O zapomnianej pladze, której pamięć przywrócono. Rewizja problemu

• Authors: Michał Baranowski

Title variants

EN

On a forgotten plague the memory of which has been restored. A review of the problem

Abstracts

EN

In the article I address such issues as the place of the plague’s outbreak and its chronology. Next, I indicate the existence of three epidemic phases, as the fact needs to be emphasised more in the literature. In the following parts, I point out the rhetorical nature of the descriptions, which makes it impossible to identify the pathogen and thus to determine its mortality rate. I further focus on climate, archaeology, and papyri, showing that the data taken from these sources do not allow us to overestimate the impact of the plague. I also present the population’s reaction in the face of pestilence and its effects on the so-called third-century crisis. I conclude the arguments with a source appendix.

PL

W artykule poruszam takie zagadnienia jak miejsce wybuchu zarazy, jej chronologia. Wskazuję na istnienie trzech faz epidemii, dotychczas niewystarczająco podkreślane w literaturze. W dalszej części wskazuję na retoryczność opisów, co uniemożliwia wskazanie patogenu, a zatem nie można określić jej śmiertelności. Dalej skupiam się na klimacie, archeologii i papirusach, pokazując, że dane zaczerpnięte z tych źródeł nie pozwalają na przecenianie skutków zarazy. Ukazuję również reakcję ludności w obliczu zarazy, a także jej wpływ na tzw. kryzys III w.

Keywords

EN

plague; third-century crisis; Cyprian; climate change; Gallus; Gallienus

PL

plaga; kryzys III w.; Cyprian; zmiany klimatyczne; Gallus; Gallien

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
• Journal: Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych
• Year: 2023
• Volume: 84
• Pages: 7-51

Dates

published

2023

Contributors

author

Michał Baranowski

• https://orcid.org/0000000212508835

References

• Baranowski M.J., Komentarz do VII księgi, w: Orozjusz, Siedem ksiąg przeciw poganom, oprac. A. Masłowska-Nowak, R. Suski, M.J. Baranowski, Wrocław 2019.
• Casanova, Epidemie e fame nella documentazione greca d’Egitto, „Aegyptus” 64, 1984, s. 163–201.
• Grozdanova L., Trebonianus Gallus and Volusianus. (AD 251–253). Ruling the Empire in Between the West and the East, „Ancient West & East” 13, 2014, s. 117–137.
• Haldon i in., Plagues, Climate Change, and the End of an Empire. A Response to Kyle Harper’s “The Fate of Rome”, „History Compass” 16, 2018, nr 12, cz. 1: Climate; cz. 2: Plagues and a Crisis of Empire; cz. 3: Disease, Agency, and Collapse.
• Harper K., The Fate of Rome. Climate, Disease, and the End of an Empire, Princeton–Oxford 2017.
• Harper K., Pandemics and Passages to Late Antiquity. Rethinking the Plague of c. 249–70. Described by Cyprian, „Journal of Roman Archaeology” 28, 2015, s. 223–260.
• Peachin M., Roman Imperial Titulature and Chronology, A.D. 235–284, Amsterdam 1990.
• Strobel K., Das Imperium Romanum im ‘3. Jahrhundert’. Modell einer historischen Krise? Zur Frage mentaler Strukturen breiterer Bevölkerungsschichten in der Zeit von Marc Aurel bis zum Ausgang des 3. Jh. n. Chr., Stuttgart 1993.
• Witschel Ch., Re-evaluating the Roman West in the 3rd c. A.D., „Journal of Roman Archaeology” 17, 2004, s. 251–281.
• Ziółkowski A., Źródła kryzysu III wieku, „U Schyłku Starożytności. Studia Źródłoznawcze” 7, 2008, s. 264–285.

Identifiers

DOI

10.12775/RDSG.2022.01

Biblioteka Nauki

29519699