Gorycz zatrzymanego czasu. "Mirra, kadzidło i złoto"

• Authors: Patrycjusz Pająk
• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The bitterness of suspended time. "Gold, Frankincense and Myrrh" This article discusses the Croatian film "Gold, Frankincense and Myrrh", directed by Ante Babaja (1971). The film is a response to the unrealised vision of a communist utopia. It is set on a Dalmatian island during the era of real socialism. According to communist propaganda, real socialism is the fulfilled utopia, meaning the end of history. In Babaja’s interpretation, the end of history does not involve the victory of communism, but rather its defeat and the return of Catholic tradition as the only unquestionable value making sluggish, socialist everyday life possible to accept, since it gives sense and order to an axiologically degraded and alienated world.In this insular world, it is the traditional past and not the communist future which becomes an eternal present. Remaining outside of time among the relics of tradition is the only option in a situation where communist progress fails to produce the desired results. Tradition does not promise a new wonderful world and does not fix the current world, but it ensures balance between its contradictions. This situation leads to bitterness, since accepting it requires the acceptance of its dark side. The ironic attitude towards the Catholic tradition which is predominant in the first half of the film, turns into bitter affirmation of tradition in the second. Gorycz zatrzymanego czasu. "Mirra, kadzidło i złoto"Artykuł poświęcony jest chorwackiemu filmowi "Mirra, kadzidło i złoto", wyreżysero­wanemu przez Ante Babaję w 1971 roku. Film stanowi odpowiedź na niespełnioną wizję utopii komunistycznej. Jego akcja rozgrywa się na dalmatyńskiej wyspie w okresie realnego socjalizmu. Wedle komunistycznej propagandy realny socjalizm to urzeczywistniona utopia, co oznacza, że historia się skończyła. W interpretacji Babai koniec historii nie wiąże się ze zwycięstwem komunizmu, lecz z jego klęską i powrotem tradycji katolickiej, która okazuje się jedyną niekwestionowaną wartością, ponieważ gnuśną, socjalistyczną codzienność czyni możliwą do zaakceptowania. Zapewnia poczucie istnienia jakiegoś porządku i sensu w świecie aksjologicznie zdegradowanym i wyobcowanym.W wyspiarskim świecie to nie przyszłość, ale przeszłość staje się wieczną teraźniejszością. Trwanie poza czasem pośród reliktów tradycji jest jedynym wyjściem w sytuacji, w której komu­nistyczny postęp nie przynosi pożądanych rezultatów. Tradycja nie obiecuje nowego wspaniałego świata ani nie naprawia świata zastanego, ale zapewnia równowagę między rozdzierającymi go sprzecznościami. Ten stan rzeczy wywołuje gorycz, ponieważ jego akceptacja oznacza też koniecz­ność akceptacji jego mrocznej strony. Przeważająca w pierwszej połowie filmu ironiczna postawa wobec tradycji katolickiej w jego drugiej połowie przechodzi w gorzką afirmację tej tradycji.

Keywords

EN

Ante Babaja; Croatian cinema; communism; real socialism; Catholicism; tradition

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
• Journal: Slavia Meridionalis
• Year: 2014
• Volume: 14

Dates

published

2014

online

2014-11-27

Contributors

author

Patrycjusz Pająk

Identifiers

DOI

10.11649/sm.2014.019