Spuścizna korespondencyjna hrabiny Ksawery z Brzozowskich Grocholskiej (1807–1872)

• Authors: Wiktoria Kudela-Świątek

Title variants

EN

The Correspondence Legacy of Countess Ksawera Grocholska, Née Brzozowska (1807–1872)

Abstracts

EN

The article describes the correspondence legacy of Countess Ksawera Grocholska (1807–1872) a member of the Polish landed gentry, philanthropist, amateur artist, and owner of the Kniazhe estate in the Jampol county in Podolia. The described letters have not been the subject of research so far. The discovered letters have been divided into three basic categories: family and private letters, writings concerning aid activities, and official letters.

PL

W artykule została opisana spuścizna korespondencyjna hrabiny Ksawery Grocholskiej (1807–1872), polskiej ziemianki, filantropki, artystki amatorki, właścicielki majątku Kniaże w powiecie jampolskim na Podolu. Wspomniane listy dotychczas nie stanowiły przedmiotu badań. Odnalezione listy zostały podzielone na trzy zasadnicze kategorie: rodzinne i prywatne, dotyczące działalności pomocowej oraz urzędowe.

Keywords

EN

Ksawera née Brzozowska; Grocholska; Taken Lands; perlustration; correspondence

PL

Ksawera z Brzozowskich Grocholska; ziemie zabrane; perlustracja; korespondencja

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
• Journal: Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej
• Year: 2022
• Volume: 57
• Issue: 1
• Pages: 35-56

Dates

published

2022

Contributors

author

Wiktoria Kudela-Świątek

• Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie

• https://orcid.org/0000000195590784

References

• Biblioteka Jagiellońska: rkps 6465 IV, 7064 IV, 7843 IV, 7844 IV
• Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie: sygn. 6867 IV, t. 1; 7026 III, 7032 IV, t. 2, 8; 7043 III, t. 19, t. 29; 7088 III, 7090 III, 7097 III
• Biblioteka Narodowa w Warszawie: mf 41321
• Biblioteka Polska w Paryżu: sygn. 511, 766, 916, 1589, 2477
• Muzeum Adama Mickiewicza w Paryżu: sygn. 807, 1109
• Redakcja Polskiego Słownika Biograficznego: K. Rolle, Grocholska Ksawera (1807–1872), biogram nieopublikowany (cyt. na prawach rękopisu)
• Государственный архив Российской Федерации, г. Москва: ф. 39, оп. 2, д. 62, ф. 109, оп. 24, д. 349, ф. 109, оп. 31, д. 142
• Государственный архив Ярославской области: ф. 73, оп. 4, д. 2115
• Государственный исторический музей, г. Москва: ф. 278, оп. 1, д. 118
• Державний архів Вінницької області: ф. 866, оп. 1, спр. 8, 49, 51, 55, 63
• Національна бібліотека України імені В.І. Вернадського, м. Київ: ф. 8, № III.29271, III.29710, III.30557–30559
• Центральний державний історичний архів України, м. Київ: ф. 239, оп. 1, спр. 60, 62, 63
• Bobrowski T., Pamiętnik mojego życia, t. 2: Wspomnienia wieku dojrzałego, oprac., wstęp i przypisy S. Kieniewicz, Warszawa 1979.
• Brzozowski K., O nowoczesnym zarządzaniu majątkiem – rady dla potomnych Karola Belina Brzozowskiego. Źródła do dziejów gospodarstwa ziemiańskiego na Kresach w XIX wieku, red. i przygot. do dr. P. Franaszek, Kraków 2005.
• Dębicki L., Z dawnych wspomnień 1846–1848, Kraków 1903.
• [Grocholska K.], Pamiętniki Xawery z Brzozowskich Grocholskiej uporządkowane i dopełnione na podstawie własnych jej listów i współczesnych korespondencyj, oprac. Z.S. Feliński, Kraków 1894.
• [Iwanowski E.A.] Heleniusz E., Wspomnienia lat minionych, t. 2, Kraków 1876.
• Pamiętniki i listy polskich autorów z Ziem Zabranych (Litwa, Białoruś, Ukraina) w latach 1795– 1918. Materiały do katalogu, t. 1: Pamiętniki rękopiśmienne i drukowane, oprac. i red. nauk. M. Domańska-Nogajczyk, T. Wójcik, W. Caban, L. Michalska-Bracha, Kielce 2017.
• Pamiętniki i listy polskich autorów z Ziem Zabranych (Litwa, Białoruś, Ukraina) w latach 1795– 1918. Materiały do katalogu, t. 2: Listy rękopiśmienne i drukowane, oprac. i red. nauk. M. Domańska-Nogajczyk, T. Wójcik, W. Caban, L. Michalska-Bracha, Kielce 2017.
• Sabiński J.G., Dziennik syberyjski, t. 2, do dr. przyg. W. Śliwowska, R. Śliwowski, przedm. i przyp. J. Trynkowski, Warszawa 2009.
• Białynicka-Birula J., Tadeusz Grocholski, w: Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. 2, zespół red. J. Maurin-Białostocka [et al.], Warszawa 1975, s. 474–475.
• Bruchnalska M., Brzozowska Eliza (zm. 1857), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 3, Kraków 1937, s. 58.
• Ciesielski T., Spuścizny rodzinne i archiwa majątkowo-gospodarcze polskiej szlachty w wybranych archiwach ukraińskich, w: Stan badań nad wielokulturowym dziedzictwem dawnej Rzeczypospolitej, t. 2, red. nauk. W. Walczak, K. Łopatecki, Białystok, s. 291–305.
• Domańska-Nogajczyk M., Wójcik T., Listy Tekli Bołsunowskiej i Róży Sobańskiej jako źródło do badania postaw patriotycznych ziemianek z Podola, w: Polskie dziewiętnastowieczne pamiętniki i listy z Ziem Zabranych. Rola i miejsce w badaniach historycznych, red. W. Caban, L. Michalska-Bracha, Warszawa 2017, s. 501–519.
• Epsztein T., Z piórem i paletą. Zainteresowania intelektualne i artystyczne ziemiaństwa polskiego na Ukrainie w II połowie XIX w., Warszawa 2005.
• Gil Cz., Księżna w trepkach. Matka Maria Ksawera Czartoryska karmelitanka bosa 1833–1928, Kraków 2000.
• Jędrychowska B., Polscy zesłańcy na Syberii 1830–1883. Działalność pedagogiczna, oświatowa i kulturalna, Wrocław 2000.
• Rolle K., Grocholski Mikołaj (1781–1864), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 8, Wrocław 1959– 1960, s. 587–588.
• Rolle K., Grocholski Tadeusz Przemysław (1839–1913), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 8, Wrocław–Warszawa–Kraków, s. 589–590.
• Skwarczyńska S., Pomiędzy historią a teorią literatury, Warszawa 1975.
• Skwarczyńska S., Teoria listu, Lwów 1937.
• Szczepański J., Weterani powstań narodowych w Zakładzie św. Kazimierza w Paryżu, Warszawa 2011.
• Śliwowska W., Historyczne peregrynacje. Szkice z dziejów Polaków i Rosjan w XIX wieku, do dr. przyg. A. Brus, Warszawa 2012.
• Śliwowska W., Kobiety w ruchu pomocy zesłańcom polskim na Syberii w pierwszej połowie XIX wieku, w: Kobieta i społeczeństwo na ziemiach polskich w XIX wieku. Zbiór studiów, t. 1, red. A. Żarnowska, A. Szwarc, wyd. 2, Warszawa 1995, s. 147–158.
• Śliwowska W., Pierwsze organizacje pomocy dla więźniów i zesłańców syberyjskich w zaborze rosyjskim (Ośrodek wołyńsko-podolski pod patronatem Ksawery Grocholskiej i Róży Sobańskiej), „Przegląd Historyczny” 78 (1987), z. 3, s. 411–449.
• Śliwowska W., Sobańska Róża (1798–1880), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 39, Kraków 1999–2000, s. 414.
• Wyczawski H.E., Arcybiskup Zygmunt Szczęsny Feliński. 1822–1895, Warszawa 1975.
• Колесник В., Відомі поляки в історії Вінниччини. Бібліографічний словник, Вінниця 2007.
• Русский биографический словарь, т. 3: Бетанкур–Бякстер, Санкт-Петербург 1908.
• Черкаська Н.О., До історії збірки „магнатських” фондів Центрального архіву давніх актів у Києві (1921–1945), „Архіви України” (2002), № 4–6, с. 77–119.

Identifiers

DOI

10.12775/SDR.2022.1.02

Biblioteka Nauki

2234977