PL
Artykuł poświęcony jest analizie czasowników przesądzających fałsz zdań wymaganych składniowo bądź implikowanych semantycznie ze względu na pojęcia niefaktywności (Kiparscy 1970) oraz implikatywności (Karttunen 1971). Kategorie te są obecne w literaturze przedmiotu od bez mała półwiecza. Tymczasem konfrontacja dobrze znanych (wydawałoby się) idei z materiałem językowym przynosi niespodziewane rezultaty. Okazuje się, że aparat pojęciowy służący do opisu faktywności zawiera luki domagające się uzupełnienia. W artykule stawia się tezę, że zasadnicza dychotomia między wyrażeniami niefaktywnymi opiera się na opozycji ze względu na umiejscowienie i funkcję (temat nadrzędny vs. temat cząstkowy) tematyzowanej askrypcji w strukturze treści predykatu. Przypadek czasownikowych wykładników fałszu unaocznia, że wśród niefaktywów można wyróżnić następujące podklasy: i) niefaktywy nieprzesądzające ani fałszu, ani prawdziwości implikowanego zdania; ii) niefaktywy przesądzające fałsz implikowanego zdania w remacie swojej struktury semantycznej, iii) niefaktywy przesądzające fałsz implikowanego zdania w części tematycznej struktury znaczeniowej; iv) niefaktywy, w których fałszywa askrypcja stanowi temat cząstkowy.
EN
The paper discusses the distinction between factive and non-factive predicates as well as between implicative and non-implicative verbs. The author reconsiders the well-known concepts in respect to falsehood verbs. In the process of the analysis she discovers certain gaps in both frameworks. In her conclusion the author proposes a more complex account of the non-factive predicates which are based on the place of thematic ascription in the semantic content of a particular predicate.