Greta Thunberg – obraz aktywistki i strategie wyciszania stosowane w prawicowych mediach

• Authors: Radomski Jan

Title variants

EN

Greta Thunberg: The Image of the Activist and Silencing Strategies in the Right-Wing Media

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Greta Thunberg w ostatnich latach stała się symbolem światowego ruchu na rzecz ochrony klimatu. Celem artykułu jest analiza tego, jak Szwedka przedstawiana jest w prawicowych mediach. Przedmiotem analizy są fragmenty tekstów medialnych publikowane w okresie od sierpnia 2018 do listopada 2020 roku, uzupełnione o treści pojawiające się w serwisach społecznościowych. Zebrany materiał pokazuje, że centralną kategorią używaną do przedstawienia Grety Thunberg jest jej wiek, natomiast negatywność narracji uzupełniona jest przez kategorię choroby. Zgodnie z przyjętymi założeniami metodologicznymi krytycznej analizy dyskursu zadaniem tekstu jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, w jakim celu politycznym wykorzystuje się właśnie te kategorie. W artykule wskazano trzy stosowane strategie wyciszania: szowinistyczną, liberalną oraz konserwatywną. Badanie sposobu, w jaki opisuje się Thunberg, wydaje się szczególnie istotne, ponieważ język wykorzystywany do opisu Szwedki jest nie tylko elementem komunikacji, ale przede wszystkim mechanizmem walki politycznej z ideologicznymi przeciwnikami bądź przeciwniczkami prawicy.

EN

In recent years Greta Thunberg has become a symbol of the global climateprotection movement. The aim of the article is to analyse how this Swedish activist is portrayed in the right-wing media on the basis of press articles published between August 2018 and November 2020, and content appearing on social networks. The material shows that the central category used to describe Greta Thunberg is age, while the negativity of the narrative is supplemented by the category of disease. In accordance with the methodological assumptions of critical discourse analysis, the article aims to elaborate on the political purpose for which these categories are used. The article indicates three strategies employed in political disputes: chauvinist, liberal, and conservative. Studying how Thunberg is described seems particularly significant because the language used against her is not only an element of communication but is first and foremost a mechanism of the right’s political struggle against its ideological opponents.

Keywords

PL

Greta Thunberg; kryzys klimatyczny; krytyczna analiza dyskursu; narracja; ekologia; prawica

EN

Greta Thunberg; climate crisis; critical discourse analysis; narrative; ecology; right-wing

• Publisher: Instytut Socjologii UW
• Journal: Stan Rzeczy
• Year: 2021
• Issue: 1(20) Drapieżne tożsamości
• Pages: 173-201

Contributors

author

Radomski Jan

References

• Alter Ch., Haynes S., Worland J. 2019. Greta Thunberg, „Time”. https://time.com/person-of-the-year-2019-greta-thunberg/; dostęp: 21.05.2021.
• Bauman Z. 1996. Socjologia, Zysk i S-ka.
• Bennett S., Kwiatkowski C. 2020. The Environment as an Emerging Discourse in Polish Far-Right Politics, [w:] The Far Right and the Environment: Politics, Discourse and Communication, red. B. Forchtner, Routledge, s. 237-253.
• Carrington D. 2018. ‘Our Leaders are Like Children’, School Strike Founder Tells Climate Summit, „The Guardian”. https://www.theguardian.com/environment/2018/dec/04/leaders-like-children-school-strike-founder-gretathunberg-tells-un-climate-summit; dostęp: 21.05.2021.
• Castells M. 2013. Sieci oburzenia i nadziei. Ruchy społeczne w erze internetu, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Crouch D. 2018. The Swedish 15-Year-Old Who’s Cutting Class to Fight the Climate Crisis, „The Guardian”. https://www.theguardian.com/science/2018/sep/01/swedish-15-year-old-cutting-class-to-fight-the-climate-crisis; dostęp: 21.05.2021.
• Czerwiński M., Nowak P., Przybylska R., red. 2010. Język IV Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Uniwersytetu im. Marii Skłodowskiej-Curie.
• Czykwin E. 2007. Stygmat społeczny, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Czyżewski M., Dunin K., Piotrowski A., red. 1991. Cudze problemy. O ważności tego, co nieważne. Analiza dyskursu publicznego w Polsce, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Czyżewski M., Franczak K., Nowicka M., Stachowiak J., red. 2017. Dyskurs elit symbolicznych, Wydawnictwo Sedno.
• Dixon E. 2019. Greta Thunberg Meets the Pope after Scolding EU Leaders on Climate Change, CNN. https://edition.cnn.com/2019/04/17/europe/gretathunberg-pope-eu-brexit-scli-intl/index.html; dostęp: 21.05.2021.
• Glanc M. 2019. Zespół Aspergera – słabość czy supermoc?, „Polityka”. https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/nauka/1926296,1,zespol-aspergera--slabosc-czy-supermoc.read; dostęp: 21.05.2021.
• Goffman E. 2007. Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Głowiński M. 2016. Zła mowa. Jak nie dać się propagandzie, Wielka Litera.
• Haynes S. 2019. Climate Activist Greta Thunberg Will Sail Across the Atlantic for a Tour Around the Americas, „Time”. https://time.com/5637506/gretathunberg-atlantic-americas-trip/; dostęp: 21.05.2021.
• Hook L. 2019. Greta Thunberg: ‘All My Life I’ve Been the Invisible Girl’, „Financial Times”. https://www.ft.com/content/4df1b9e6-34fb-11e9-bd3a8b2a211d90d5; dostęp: 21.05.2021.
• Jabłońska B. 2013. Krytyczna analiza dyskursu w świetle założeń socjologii fenomenologicznej: dylematy teoretyczno-metodologiczne, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 9, nr 1, s. 48–61.
• Komorowski A. 2019. Andrzej Komorowski o Grecie Thunberg: znosi hejt i prześladowanie przez to, że ma Aspergera [wypowiedź w formie wideo], Onet.pl. https://wiadomosci.onet.pl/tylko-w-onecie/greta-thunberg-psychologo-zespole-aspergera-to-jest-jej-sila/ytmq54t; dostęp: 21.05.2021.
• Kulas P. 2018. Antyelitarna narracja współczesnej polskiej prawicy, „Przegląd Socjologii Jakościowej” 14, nr 4, s. 14–39.
• Kusztra K. 2019. Greta Thunberg: Chcę waszej paniki, „Vogue”. https://www.vogue.pl/a/greta-thunberg-chce-waszej-paniki; dostęp: 21.05.2021.
• Liu K., Guo F. 2016. A Review on Critical Discourse Analysis, „Theory and Practice in Language Studies” 6, nr 5, s. 1076–1084.
• Markiewka T.S. 2021. Gniew, Wydawnictwo Czarne.
• Markowski A. 2008. Kultura języka polskiego. Teorie, zagadnienia leksykalne, Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Mielczarek T. 2018. Tygodniki opinii w zmieniającej się rzeczywistości, Universitas.
• Nijakowski L.M. 2018. Mowa nienawiści w świetle teorii dyskursu, [w:] Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii, red. A. Horolets, Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 113–133.
• Okoński M. 2019. Dorosłe dzieci, „Tygodnik Powszechny”. https://www.tygodnikpowszechny.pl/dorosle-dzieci-160495; dostęp: 21.05.2021.
• Rybakowski J. 2008. Koncepcja spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej, „Psychiatria” 5, nr 3, s. 75–82.
• Rzeczpospolita. 2018. 15-latka ze Szwecji: Światowi przywódcy zachowują się jak dzieci, „Rzeczpospolita”. https://www.rp.pl/Ekologia/181209730-15-latka-ze-Szwecji-Swiatowi-przywodcy-zachowuja-sie-jak-dzieci.html; dostęp: 21.05.2021.
• Sengupta S. 2013. Greta Thunberg Sets Sail for U.N. Climate Talks, „New York Times”. https://www.nytimes.com/2019/08/13/climate/greta-thunberg-sailing.html; dostęp: 21.05.2021.
• Solnit R. 2019. Nadzieja w mroku, Wydawnictwo Karakter.
• Sontag S. 2016. Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory, Wydawnictwo Karakter.
• Thunberg G. 2018. COP24, the Speech by 15-Year-Old Climate Activist Greta Thunberg Everyone Should Listen to, Lifegate. https://www.lifegate.com/greta-thunberg-speech-cop24; dostęp: 21.05.2021.
• Thunberg G. 2019a. You Did Not Act in Time: Greta Thunberg’s Full Speech to MPs, „The Guardian”. https://www.theguardian.com/environment/2019/apr/23/greta-thunberg-full-speech-to-mps-you-did-not-act-in-time; dostęp: 21.05.2021.
• Thunberg G. 2019b. Greta Thunberg’s Speech at the U.N. Climate Action Summit, NPR. https://www.npr.org/2019/09/23/763452863/transcript-gretathunbergs-speech-at-the-u-n-climate-actio-summit; dostęp: 21.05.2021.
• Thunberg G. 2019c. [wypowiedź w serwisie Instagram]. https://www.instagram.com/p/B12ChnkioB9/; dostęp: 21.05.2021.
• Van Dijk T.A. 1988. News as Discourse, Lawrence Erlbaum Associates.
• Van Dijk T.A. 1993. Principles of Critical Discourse Analysis, „Discourse & Society” 4, nr 2, s. 249–283.
• Wiech J. 2020. Globalne ocieplenie – poradnik dla Zielonej Prawicy, Wydawnictwo Defence24.
• Wodak R., Meyer M. 2009. Methods for Critical Discourse Analysis, Sage.
• Wodak R., Cillia R. de, Reisigl M., Liebhart K. 2003. The Discursive Construction of National Identity, Edinburgh University Press.
• Workman J. 2019. “Our House is on Fire” 16-Year-Old Greta Thunberg Wants Action, World Economic Forum. https://www.weforum.org/agenda/2019/01/our-house-is-on-fire-16-year-old-greta-thunberg-speakstruth-to power; dostęp: 21.05.2021.