Wolontariusze dla Ukrainy – wsparcie społeczne a motywacja do działań prospołecznych

• Authors: Anna Kawula , Agnieszka Domagała-Kręcioch

Abstracts

PL

W opracowaniu została podjęta kwestia działań prospołecznych osób dorosłych na rzecz uchodźców z Ukrainy. Zaprezentowano koncepcję motywacji w odniesieniu do istoty wsparcia spostrzeganego i otrzymywanego oraz sieci wsparcia wolontariuszy pracujących na rzecz innych osób. Wieloznaczne funkcje wsparcia społecznego opisano na wybranych koncepcjach teoretycznych (Sęk, Cieślak, 2004). Celem podjętych badań było określenie związku pomiędzy motywacją wolontariuszy a wsparciem społecznym jako predyktorem działań prospołecznych. Badania przeprowadzono wśród 170 wolontariuszy (137 kobiet i 33 mężczyzn) zaangażowanych w działania pomocowe na rzecz osób przybywających z Ukrainy, kraju ogarniętego działaniami wojennymi. Analizie poddano motywację i zadowolenie z życia oraz wyniki wsparcia społecznego ocenianego za pomocą kwestionariusza MSPSS. W badanej grupie respondenci uzyskali silne wyniki wsparcia społecznego spostrzeganego, natomiast umiarkowane wsparcia dostarczanego. W swoich działaniach wolontaryjnych respondenci najczęściej kierowali się motywacją altruistyczną. Uzyskane wyniki wskazują, że osoby zaangażowane prospołecznie wysoko oceniają własną sieć wsparcia oraz wsparcie otrzymane, natomiast nie zawsze równie wysoko oceniają wsparcie dostarczane. Ta dysproporcja między wsparciem spostrzeganym a dostarczanym może mieć wpływ na motywację i zaangażowanie prospołeczne w dłuższej perspektywie.

Keywords

PL

wolontariat; motywacja; wsparcie społeczne

• Publisher: Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
• Journal: Edukacja Dorosłych
• Year: 2023
• Volume: 89
• Issue: 2
• Pages: 67-81

Dates

published

2023

Contributors

author

Anna Kawula

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

• https://orcid.org/000000031558040X

author

Agnieszka Domagała-Kręcioch

• Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

• https://orcid.org/0000000198232552

References

• Axer, A. (1983). Społeczne systemy oparcia w środowisku chorego psychicznie. Studia Socjologiczne, 4(91), s. 200.
• Bin, L., Hongyu, M., Yongyu, G., Fuming, X., Zongkui, Z. (2014). Positive psychological capital: A new approach to social support and subjective well-being. Social Behavior and Personality: An International Journal, 42(1), s. 135–144.
• Bovier, P. A., Chamot, E., Perneger, T. V. (2004). Perceived stress, internal resources, and social support as determinants of mental health among young adults. Quality of Life Research, 13, s. 161–170.
• Caplan, G. (1987). System oparcia. W: W. Widłak (red.), Pomoc nieprofesjonalna i grupy wzajemnej pomocy. Warszawa: Wydawnictwo Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, s. 8–11.
• Currall, S.C., Towler, A.J., Judge, T.A., Kohn, L. (2005). Pay satisfaction and organizational out comes. Personnel Psychology, 58, s. 613.
• Diener, E., Emmons, R.A., Larsen, R.J., Griffin, S. (1985). The Satisfaction With Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49, s. 71–75.
• Feliksiak, M., Roguska, B. (2022). Polacy wobec rosyjskiej inwazji na Ukrainę, Komunikat z badań CBOS Nr 38. Pobrane z https://www.cbos.pl/SPISKOM. POL/2022/K_038_22.PDF (10.09.2023).
• Fredrickson, B.L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden and build theory of positive emotions. American Psychologist, 56(3), s. 218–226.
• Górecki, M. ( 2013). Nowe formy pracy wolontariackiej. Praca Socjalna, 1, s. 3–40.
• Górny A., Kaczmarczyk P. (2023), Raport Between Ukraine and Poland. Ukrainian migrants in Poland during the war, 2(48), February.
• Głowacki, A. (2018). Czy Polacy są altruistami? Komunikat z badań CBOS, Nr 31. Pobrane z: https://cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_031_18.PDF (13.11.2023).
• Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa:Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego
• Karyłowski, J. (1982). O dwóch typach altruizmu. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Kawula, A. (2015). Poczucie koherencji a motywacja dorosłych wolontariuszy do działań prospołecznych. W: A. Kałużna-Wielobób (red.), Specyfika rozwoju człowieka dorosłego: procesy, struktury, mechanizmy rozwoju (s. 105–127). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
• Kawula, S. (2011). Pedagogika społeczna: dokonania, aktualność, perspektywy (s. 130). Toruń: Wydawnictwo Adam, A. Marszałek.
• Kromolicka, B. (2022). Wolontariat w pomocy społecznej. W: E. Bojanowska, K. Chaczko, J. Krzyszkowski, E. Zdebska (red.), Pomoc społeczna. Idea – rozwój – instytucje (s. 430). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kromolicka, B. (red.). (2005). Wolontariat w obszarze humanistycznych wyzwań opiekuńczych. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.
• Łuszczyńska, A., Cieślak, R. (2005). Protective, promotive, and buffering effects of perceived social support in managerial stress: The moderating role of social support. Anxiety, Stress and Coping: An International Journal, 18(3), s. 227–244.
• Ołdak, M. (2022). Społeczeństwo obywatelskie w Polsce wobec kryzysu uchodźczego w pierwszym miesiącu wojny. Wybrane przykłady. W: G. Firlit-Fesnak, E. Jaroszew- ska, Ł. Łotocki, J. Łukaszewska-Bezulska, M. Ołdak, P. Zawadzki, C. Żołędowski, T. Żukowski (red.), Inwazja Rosji na Ukrainę. Społeczeństwo i polityka wobec kryzysu uchodźczego w pierwszym miesiącu wojny. Raport roboczy – Working Paper Katedry Polityki Społecznej (s. 29). Warszawa: Uniwersytet Warszawski.
• Kryzys-uchodzczy-2022-raport-KPS.pdf (uw.edu.pl) (13.11.2023).
• Reykowski, J. (1970). Z zagadnień psychologii motywacji. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Szkolnych.
• Reykowski, J. (1986). Motywacja, postawy prospołeczne a osobowość. Warszawa: PWN.
• Sęk, H. (1997). Rola wsparcia społecznego w sytuacji kryzysu. W: D. Kubacka-Jasiecka i A. Lipawska-Teutsch, (red), Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej (s. 143–158). Kraków: All.
• Sęk, H., Cieślak, R. (2004). Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne. Stres i zdrowie (s. 14). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Shye, S. (2010). The motivation to volunteer: A systemic quality of life theory. Social Indicators Research, 98(2), s. 183–200.
• Trebesch, Ch., Antezza, A., Bushnell, K., Frank, A., Frank, P., Franz, L., Kharitonov, I., Kumar, B., Rebinskaya, E., Schramm, S., „The Ukraine Support Tracker: Which co- untries help Ukraine and how?”, Feb. 2023, Kiel Working Papers 2218, Kiel Institute for the World Economy (IfW Kiel). KWP_2218_Trebesch_et_al_Ukraine_Support_ Tracker.pdf (ifw-kiel.de) (10.09.2023).
• Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96 (2003), poz. 873, art. 2, ust 3, s. 1.
• Wills, T.A. (1991). Social support and interpersonal relationships. W: M. Clark (red.), Prosocial Behavior, Review of Personality and Social Psychology (s. 265–289). Los Angeles: SAGE.
• Veenhoven, R. (1988). The utility of happiness. Social Indicators Research, 20, s. 333–354. Zimet, G., Dahlem, N., Zimet, S., Farley, G. (1988). The Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Journal of Personality Assessment, 52(1), s. 30–41.
• Zimet, G., Powell, S., Farley, G., Werkman, S., Berkoff, K. (1990). Psychometric characteristics of the Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Journal of Personality Assessment, 55(3–4), s. 610–617.
• Komunikat prasowy UNICEF https://www.unicef.org/press-releases/two-million-refugee- -children-flee-war-ukraine-search-safety-across-borders Dostęp [14.04.2022].
• Straż Graniczna, Informacja Statystyczna za I półrocze 2022 r. Warszawa lipiec 2022 r. Informacja_statystyczna_za_I_polrocze_2022_r_.pdf Dostęp [10.10.2022].

Identifiers

DOI

10.12775/ED.2023.014

Biblioteka Nauki

35518161