Reinterpreted constituents as proper names in Italian proverbs

• Authors: Szerszunowicz Joanna

Title variants

PL

Komponenty reinterpretowane jako nazwy własne w przysłowiach włoskich

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

Among names employed in proverbs, there are constituents which become proper names in the context of a proverb as a result of etymological reinterpretation. Such components acquire a meaning, an effect which is not characteristic of proper names. Their semantic load is conditioned by a possibility of two interpretations of the element in question: first, as a unit belonging to nomina propria, e.g. an anthroponym or a toponym; second, as a unit with a particular meaning, for instance, describing the person or the place named. The analysed components are not prototypical proper nouns, but rather pseudo-proper names. Proverbs containing such components are interesting from a stylistic perspective, since thanks to word play, they gain humorous markedness. The aim of the article is to shed light on this phenomenon by discussing Italian proverbs containing the components in question, analyzing the mechanisms of creating the possibility of etymological reinterpretation of proper names, describing kinds of these constituents and determining the number of reinterpreted components in the proverbs excerpted from a dictionary of Italian proverbs Dizionario dei proverbi italiani by Carlo Lapucci.

PL

Wśród nazw stanowiących komponenty przysłów występują składniki odczytywane jako nazwy własne w wyniku reinterpretacji etymologicznej. Elementy te nabierają znaczenia, co nie jest charakterystyczne dla nazw własnych. Ich semantyka jest uwarunkowana zaistnieniem możliwości dwojakiej interpretacji tych nazw: po pierwsze, odczytania ich jako jednostek należących do klasy nazw własnych, np. antroponimów lub toponimów; po drugie, jako wyrazów o określonym znaczeniu, np. opisujących nazywaną osobę lub określane miejsce. Nie są to prototypowe nazwy własne, wykazują one raczej cechy pseudoonimów. Przysłowia zwierające tego rodzaju składniki są interesujące w perspektywie stylistycznej, ponieważ dzięki grze słów wprowadzają do dyskursu zabarwienie humorystyczne. Celem artykułu jest zanalizowanie zjawiska występowania komponentów reinterpretowanych etymologicznie w paremiach włoskich, zbadanie mechanizmów wykorzystanych do stworzenia możliwości etymologicznej reinterpretacji nazw własnych, wskazanie rodzajów tych składników i ustalenie ich liczby dla korpusu opracowanego na podstawie słownika przysłów zatytułowanego Dizionario dei proverbi italiani Carla Lapucciego.

Keywords

EN

proverb; proper name; allusive/ornamental name etymological reinterpretation

PL

przysłowie; nazwa własna; nazwa ornamentacyjna; etymologiczna reinterpretacja

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Prace Językoznawcze
• Year: 2020
• Issue: XXII/3
• Pages: 229–244

Contributors

author

Szerszunowicz Joanna

• Uniwersytet w Białymstoku

References

• Berezowski, L. (2001): Article and Proper Names. Wrocław.
• Chlebda, W. (2007): Mały prywatny katalog pilnych zadań frazeologicznych [A small catalogue of urgents phraseological tasks]. „Problemy Frazeologii Europejskiej” VIII, s. 15−31.
• Cieślikowa, A. (1998): Pseudonimy [Pseudonyms]. [In:] Polskie nazwy własne: encyklopedia. E. Rzetelska-Feleszko (ed.). Warszawa−Kraków, pp. 135−141.
• Földes, C. (1984/1985): Eigennamen in deutschen Redewendungen. „Muttersprache“ 2, pp. 174−180.
• Földes, C. (1988): Phraseologismen mit Anthroponymen in der deutschen und ungarischen Gegenwartssprache. [In:] Beiträge zur Phraseologie des Ungarischen und des Deutschen. R. Ilessky (ed.). Budapest, pp. 122−154.
• Földes, C. (1989): Onymische Phraseologismen als Objekt des Sprachvergleichs. [In:] EUROPHRAS 88. Phraséologie Contrastive. Actes du Colloque International Klingenthal– Strasbourg 12−16 mai 1988. G. Greciano (ed.). Strasbourg, pp. 127−140.
• Földes, C. (1990): Die Bibel als Quelle phraseologischer Wendungen: dargestellt am Deutschen, Russischen und Ungarischen. „Proverbium. Yearbook of International Proverb Scholarship“ 7, pp. 57−75.
• Gajda, S. (2004): Narodowokulturowy składnik znaczenia nazw własnych w aspekcie edukacyjnym [National-cultural component of proper names’ meaning from the educational perspective]. [In:] Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej. R. Mrózek (ed.). Katowice, pp. 21−28.
• Gawęda, I. (1998): Zu Eigennamen in deutschen und polnischen Sprichwörter. „Glottodidactica“ 26, pp. 89−100.
• Gurbisz, J. (1998): Saints’ Names as Main Semantical and Structural Element of Russian Proverbs. [In:] EUROPHRAS 97: Phraseology and Paremiology. Bratislava, pp. 151−155.
• Kijania-Placek, K. (2016): Indexicals and Names in Proverbs. „Studies in Logic, Grammar and Rhetoric” 46(59), pp. 59−78. Online: <https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/ item/33734/kijania placek_indexicals_and_names_in_proverbs_indexicals_and_names_ in_proverbs_2016.pdf?sequence=1&isAllowed=y>, accessed: 25.10.2019.
• Kosyl, Cz. (1998): Nazwy własne w literaturze pięknej. [In:] Polskie nazwy własne: encyklopedia. E. Rzetelska-Feleszko (ed.). Warszawa−Kraków, pp. 363−385.
• McArthur, T. (ed.) (1996): The Oxford Companion to the English Language. Oxford.
• Mieder, W. (1985): Proverbs as cultural units or items of folklore. [In:] Phraseology. Ein internationales Handbuch der zeitgenössischen Forschung. An International Handbook of Contemporary Research. H. Burger, D. Dobrovol’skij, P. Kühn, N. R. Norrick (eds.). Vol. 1. Berlin−New York, pp. 394−414.
• Migla, I. (2010): Phraseologismen mit einem Personnennamen im Deutschen, Russischen und Lettischen. [In:] EUROPHRAS 2008. Beiträge zur internationalen Phraseologiekonferenz vom 13.−16.8.2008 in Helsinki. J. Korhonen, W. Mieder, E. Piirainen, R. Piñel (eds.).Helsinki, pp. 282−289. Online: <http://www.helsinki.fi/deutsch/europhras/ep2008.pdf>, accessed: 28.05.2010.
• Nowakowska, A., Tomczak, L. (2007): Nazwiska jako składniki syntaktyczne przysłów [Surnames as syntactic constituents of proverbs]. „LingVaria” 1(3), pp. 135−143.
• Pierini, P. (2008): Opening a Pandora Box: Proper Names in English Phraseology. „Linguistic Online” 36(4). Online: <www.Linguistic-online.de/36_38/pierini.html>, accessed: 28.03.2009.
• Pintarić, N. (1996): Vlastita imena u poljskim narodnim poslovicam. „Studia Ethnolinguistica Croatica” 6(1), pp. 137−150.
• Schutz, R. (2002): Indirect Offensive Language in Dictionary. [In:] Proceedings of The Tenth EURALEX International Congress, Copenhagen−Denmark, August 13−17, 2002. A. Braasch, C. Povlsen (eds.). Vol. 2. Denmark, pp. 637−641.
• Sušinskienė, S. (2009): Personal and Place Names in English Phraseology. „Acta humanitarica universitatis Saulensis” 8, pp. 320−328.
• Szerszunowicz, J. (2006a): Some Remarks on English Idioms Containing First Names and Their Polish Equivalents. [In:] Tauta ir kalba: šiuolaikiniai sociolingvistinio ugdymo aspektai. R. Virbickaitė (ed.). Kaunas, pp. 241−243.
• Szerszunowicz, J. (2006b): On Allusive Place Names in Italian Idioms. „Jaunujų Mokslininkų Darbai. Young Researchers’ Works” 1(8), pp. 179−182.
• Szerszunowicz, J. (2008): On Pseudo-Equivalents in English, Italian, Polish Onymic Phraseology. „Valodu apguve problemas un perspektiva” 6, pp. 26−35.
• Szpila, G. (2003): Krótko o przysłowiu [Briefly on the proverb]. Kraków.
• Timoszuk, M. (2001): Funkcje antroponimów w przysłowiach i porzekadłach rosyjskich [The functions of anthroponyms in Russian proverbs and sayings]. [In:] Rosyjsko-polski słownik paremiologiczny. M. Kuratczyk, J. Lukszyn, M. Timoszuk, W. Zmarzer (eds.). Warszawa, pp. 26−37.
• Zaręba, L. (1996a): Frazeologia antroponimiczna związana z tradycją i kulturą narodową. Polsko-francuskie i francusko-polskie studium porównawcze [Anthroponymic phraseology related to tradition and national culture. Polish-French and French-Polish contrastive analysis]. „Poradnik Językowy” 1, pp. 30−42.
• Zaręba, L. (1996b): Frazeologia onomastyczna związków z Biblią i tradycją antyczną (polsko- -francuskie studium porównawcze). „Problemy Frazeologii Europejskiej” 1, pp. 125−130.
• Zaręba, L. (1996c): Frazeologia toponomastyczna związana z tradycją i kulturą narodową. Polsko-francuskie i francusko-polskie studium porównawcze [Toponomastic phraseology related to tradition and national culture. Polish-French and French-Polish contrastive analysis]. „Poradnik Językowy” 2, pp. 40−49.