„Podręcznik mądrości tego świata” Józefa Marii Bocheńskiego

• Authors: Stanisławek Jędrzej

Title variants

EN

„Handbook of Wisdom of the Ordinary World” by Józef Maria Bocheński

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autor poddaje analizie Podręcznik mądrości tego świata Józefa Marii Bocheńskiego, Tractatus ethico-praxeologicus, jak o nim pisze. Zalecenia podane w Podręczniku sytuuje na szerszym tle. W tym celu konstruuje „kwadrat prakseologiczny”. Jednym z wierzchołków kwadratu jest autohedonizm, postawa zachwalana przez Bocheńskiego. Trzy inne to perfekcjonizm, altruizm oraz kreatywizm. W tekście autor rozważa kolejno dyspozycje Bocheńskiego odnoszące się do a) losu, b) innych ludzi, c) zapanowania nad sobą. Jego zdaniem ich rozsądne zastosowanie pozwoli uniknąć wielu błędów życiowych. W sumie podane zalecenia stanowią fundament mądrości osobniczej. Ta jednak jest sprzeczna z mądrością społeczną, wyrażającą się w moralności i obyczajach. Na tym polega kontrowersyjność propozycji Bocheńskiego.

EN

The author analyses the Podręcznik mądrości tego świata [Handbook of Wisdom of the Ordinary World] written by Józef Maria Bocheński, or Tractatus ethico-praxeologicus, as he calls it. He places the recommendations given in the Handbook against a broader background. To this end, he creates a “praxeological square”. One of the square’s vertices is autohedonism, an attitude praised by Bocheński. Three others are perfectionism, altruism and creativism. The author subsequently considers Bocheński’s instructions regarding a) fate, b) other people, c) self-control. In his opinion, their reasonable use allows for avoiding many mistakes in life. In fact, the recommendations given are the foundation of individual wisdom. This, however, is contrary to social wisdom, expressed in morality and customs. That is the controversy of Bocheński’s proposal.

Keywords

PL

Bocheński; prakseologia; mądrość życiowa; los człowieka; inni ludzie

EN

Bocheński; praxeology; life wisdom; human fate; other people

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii
• Journal: Edukacja Filozoficzna
• Year: 2021
• Issue: 71
• Pages: 237-263

Contributors

author

Stanisławek Jędrzej

References

• Andrzejczuk A., J.M. Bocheński jako moralista i etyk, „Parerga. Międzynarodowe Studia Filozoficzne” 2006, nr 1, s. 133–136.
• Arystoteles, Etyka wielka, Etyka eudemejska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1977.
• Bekoff M., Pierce J., Dzika sprawiedliwość. Moralne życie zwierząt, Copernicus Center Press, Kraków 2018.
• Bocheński J.M., Logika religii, Wydawnictwo Salwator, Kraków 2016.
• Bocheński J.M., Podręcznik mądrości tego świata, w: tegoż, Dzieła zebrane, t. 5: Etyka, Wydawnictwo PHILED, Kraków 1995, s. 220–269.
• Stanisławek J., Nieracjonalność człowieka: główne źródło, „Edukacja Filozoficzna” 2017, nr 63, s. 25–36.
• Stanisławek J., Z metafizyki człowieka, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria” 2020, nr 3(115), s. 215–228, DOI: 10.24425/pfns.2020.133985.
• de Waal F., Bystre zwierzę. Czy jesteśmy dość mądrzy, aby zrozumieć mądrość zwierząt, Copernicus Center Press, Kraków 2019.
• Warzyński S., Między ulotnością a afirmacją życia – J.M. Bocheńskiego problematyka mądrościowa, „Filo-Sofija” 2013, nr 21, s. 100–105.
• Wittgenstein L., Traktatus logico-philosophicus, tłum. B. Wolniewicz, PWN, Warszawa 1970.
• Wolniewicz B., Hedonizm teoretyczny i prawo Ehrenfelsa, w: tegoż, Filozofia i wartości III, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2003