Między teorią a wiedzą źródłową. Nowe spojrzenie na rolę saskiej Kamery jako prekursora prób modernizacji Rzeczypospolitej w XVIII wieku

• Authors: Jerzy Dygdała

Title variants

EN

Between Theory and Source Knowledge. A New Perspective at the Role of the Saxon Chamber as a Forerunner of Attempts to Modernise the Polish-Lithuanian Commonwealth in the Eighteenth Century

Abstracts

EN

A review of Peter Collmer’s book on the functioning of the Saxon administration of the royal estates in the Polish-Lithuanian Commonwealth between 1700 and 1763. It discusses some of the author’s theses and provides a critique of the modernisation model as applied to the early modern European state, drawing on the example of the noble Commonwealth in the eighteenth century.

PL

Omówienie treści książki Petera Collmera poświęconej funkcjonowaniu saskiej administracji majątków królewskich w Rzeczypospolitej w latach 1700–1763. Dyskusja z niektórymi tezami Autora. Kwestia modelu modernizacji wczesnonowożytnego państwa europejskiego na przykładzie szlacheckiej Rzeczypospolitej w XVIII w.

Keywords

PL

skarbowość; dobra stołu królewskiego; Kamera saska 1700–1763

EN

treasury; so-called table lands; Saxon Chamber 1700–1763

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
• Journal: Kwartalnik Historyczny
• Year: 2023
• Volume: 130
• Issue: 4
• Pages: 879-901

Dates

published

2023

Contributors

author

Jerzy Dygdała

• Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN

• https://orcid.org/0000000298046845

References

• Achremczyk Stanisław, Reforma zarządzania ekonomią malborską w czasach saskich, w: Polska–Saksonia w czasach unii (1697–1763). Próba nowego spojrzenia, red. Kazimierz Bartkiewicz, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra 1998, s. 167–174.
• Bańkowski Piotr, Archiwum kameralne i jego losy, „Archeion” 17, 1948, s. 114–150.
• Bańkowski Piotr, Kamera – Sądy Skarbowe Królewskie – Komisja Ekonomiczna JKMci i ich archiwum (1700–1796), w: Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie. Przewodnik po zespołach, t. 1: Archiwa dawnej Rzeczypospolitej, red. Jadwiga Karwasińska, PWN, Warszawa–Łódź 1958, s. 87–98.
• Bömelburg Hans-Jürgen, Kizik Edmund, Altes Reich und Alte Republik. Deutsch-polnische Beziehungen und Verflechtungen 1500–1806, WBG (Wissenschaftliche Buchgesellschaft), Darmstadt 2014.
• Butterwick Richard, Światło i płomień. Odrodzenie i zniszczenie Rzeczypospolitej (1733– 1795), Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022.
• Cegielski Tadeusz, Das Alte Reich und die erste Teilung Polens 1768–1774, PWN, Franz Steiner Verlag, Warszawa–Stutgart 1988.
• Ciesielski Tomasz, Problematyka badań nad skarbowością polską i litewską czasów saskich (lata 1717–1764), „Miscellanea Historico-Archivistica” 12, 2000, s. 95–108.
• Cieślak Edmund, Konflikty polityczne i społeczne w Gdańsku w połowie XVIII w. Sojusz pospólstwa z dworem królewskim, Ossolineum, Wrocław 1972.
• Collmer Peter, Die Schweiz und das Russische Reich 1848–1919. Geschichte einer europäischen Verflechtung, Chronos Verlag, Zürich 2004.
• Collmer Peter, Mecenat gospodarczy Stanisława Augusta, w: Stanisław August, ostatni król Polski. Polityk, mecenas, reformator 1764–1795, red. Angela Sołtys, Arx Regia, Warszawa 2011, s. 401–403.
• Collmer Peter, Verwaltete Vielfalt. Die königlichen Tafelgüter in Polen-Litauen, 1697–1763, Franz Steiner Verlag, Stuttgart 2022 (Quellen und Studien zur Geschichte des östlichen Europa, t. 90).
• Drozdowski Marian, [rec.:] Edward Stańczak, Kamera saska za czasów Augusta III, Warszawa 1973, „Roczniki Historyczne” 41, 1975, s. 200–201.
• Drozdowski Marian, Aktywizacja gospodarki Rzeczypospolitej po kryzysie przełomu XVII i XVIII wieku, w: Polska–Saksonia w czasach unii (1697–1763). Próba nowego spojrzenia, red. Kazimierz Bartkiewicz, Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra 1998, s. 41–52.
• Dygdała Jerzy, August III Sas i Stanisław August Poniatowski. Obrazy Sarmaty i Europejczyka, w: Europejski wiek osiemnasty. Uniwersalizm myśli, różnorodność dróg. Studia i materiały, red. Marek Dębowski, Anna Grześkowiak-Krwawicz, Michał Zwierzykowski, Societas Vistulana, Kraków 2013, s. 71–79.
• Dygdała Jerzy, Suwerenna Rzeczpospolita czy suwerenność „państw” magnackich? (Z doświadczeń bezkrólewia 1733 r. – uwagi dyskusyjne), „Klio. Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym” 54, 2020, 3, s. 3–35.
• Dygdała Jerzy, Szlachta Prus Królewskich wobec kryzysu Rzeczypospolitej w XVIII w., w: My i oni. Społeczeństwo nowożytnej Rzeczypospolitej wobec państwa, red. Wojciech Kriegseisen, Instytut Historii PAN, Warszawa 2016, s. 287–315.
• Jasiński Łucjan, Beiträge zur Finanzgeschichte Polens im XVIII. Jahrhundert, St. Adelbert g.m.b.h., Posen 1909.
• Sowa Jan, Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą, Universitas, Kraków 2011.
• Stańczak Edward, Kamera saska za czasów Augusta III, PWN, Warszawa 1973.
• Staszewski Jacek, August II Mocny, Ossolineum, Wrocław 1998.
• Staszewski Jacek, August III Sas, Ossolineum, Wrocław 2010.
• Zerfall und Neuordnung. Die „Wende” in Osteuropa von 1989/91, red. Peter Collmer [i in.], Böhlau Verlag, Köln 2019.
• Źródła do dziejów ekonomii malborskiej, t. 5, wyd. Wojciech Hejnosz, Towarzystwo Naukowe w Toruniu, Toruń 1971 (Fontes, t. 62).

Identifiers

DOI

10.12775/KH.2023.130.4.07

Biblioteka Nauki

28765360