„GENDEROWE KILOGRAMY”. PŁEĆ JAKO KATEGORIA ANALITYCZNA W BADANIACH POSTRZEGANIA (NIE)NORMATYWNOŚCI SYLWETEK OSÓB O ROŻNYM INDEKSIE MASY CIAŁA

• Authors: Maj Agnieszka , Kłonkowska Anna M.

Title variants

EN

“GENDER KILOGRAMS”: SEX AS AN ANALYTIC CATEGORY IN RESEARCH ON THE PERCEPTION OF (NON)NORMATIVITY OF SILHOUETTES OF PEOPLE WITH DIFFERENT BODY MASS INDICES

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób przekonania na temat normatywności sylwetki: jej najbardziej pożądanego kształtu, proporcji i wagi, determinowane są przez dyskursy związane z płcią. Punkt wyjścia dla tych rozważań stanowią wyniki badania osadzonego w nurcie socjologii ciała, przeprowadzonego na grupie 60 osób metodą wywiadu pogłębionego, którego tematyka koncentrowała się wokół postrzegania normatywności sylwetek osób o różnym BMI. Celem wywiadu było wyodrębnienie i interpretacja głównych zagadnień łączonych przez badanych z kwestiami nadwagi i niedowagi oraz ich znaczenia kulturowego. W analizach pokazano, że kulturowe rozumienie opozycyjnych kategorii „szczupły” – „otyły” w istotny sposób związane jest z płcią: ocena tego, kto jest szczupły, a kto otyły, zależy nie tylko od płci osoby patrzącej oraz płci osoby ocenianej, ale też jest uwarunkowana przez szereg założeń odnoszących się do postrzegania ról związanych z płcią, społecznie postrzeganych ideałów pięknego i atrakcyjnego ciała, a także stereotypów kobiecości i męskości.

EN

The aim of this article is to show in what way the notions of normativity of silhouette, its most desirable shape, proportion and mass, are determined by discourse connected with sex. The starting point of these considerations are the results of research within the sociology of the body. The research was carried out on a group of 60 individuals with the method of in-depth interview, whose theme concentrated on perception of normativity of silhouettes of people with different BMIs. The aim of the interview was to select and interpret the main topics associated by individuals with the issues of overweight and underweight and their cultural meanings. The analysis shows that cultural meanings of opposite categories “slim” - “obese” are significantly connected with gender: the assessment of who is slim and who is obese depends not only on the sexes of the observing and observed individuals, but is also conditioned by a number of assumptions on the perception of roles connected with sex, socially perceived ideals of a beautiful and attractive body, and also stereotypes of femininity and masculinity. Key words: obesity, slimness, sociology of body, stereotypes of sexes.

Keywords

PL

otyłość; szczupłość; socjologia ciała; stereotypy płci

EN

obesity; slimness; sociology of body; stereotypes of sexes

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2016
• Volume: 42
• Issue: 1
• Pages: 127-143

Contributors

author

Maj Agnieszka

• Szkoła Głowna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

author

Kłonkowska Anna M.

• Uniwersytet Gdański

References

• Bourdieu P. (2004), Męska dominacja, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Brytek-Matera A. (2010), Ciało w dobie współczesności. Wybrane zagadnienia z problematyki własnego ciała, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
• Brytek-Matera A. (2010), Obraz własnego ciała u otyłych kobiet: przyczyny i stopień niezadowolenia, związek z obniżoną samooceną i strategiami radzenia sobie ze stresem, „Psychiatria Polska”, 44(2), s. 267-275.
• Brytek-Matera A. (2011), Postawy względem ciała a obraz samego siebie u kobiet z zaburzeniami odżywiania. Badania na gruncie teorii rozbieżności Ja Edwarda Tory Higginsa, „Psychiatria Polska”, 45(5), s. 671-682.
• Bykowska B. (2008), Odchudzanie jako styl życia współczesnych kobiet, [w:] Ciało spieniężone? Szkice antropologiczne i socjologiczne, red. M. S. Szczepański, M. Pawlica, A. Śliz, A. Zarębska-Mazan, Śląskie Wydawnictwa Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Nauk Społecznych im. ks. Emila Szramka, Tychy-Opole.
• Cabrić M., Pokrywka L. (2010), Piękno ciała, PWN, Warszawa.
• Fallon A., Rozin P. (1985), Sex Differences in Perceptions of Desirable Body Shape, Journal of Abnormal Psychology, 1994, nr 1, s. 102-105.
• Gilman S. L. (2001), Making the Body Beautiful: A Cultural History of Aesthetic Surgery, Princeton University Press.
• Gimlin D. (2002), Body Work: Beauty and Self-Image in American Culture, University of California Press.
• Grogan S. (2001), Body Image: Understanding Body Dissatisfaction in men, women and children, Rotledge, London and New York.
• Izydorczyk B. (2011), Psychologiczny profil ja cielesnego u młodych kobiet polskich – analiza porównawcza struktury ja cielesnego u kobiet chorych na zaburzenia odżywiania się i zaburzenia psychotyczne, „Psychiatria Polska”, tom XLV, nr 5.
• Jakubowska H. (2009), Socjologia ciała, Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Kashak E. (2001), Nowa psychologia kobiety. Podejście feministyczne, GWP, Gdańsk.
• Katzmarzyk R., Davis C. (2001), Thinness and body shape of Playboy centrefolds from 1978 to 1998, International Journal of Obesity and Metabolic Disorders, 25; 590-2.
• Kłonkowska A. M, Maj A. (2015), More-or-less-body: the social perceptron of normativity of the body in Poland, [w:] „Filosofija. Sociologija”, T. 26, nr 2, s. 155-163.
• Krzemionka-Brózda D. (2010), Sekret ciała. Doświadczanie przez kobiety własnego ciała jako piętna jawnego (nadwaga) bądź ukrytego (zaburzenia odżywiania) a określanie własnej tożsamości, [w:] Ciało w dobie współczesności. Wybrane zagadnienia z problematyki własnego ciała, A. Brytek-Matera, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
• Miles M. B., Huberman A. M. (2000), Analiza danych jakościowych, Wydawnictwo Trans Humana, Białystok.
• Nowalska-Kapuścik D. (2014), Konsumowanie żywności i zachowania żywieniowe w kontekście płci kulturowej, [w:] O współczesnych praktykach genderyzacji ciała, red. K. Wódz, J. Klimczak, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Pawlica B., Szczepański M. S., Zarębska-Mazan A. (2007), Pokusy piękna i urody. Rynek chirurgii plastycznej w oglądzie socjologicznym, Śląskie Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Nauk Społecznych w Tychach, Tychy.
• Pawlowski B., Kozieł S. (2002), The Impact of Traits Offered in Personal Advertisements on Response Rates, „Evolution and Human Behavior”, 23, s. 139-149.
• Pawłowski B., (red.) (2009), Biologia atrakcyjności człowieka, Wydawnictwo UW, Warszawa.
• Pellai A., Bassoli L. (2006), Body Self-Image and Risk for Eating Disorders in a Sample of Teen Students Living in the District of Varese, [w:] P. J. Swain (red.), New Developments in Eating Disorders Research, pp. 93-122, Nova Science Publishers Inc. Pruzinsky i Cash, (eds.) (1990), Body Images: Development, Deviance and Change, The Guilford Press, New York and London.
• Singh D. (1993), Adaptive Significance of Female Physical Attractiveness: Role of the Waist-Hip Ratio, „Journal of Personality and Social Psychology”, 65, s. 293-307.
• Sobal J. (1991), Obesity and Nutritional Sociology: A Model of Coping with Stigma of Obesity, „Clinical Sociology Review”, Vol 9, Issue 1.
• Starzomska M., Buławska Ż. (2010), Wpływ prezentacji kostiumów plażowych na obraz siebie u kobiet i mężczyzn, [w:] Ciało w dobie współczesności. Wybrane zagadnienia z problematyki własnego ciała, A. Brytek-Matera, Wydawnictwo Difin, Warszawa.
• Tiggemann M., Pennington B. (1990), The Development of Gender Differences in Body-Size Dissatisfaction, [w:] „Australian Psychologist”, nr 25, s. 306-13.