Zur textlinguistischen Perspektive auf die „Text/Bild-Sorten”

• Authors: Anna Kapuścińska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

O gatunkach tekstów-obrazów z perspektywy lingwistyki tekstuCelem artykułu jest refleksja nad podstawami teoretycznymi i potencjalną przydatnością koncepcji gatunków tekstów-obrazów. Jako teksty-obrazy w artykule rozumiane są za Cieszkowskim (2014: 41) takie jednostki, które nie zaliczają się ani do tekstów, ani do obrazów, a jednocześnie wykazują zarówno tekstowość jak i obrazowość. Ogólna tendencja do strukturyzowania obszaru badawczego określonej dyscypliny wyraźnie widoczna jest m. in. w lingwistyce tekstu. Typologizacja, która odnosi się do tekstów językowych, bywa podstawą do prób podzielenia w podobny sposób również jednostek pozajęzykowych. Przykładem jest oparta na założeniach lingwistyki obrazu typologia gatunków obrazów Stöckla (por. Stöckl 2004: 139-141). Artykuł stanowi próbę krytycznego spojrzenia na problematykę gatunków tekstów-obrazów na wybranych przykładach tekstów-obrazów w mediach masowych. Spojrzenie to stoi w opozycji do korzystnego metodologicznie, ale i upraszczającego podejścia, w myśl którego teksty-obrazy to po prostu mniej typowe teksty. Jednocześnie, wobec ogromnej dynamiki tego obszaru badawczego autorka stawia pytanie, w jakim stopniu powstanie takiej typologii mogłoby być przydatne przy opisie testów-obrazów.

DE

Das Anliegen dieses Beitrags ist eine Reflexion über die theoretischen Grundlagen und die potenzielle Anwendbarkeit des Konzepts der Text/Bild-Sorten. Als „Text/Bilder“ (poln. „teksty/obrazy“) werden nach Cieszkowski (2014: 41) solche Einheiten aufgefasst, die weder den Texten noch den Bildern angehören, auch wenn sie sowohl Textualität als auch Bildlichkeit aufweisen. Die allgemeine Tendenz, das Forschungsgebiet einer Disziplin zu strukturieren, zeichnet sich explizit u. a. in der Textlinguistik ab. Von der Typologisierung, die auf die sprachlichen Texte bezogen wird, werden auch die Versuche angetrieben, die sprachübergreifenden Einheiten auf vergleichbare Weise zu sortieren. Ein Beispiel dafür bietet die bildlinguistisch fundierte Typologie der Bildsorten von Stöckl (vgl. Stöckl 2004: 139-141). In dem Beitrag wird ein Versuch unternommen, an ausgewählten Beispielen von Text/Bildern im massenmedialen Kontext die das Konzept der Text/Bild-Sorten zu diskutieren, wobei jedoch auf den methodologisch günstigen aber zugleich vereinfachenden Ansatz verzichtet wird, dass sie eine Sonderart der Texte seien. Angesicht enormer Dynamizität dieses Forschungsbereichs wird gleichzeitig der Frage nachgegangen, ob die Erstellung einer solchen Typologie die Erforschung der Text/Bilder fördern könnte

EN

The purpose of this paper is a reflection on the theoretical foundations and the potential usability of the concept of text-image genres. Text-images (pl. ‘teksty/obrazy’) are in the article defined with Cieszkowski (2014: 41) as such units, which are neither texts nor image, although they demonstrate textuality and pictoriality at the same time. The general tendency to structure the field of research belonging to a certain discipline is apparent e. g. in the text linguistics. The typology related to the language texts stimulates also the attempts to classify the non-language units in a similar way. An example for that is the typology of picture genres by Stöckl (see Stöckl 2004: 139–141), based on the concept of the image linguistics. The article is an attempt to discuss the concept of text/image genres on several examples of text/ image in the context of the mass media. However, it rejects the methodologically convenient but simplifying concept that they are an extraordinary type of texts. The enormous dynamicity of this research field justifies also the question if arranging a typology of text-images could contribute to the research of these units.

Keywords

PL

„teksty-obrazy“; media; symulacja; semiotyka

DE

„Text/Bilder“; Medien; Simulation; Semiotik

EN

„text/pictures“; media; simulation; semiotics

• Publisher: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydawnictwo UMK
• Journal: Linguistica Copernicana
• Year: 2018
• Volume: 15

Dates

published

2018

online

2019-02-18

Contributors

author

Anna Kapuścińska

Identifiers

DOI

10.12775/LinCop.2018.019