Zasługi Mariana Wygrzywalskiego (1829-1895), chirurga w Piotrkowie Trybunalskim i pioniera antyseptyki na ziemiach polskich, dla laryngologii

• Authors: Kierzek Andrzej

Title variants

EN

The contribution of Marian Wygrzywalski (1829-1895), a surgeon in the town of Piotrkow Trybunalski and pioneer of antiseptics at the territories of Poland, to laryngology

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Na wstępie artykułu przedstawiono drogę życiową i naukową Mariana Wygrzywalskiego (1829-1895), chirurga Szpitala Św. Trójcy w Piotrkowie Trybunalskim, pioniera antyseptyki w Polsce. W skrócie zrelacjonowano jego dokonania organizacyjne i medyczne, szczególnie w zakresie chirurgii. Zanalizowano osiągnięcia M. Wygrzywalskiego w otolaryngologii, zwłaszcza w chirurgii krtani i tchawicy, usuwania ciał obcych dróg oddechowych i pokarmowych.

EN

This article focuses on Marian Wygrzywalski (1829-1895), a surgeon at the St. Trinity Hospital in Piotrkow Trybunalski and pioneer of antiseptics at the territories of Poland. His life and scientific paths were presented. Moreover, his organizational and medical achievements, especially in the field of surgery, were briefly reported. The achievements of M. Wygrzywalski in otolaryngology were analyzed,especially in surgery of the larynx and trachea, removal of foreign bodies from the respiratory and digestivetract.

Keywords

PL

historia polskiej otorynolaryngologii; historia chirurgii; historia Piotrkowa Trybunalskiego

EN

history of Polish otorhinolaryngology; history of surgery; history of the town of Piotrkow; Trybunalski

• Publisher: Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
• Journal: Acta Medicorum Polonorum
• Year: 2020
• Volume: 10
• Issue: 2
• Pages: 45-57

Dates

printed

2021-01-20

Contributors

author

Kierzek Andrzej

• Polskie Towarzystwo Otorynolaryngologów - Chirurgów Głowy i Szyi

References

• Esjot, Cieniom zacnego i rozumnego człowieka. „Tydzień” 1895, nr 16, s. 1. Feszak J., Narodziny i rozwój endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego, rozprawa doktorska. PAM Szczecin 1998. Janiszewski F. A., Sprawozdanie z czynności Oddziału Chirurgicznego Szpitala Ś-go Jana Bożego w Lublinie, „Medycyna” 1884, nr 41, s. 684. Kierzek A., Rynologiczne dokonania Adama Bogumiła Helbicha (1796-1881) w Kaliszu, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 2017, s. 8-13. Kierzek A., Otorynolaryngologiczne dokonania prowincjonalnego dziewiętnastowiecznego polskiego lekarza, „Przegląd Lekarski” 2003, nr 6, s. 441-444. Kluge F., Seidler E., Zur Erstanwendung der Ősophago- und Gastroskopie: Briefe von Adolf Kussmaul und seinen Mitarbeitern, „Medical History Journal” 1986, s. 288-307. Kozuschek W., Jan Mikulicz-Radecki (1850-1905) – współtwórca nowoczesnej chirurgii, Wrocław 2003. Körte W., Ueber einige seltenere Nachkrankheiten nach der Tracheotomie wege Diphteritis, “Archiv fűr klinische Chirurgie” 1879, z. 2, s. 238-239. Noszczyk W., Chirurgia w dobie zaborów. Warszawa, [w:] Zarys dziejów chirurgii polskiej, Warszawa 2011, s. 175-. Noszczyk W., Medycyna w okresie zaborów. Chirurgia, [w:] Dzieje medycyny w Polsce, t. 1, s. 337. Pauly J., Beitrage zur Tracheotomie, “Berliner Klinische Wochenschrift” 1878, nr 8, s. 104-. Rydygier L., Podręcznik chirurgii szczegółowej, t. I, Poznań 1886. Sieńkowski E., Rozwój antyseptyki i aseptyki w Polsce, „Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej” 1969, seria B, nr 15. Szarejko P., Słownik lekarzy polskich XIX wieku, t. II, Warszawa 1994. Wolski Dr, Wspomnienie pośmiertne ś.p. Maryjan Wygrzywalski, „Tydzień” 1895, nr 16, s. 1. Wygrzywalski M., Cheiloplastyka, „Gazeta Lekarska” 1870, nr 1, s. 5. Wygrzywalski M., Oedema glottidis – tracheotomia – wyzdrowienie. Błonnica – tracheotomia in extremis – śmierć, „Gazeta Lekarska” 1869, nr18, s. 275-277. Wygrzywalski M., Pestka śliwki połknięta w płucach przyczyną śmierci, „Gazeta Lekarska” 1972, nr 27, s. 419-420. Wygrzywalski M., Przyczynek do przecięcia tchawicy żarem galwanicznym, „Pamiętnik Drugiego Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich we Lwowie” 1876, s 235-236. Wygrzywalski M., Skórka pieczonej wieprzowiny przedziurawia połyk, 11-go dnia krwotok śmiertelny, „Gazeta Lekarska” 1972, nr 30, s. 472-474. Wygrzywalski M., Sprawozdanie z czynności chirurgicznych w Szpitalu Ś-tej Trójcy w Piotrkowie w latach 1862, 1873 i 1864, „Tygodnik Lekarski” 1865, nr 32, s. 249. Wygrzywalski M., Streszczenie pracy Listera „Nowy sposób leczenia złamań z powikłaniami, ropni itd. Z uwagami nad warunkami ropienia”, „Gazeta Lekarska” 1863, nr 4, s. 62, nr 23, s. 371. Wygrzywalski M., Ze szpitala. Nieco o opatrunku ran w ogólności i ran pooperacyjnych, „Gazeta Lekarska” 1873, nr 13, s. 219. Wygrzywalski M., Zranienia przez machiny, „Gazeta Lekarska” 1873, nr 14, s. 293.

Identifiers

DOI

doi.org/10.20883/amp.2020/20