Augustin en débat avec Porphyre Dans la Cité de dieu X, I–XXII

• Authors: Marek Łangowski

Title variants

EN

Augustine’s polemic with Porphyry in City of God, Ch. X, 1–22

PL

Polemika Augustyna z Porfiriuszem w Państwie Bożym X, I–XXII

Abstracts

EN

According to Augustine of Hippo, his teaching and Neoplatonic theories were not in conflict as far as the origin of happiness, which has its source in the Divine light. Porphyry, however, argued that happiness could be given by intermediaries who were good demons by way of worship and theurgy, which allows man to purify his or her soul so that he or she can remain in relationship with God. Against this theory, Augustine is forced to formulate several arguments. Theurgy, according to Porphyry, allows man to be in relationship with God through the intervention of the mediation of good demons. This process justifies the worship of good demons who are themselves happy and who are able, according to this theory, to transmit this happiness to man. Augustine already disagrees with the notion of a „good demon” in Book IX. He argues that here are angels, some good and some bad, but one cannot agree on the existence of good demons. The word ‚demon’ thus has a pejorative sense. In Book X, Augustine begins his argument by saying that demons can only be false mediators in the attainment of happiness by man. The true Mediator who enables man to achieve blessedness is Christ. Only he brings us closer to God and communicates happiness to us. As a result, only Christ is the one who can purify our soul. He becomes the true Mediator between God and man. He is at the same time the true Sacrifice and the Priest, that is, the one who offers. In the life of the Church absolutely everything relates to his sole Sacrifice. He is, therefore, the only Mediator, through whom, by true worship of the sacrament of the Eucharist, man can find the true path towards happiness which is realised in the union of human beings with God. This truth of Christ as the only Mediator is confirmed by the miracles contained in the sacred scriptures. The Biblical miracles are more perfect than the tricks of the theurgists. In Polish language attention should be drawn to the distinction between the terms „mediators” and „Mediator” to emphasise the diametrical difference between them with regard to their theological sense.

PL

Według Augustyna z Hippony jego nauka i teorie neoplatońskie nie pozostawały ze sobą w konflikcie, jeśli chodzi o pochodzenie szczęścia, które ma swoje źródło w Bożym świetle. Porfiriusz twierdził jednak, że szczęście mogło być dane przez pośredników, którymi były według niego dobre demony, na drodze kultu i teurgii, która pozwala człowiekowi oczyścić swoją duszę, aby mógł on pozostać w relacji z Bogiem. Przeciwko tej teorii Augustyn zmuszony jest sformułować kilka argumentów. Teurgia, według Porfiriusza, pozwala człowiekowi na bycie w relacji z Bogiem dzięki interwencji pośrednictwa dobrych demonów. Proces ten, według niego, usprawiedliwia kult dobrych demonów, które same w sobie są szczęśliwe i które są w stanie, według tej teorii, przekazać owo szczęście człowiekowi. Augustyn już w Księdze IX nie zgadza się na pojęcie „dobrego demona”. Według niego istnieją anioły, jedne dobre, inne złe, lecz nie można się zgodzić na istnienie dobrych demonów. Słowo „demon” posiada więc sens pejoratywny. W Księdze X Augustyn rozpoczyna swoją argumentację od tego, że demony mogą być jedynie fałszywymi mediatorami w osiąganiu szczęścia przez człowieka. Prawdziwym Mediatorem, który pozwala człowiekowi osiągnąć błogosławieństwo, jest Chrystus. To on zbliża nas do Boga i przekazuje nam szczęście. W efekcie, jedynie Chrystus jest tym, który może oczyścić naszą duszę. Staje się on prawdziwym Mediatorem pomiędzy Bogiem a ludźmi. Jest on jednocześnie prawdziwą Ofiarą i Kapłanem, czyli tym który ofiaruje. W życiu Kościoła absolutnie wszystko odnosi się do jego jedynej Ofiary. Jest on więc jedynym Mediatorem, dzięki któremu przez prawdziwy kult sakramentu Eucharystii, człowiek może odnaleźć prawdziwą drogę ku szczęściu, które się urzeczywistnia w zjednoczeniu ludzi z Bogiem. Ta prawda Chrystusa, jako jedynego Mediatora, jest potwierdzona przez cuda zawarte w Piśmie Świętym. Cuda Pisma Świętego są doskonalsze niż sztuczki teurgów. W języku polskim należy zwrócić uwagę na rozgraniczenie pojęć „pośredników” i „Mediatora” dla podkreślenia diametralnej różnicy między nimi w odniesieniu do ich sensu teologicznego.

Keywords

PL

Augustyn z Hippony; cud; demon; Eucharystia; Mediator; ofiara; Porfiriusz; pośrednik; szczęście; teurgia

EN

Augustine of Hippo; miracle; demon; Eucharist; Mediator; sacrifice; Porphyry; mediators; happiness; theurgy

• Publisher: Wydawnictwo Bernardinum
• Journal: Studia Pelplińskie
• Year: 2022
• Volume: 56
• Pages: 229-238

Dates

published

2022

Contributors

author

Marek Łangowski

• Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie

• https://orcid.org/0000000336186591

Identifiers

DOI

10.12775/SPLP.2022.013

Biblioteka Nauki

31032802