiego – to następstwo określonej sytuacji demograficznej czy odwrotnie – te nierówności społeczne i gospodarcze zadecydowały o zróżnicowaniu sytuacji demograficznej województwa. Przeważa przekonanie, że przemiany demograficzne na Mazowszu (zwłaszcza osłabienie poziomu urodzeń, a także prawidłowości wewnętrznych migracji ludności sprzyjających koncentracji i depopulacji obszarów peryferyjnych) są konsekwencją głębokich przekształceń strukturalnych, społecznych i gospodarczych. Ta zależność zwiększa jeszcze charakter wyzwań, przed którymi stoi polityka społeczna i gospodarcza regionu.

Keywords

EN

population change; suburbanisation; internal migration; Warsaw; Mazovia; Poland

PL

zmiany zaludnienia; suburbanizacja; migracje wewnętrzne; Warszawa; województwo mazowieckie; Polska

• Publisher: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
• Journal: MAZOWSZE Studia Regionalne
• Year: 2018
• Issue: 27
• Pages: 11-28

Dates

published

2018-12

Contributors

author

Potrykowska Alina

References

• Abramowska-Kmon A., 2017, Proces starzenia się ludności województwa mazowieckiego (Population ageing process in the Mazowieckie Voivodship) [in:] J. Hrynkiewicz, A. Potrykowska (eds.), Sytuacja demograficzna Mazowsza jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej (Demographic situation of the Mazovia Region as a challenge for social and economic policy), Rządowa Rada Ludnościowa, 7, Warszawa, pp. 85-117.
• Champion A.G., 1992, Urban and Regional Demographic Trends in the Developed Word, Urban Studies, 29, 3–4, pp. 461-482.
• Champion T., Hugo G., 2004, Moving Beyond the Urban-Rural Dichotomy [in:] T. Champion, G. Hugo (eds.), New Forms of Urbanization, IUSSP, Routledge, London and New York.
• Degórska B., 2017, Urbanizacja przestrzenna terenów wiejskich na Obszarze Metropolitalnym Warszawy. Kontekst ekologiczno-krajobrazowy (Spatial urbanization of rural areas of the Warsaw Metropolitan Area: Ecological and Landscape context), Prace Geograficzne, 262, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Dziewoński K., 1992, Changes in migrational patterns during the crisis and reform in Poland, Geographia Polonica, 59, pp. 83-86.
• Grasland C., Potrykowska A., 2002, Mésures de la proximité spatiale: les migrations résidentielles à Varsovie, Éspace Géographique, 3.
• Kabish N., Haase D., Haase A., 2012, Urban population development in Europe 1991–2008. The examples of Poland and the UK, International Journal of Urban and Regional Research, 36, 6, pp. 1326-1348.
• Korcelli P., 1990, Recent urban and population change in Poland, Geoforum, 21, 2, pp. 173-180.
• Korcelli P., 1995, Urban restructuring in East-Central Europe: Selected questions, Geographia Polnica, 66, pp. 7-12.
• Korcelli-Olejniczak E., 2012, Region metropolitalny – pojęcie, struktura przestrzenna, dynamika (Metropolitan region – concept, spatial structure, dynamics), Prace Geograficzne, 235, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Korcelli P., Potrykowska A., (eds.), 1994, Zagadnienia rozwoju Warszawy (Problems of the development of Warsaw city), Biuletyn, 163, KPZK PAN, Warszawa.
• Korcelli P., Potrykowska A., Węcławowicz G., 1994, Warsaw: development problems and strategies [in:] G.O. Braun (ed.), Managing and marketing of urban development and urban life, Proceedings of the IGU-Commission on Urban Development and Urban Life, Berlin, August 15th to 20th, 1994, Dietrich Reimer Verlag (Abhandlungen – Anthropogeographie / Institut fur Geographische Wissenschaften Freie Universitaet Berlin, 52).
• Kozłowska Z., 2017, Sytuacja demograficzna województwa mazowieckiego – stan obecny i perspektywy (Demographic situation of the Mazowieckie Voivodship – the present state and perspectives) [in:] J. Hrynkiewicz, A. Potrykowska (eds.), Sytuacja demograficzna Mazowsza jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej (Demographic situation of the Mazovia Region as a challenge for social and economic policy), Rządowa Rada Ludnościowa, 7, Warszawa, pp. 20-31.
• Kurek S., Wójtowicz M., Gałka J., 2017, Does suburbanisation contribute to the rejuvenation of a metropolitan area? Changes in the age structure of the Kraków Metropolitan Area in Poland in the light of recent suburbanisation, Geographia Polonica, 90, 2, pp. 59-70.
• Krzysztofik R., Kantor-Pietraga I., Runge A., 2017, Is the suburbanisation stage always important in the transformation of large urban agglomerations? The case of the Katowice conurbation, Geographia Polonica, 90, 2, pp. 71-85.
• Ludność, ruch naturalny i migracje w województwie mazowieckim w 2015 r., 2016, US, Warszawa.
• Murawska H., Cieciora I., 2017, Ruch naturalny ludności w województwie mazowieckim w latach 2011–2015 (Vital statistics of population in the Mazowieckie Voivodship in 2011–2015) [in:] J. Hrynkiewicz, A. Potrykowska (eds.), Sytuacja demograficzna Mazowsza jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej (Demographic situation of the Mazovia Region as a challenge for social and economic policy), Rządowa Rada Ludnościowa, 7, Warszawa. pp. 66-84.
• Potrykowska A., 1993a, Housing development and population structure in the urban region of Warsaw, Sistemi Urbani, 1, pp. 65-85.
• Potrykowska A., 1993b, Intra-urban migration in the Warsaw urban region [in:] A. Potrykowska, P. Korcelli (eds.), The urban population at a microscale, Geographia Polonica, 61, p. 281-292.
• Potrykowska A.,1994, Ludność Warszawy (Population of Warsaw city) [in:] P. Korcelli, A. Potrykowska (eds.), Zagadnienia rozwoju Warszawy (Issues of development of Warsaw), Biuletyn, 163, KPZK PAN, Warszawa, pp. 57-76.
• Potrykowska A. 1996, A study of intra-urban migration: the case of Warsaw [in:] J.P. Bocquet-Appel, D. Courgeau, P. Dumain (eds.), Spatial Analysis of Biodemographic Data, INED, Congresses & Colloquia, 16, Paris.
• Potrykowska A. 1997, Analiza migracji jako przesłanka prognozowania ludności Warszawy
• i województwa warszawskiego (Analysis of migrations as a feature of the population projection of Warsaw city and Warsaw voivodship), Demografia, 1, Zarząd Rozwoju m. Warszawy.
• Potrykowska A. 2000, Struktura przestrzenna migracji w regionie miejskim Warszawy (Spatial structure of migrations in the urban region of Warsaw), Przegląd Geograficzny, 72, 4, pp. 467-478.
• Potrykowska A., 2002a, Housing and spatial mobility in the urban region of Warsaw [in:] R. Domański (ed.), Cities and regions in an enlarging European Union, Studia Regionalia, 10, Committee for Space Economy and Regional Planning, Polish Academy of Sciences,Warszawa.
• Potrykowska A., 2002b, Zróżnicowanie przestrzenne migracji wewnętrznych w regionie miejskim Warszawy (Spatial differentiation of the intra-regional migrations in the urban region of Warsaw) [in:] G. Węcławowicz (ed.), Warszawa jako przedmiot badań w geografii społeczno-ekonomicznej (Warsaw as a subject of studies in socio-economic geography), Prace Geograficzne, 184, IGiPZ PAN, Warszawa, pp. 103-114.
• Potrykowska A., 2005, Migracje wewnętrzne w Polsce (Internal migrations in Poland) [in:] Sytuacja demograficzna Polski, Raport RRL 2004, Warszawa.
• Potrykowska A., 2017a, Sytuacja demograficzna województwa mazowieckiego (Demographic situation of the Mazowieckie voivodship), Mazowsze. Studia Regionalne, 20, MBPR, Warszawa, pp.129-131.
• Potrykowska A., 2017b, Migracje wewnętrzne w województwie mazowieckim (Internal migrations in Mazowieckie Voivodship) [in:] J. Hrynkiewicz, A. Potrykowska (eds.), Sytuacja demograficzna Mazowsza jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej (Demographic situation of the Mazovia Region as a challenge for social and economic policy), Rządowa Rada Ludnościowa, 7, Warszawa, pp. 121-143.
• Potrykowska A., Śleszyński P., 1999, Migracje wewnętrzne w Warszawie i województwie warszawskim (Internal migrations in Warsaw city and Warsaw voivodship), Atlas Warszawy, 7, IGiPZ PAN, Warszawa.
• Rocznik statystyczny województwa mazowieckiego 2016, 2017, US, Warszawa.
• Rogers A., Castro L., 1981, Model Migration schedules, Working Papers, IIASA, Laxenburg, Austria.
• Salvati L., Carlucci M., 2014, In-Between Stability and Subtle Changes: Urban Growth, Population Structure, and the City Life Cycle in Rome, Population, Space and Place.
• Słodczyk J. (ed.), 2011, Procesy suburbanizacji w wybranych miastach Polski, Studia Miejskie, 3.
• Strategia rozwoju województwa mazowieckiego do 2030 roku. Innowacyjne Mazowsze, (Strategy of the development of the Mazowieckie voivodship until 2030. Project study: Innovative Mazovia), 2013, Warszawa.
• Strzelecki Z., 1989, Cykl życia rodziny a migracje, (Family Life Cycle and migrations), Instytut Statstyki i Demografii SGPiS, 296,Warszawa.
• Sytuacja demograficzna Polski w latach 2015–2016, 2016, Raport RRL (The demographic situation of Poland 2015–2016), Report of the Government Population Council, Warszawa.
• Śleszyński P., 2012, Warszawa i Obszar Metropolitalny Warszawy a rozwój Mazowsza (Warsaw and Metropolitan Area of Warsaw and the development of the Mazovia Region), Trendy Rozwojowe Mazowsza, (Development Trends of the Mazovia Region), 8, MBPR, Warszawa.
• Śleszyński P., 2014, Przemiany społeczno-demograficzne województwa mazowieckiego w latach 1990–2030 (Socio-demographic changes in the Mazowieckie Voivodship, 1990–2030), Trendy Rozwojowe Mazowsza, (Development Trends of the Mazovia Region), 15, MBPR, Warszawa.
• Śleszyński P., 2017, Sytuacja demograficzna województwa mazowieckiego i jej uwarunkowania dla polityki rozwoju (Specificity of the demographic situation of the Mazowieckie voivodship and conditions for the development policy) [in:] J. Hrynkiewicz, A. Potrykowska (eds.), Sytuacja demograficzna Mazowsza jako wyzwanie dla polityki społecznej i gospodarczej (Demographic situation of the Mazovia Region as a challenge for social and economic policy), Rządowa Rada Ludnościowa, 7, Warszawa, pp. 32-65.
• Van den Berg L., Drewett R., Klaasen L.H. Rossi A., Vuverberg C.H.T., 1982, Urban Europe: A study of growth and decline, Pergamon Press. Oxford.
• Warnes A.M., 1992, Migration and the life course [in:] A.G. Champion, A.J. Fielding (eds.) Migration Processes and Patterns, Research Progress and Prospects, 1, pp. 175-187

Identifiers

DOI

10.21858/msr.27.01