Żydzi w dyskursie Kościoła katolickiego

• Authors: Marzena Makuchowska
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Jews in the discourse of the Catholic ChurchThe article describes the most important changes which appeared after the Second Vatican Council in the discourse of the Catholic Church in reference to its attitude to confessors of Judaism. The change is the difference between the state of texts in two different moments, which is why the first part of the article is dedicated to the characteristics of pre-Council (and mostly pre-war) discourse about Jews, and the second part to main directions of the changes caused by the realization of the Council postulates. The third part shows indications of the continuation of old, deep-rooted schemes. The analysis partly concerns texts of the Church worldwide, and partly texts of the Church in Poland. Polish pre-Council discourse on Jews was characterized by exceptional negativism. Catholic liturgy shows them as those who tortured and killed Jesus (the myth of deicides). In the sermons, pastoral letters and the Catholic press, Jews were presented as enemies of not only Christianity but also of Poles, because the Church in Poland engaged itself in creation of the nationally and religiously homogenous country under the slogan “Poland for Poles.” All the traditional myths were reproduced (Jews as wreckers, conspirators, debauchers, etc.). Many linguistic means were applied to degrade Jews, for example deminutiva, animalization (speaking about Jews as about animals), so-called cacophemism, words with pejorative meaning of moral and physical disgust.After Vaticanum II contents, which reproduced the picture of Jews as deicides, were removed from the Catholic liturgy. The positive pictures of Jews and Judaism were consequently created in the tuition of Pope John Paul II and Benedict XVI. Linguistic means emphasize the community of Christians and Jews (bond, closeness, brothers, brotherhood, togetherness, etc.). Each pope obliges Catholics to respect Jews and memory of Holocaust; popes directly prohibit any signs of anti-Semitism.After 1989 in Poland anti-Jewish inclinations returned, especially in the circle of the so callled Catholicism of the Maryja Radio. Again Jews are accused of causing damage to Poles, and the language of those statements is very much like in the discourse before the Council. Żydzi w dyskursie Kościoła katolickiegoArtykuł opisuje ważne zmiany w dyskursie Kościoła katolickiego w odniesieniu do wyznawców judaizmu, które pojawiły się po Soborze Watykańskim II. Jedną z nich jest różnica pomiędzy stanem tekstów w dwóch różnych momentach: przed i po soborze. Dlatego pierwszą część artykułu autorka poświęca charakterystyce przedsoborowego (i w większości przedwojennego) dyskursu na temat Żydów, a część drugą – głównym kierunkom zmian spowodowanym realizacją postulatów soboru. Część trzecia pokazuje objawy kontynuacji starych, głęboko zakorzenionych schematów. Analiza częściowo odnosi się do ogólnych tekstów Kościoła, a częściowo do tekstów Kościoła publikowanych w Polsce.Polski przedsoborowy dyskurs o Żydach był wyjątkowo negatywny. Liturgia katolicka przedstawiała Żydów jako tych, którzy torturowali i zabili Jezusa (mit bogobójcy). W kazaniach, listach duszpasterskich i katolickiej prasie Żydów pokazywano jako wrogów nie tylko chrześcijan, lecz szczególnie Polaków, ponieważ Kościół w Polsce zaangażował się w kreowanie narodowo i religijnie homogenicznego kraju pod sloganem „Polska dla Polaków”. Reprodukowano wszystkie tradycyjne mity (Żydzi jako szkodnicy, spiskowcy, rozpustnicy itd). Używano wiele środków lingwistycznych, by zdegradować Żydów, np. zdrobnienia, animalizację (czyli mówienie o Żydach jako o zwierzętach) czy tak zwany kakofemizm (czyli używanie słów o pejoratywnym znaczeniu), aby sprowokować uczucie moralnego i fizycznego obrzydzenia.Po Vaticanum II treści reprodukujące przedstawienie Żydów jako bogobójców zostały usunięte z liturgii. Pozytywny obraz Żydów i judaizmu był konsekwentnie kreowany w naukach papieży Jana Pawła II i Benedykta XVI. Lingwistyczne środki podkreślają wspólnotę chrześcijan i Żydów (więź, bliskość, bracia, braterstwo, razem itd.). Papieże zobowiązują katolików do szanowania Żydów i pamięci Holokaustu, bezpośrednio zakazują jakichkolwiek przejawów antysemityzmu.W Polsce po 1989 roku antyżydowskie tendencje znów ożyły, szczególnie w kręgach tak zwanych radiomaryjnych. Ponownie Żydzi oskarżani są o powodowanie szkód Polsce i Polakom, a język tych twierdzeń bardzo przypomina dyskursy przedsoborowe.

Keywords

EN

discourse of Catholic Church; Vatican Council II; Jews; linguistic means; discrediting; stereotypes

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Studia Litteraria et Historica
• Year: 2015
• Issue: 3–4

Dates

published

2015

online

2016-01-31

Contributors

author

Marzena Makuchowska

Identifiers

DOI

10.11649/slh.2015.015