Syberyjskie mniejszości na wojnie w Ukrainie: od reprezentacji społecznych po wernakularne formy ideologizacji

• Authors: Zbigniew Szmyt

Title variants

EN

Siberian minorities in the war in Ukraine: from social representations to vernacular forms of ideologization

Abstracts

EN

Representatives of Siberian ethnic minorities have participated in the Russian aggression against Ukraine since 2014. The overrepresentation of Buryats and Tuvans in the ranks of the Russian army has forced many to verify the existing romantic notions of ethnic minorities as victims of Russian colonization striving for freedom. The involvement of Siberian ethnic groups in the war in Ukraine is the starting point for an analysis of the relationship between the state, nationalism and ethnic minorities in today's Russia. The paper deals with (1) discursive representations of Siberian minorities in the Ukrainian and Russian media; (2) the causes and forms of participation of these minorities in the war; (3) the crisis of minority nationalism and the resulting new forms of resistance or collaboration with the Russian state.

PL

Przedstawiciele syberyjskich mniejszości etnicznych uczestniczyli w rosyjskiej agresji na Ukrainę od 2014 roku. Nadreprezentacja Buriatów i Tuwańczyków w szeregach rosyjskiej armii zmusiła wielu do zweryfikowania dotychczasowych romantycznych wyobrażeń przedstawiających mniejszości etniczne jako dążące do wolności ofiary rosyjskiej kolonizacji. Zaangażowanie syberyjskich grup etnicznych w wojnę na Ukrainie jest punktem wyjścia do analizy relacji między państwem, nacjonalizmem i mniejszościami etnicznymi we współczesnej Rosji. W artykule poddano analizie: (1) dyskursywne reprezentacje mniejszości syberyjskich w mediach ukraińskich i rosyjskich; (2) przyczyny i formy udziału tych mniejszości w wojnie; (3) kryzys nacjonalizmu mniejszościowego i wynikające z niego nowe formy oporu lub kolaboracji z państwem rosyjskim.

Keywords

PL

syberyjskie mniejszości etniczne; Tuwa; Buriacja; wojna; w Ukrainie; Rosja; nacjonalizm kolaboratywny; etniczni żołnierze

EN

Siberian ethnic minorities; Tuva; Buryatia; war in Ukraine; Russia; collaborative nationalism; ethnic soldiering

• Publisher: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
• Journal: Lud
• Year: 2023
• Volume: 107
• Issue: 1
• Pages: 42-76

Dates

published

2023

Contributors

author

Zbigniew Szmyt

• Instytut Antropologii i Etnologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000000166580317

References

• Al-Hlou, Y. et al. (2022). Caught on Camera, Traced by Phone: The Russian Military Unit that Killed Dozens in Bucha. New York Times, 22.12.2022. Pozyskano z: www.nytimes.com/video/world/europe/100000008299178/ukraine-bucha-russia-massacre-video.html.
• Aniseeva, N. (2022). Shamany iz Burjatii otpravili VS RF jurty voinov-gunnov dlja zashhity ot obstrelov iz HIMARS. OSN, 2.12.2022. Pozyskano z: www.osnmedia.ru/obshhestvo/shamany-iz-buryatii-otpravili-vs-rf-yurty-voinov-gunnov-dlya-zashhity-ot-obstrelov-iz-himars/.
• Atnašev, T., Veližev, M. & Zorin, A. (2018). «Osobyj put’»: ot ideologii k metodu, Moskwa: NLO.
• Barth, F. (2004). Grupy i granice etniczne – społeczna organizacja różnic kulturowych (przeł. M. Głowacka-Grajper). W: M. Kempny, E. Nowicka (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, 348-277. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Benedict, R. (1999). Chryzantema i miecz. Wzory kultury japońskiej (przeł. E. Klekot). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Buchowski, M. (2020). Distant vs. Familiar Significant Others: Attitudes towards Absent Muslim Refugees and Extant Labor Migrants in Poland. Asian Journal of Peacebuilding, 1(8), 73–91.
• Bessudnov, A. (2023). Ethnic and regional inequalities in the Russian military fatalities in the 2022 war in Ukraine. Arctic Review on Law and Politics, no. 14, 70–75.
• Brubaker, R. (1999). The Manichean Myth: Rethinking the Distinction Between ‘Civic’ and ‘Ethnic’ Nationalism. In: H. Kriesi et al. (eds.), Nation and National Identity: The European Experience in Perspective (p. 55–71). Zurich: Ruegger.
• Butler, J. (2008). Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamości (przeł. K. Krasuska). Warszawa: Krytyka Polityczna.
• Dashkevych, Ya. (2013). Yak Moskoviia pryvlasnyla istoriiu Kyivskoi Rusi. In: O. Hlushko, B. Karpenko (eds.), Ukrainski realii: neharazdy, zahrozy, nadii: publitsystyka. Kyiv: Universytet Ukraina.
• Dijk van, T. (1993). Principles of critical discourse analysis. Discourse and Society, vol. 4(2), 249–283.
• Dugar de Ponte, R. (2022). Vedetsia kampaniia z dyskredytatsii buriativ. Mozhlyvo, ahentamy Kremlia – Radzhana Duhar-De Ponte, Radio NV. Pozyskano z: www.youtube.com/watch?v=Jb5V6fXa_OE&ab_channel=RadioNV.
• Ferguson, R. & Whitehead, N. (1992). The Violent Edge of Empire. In: R. Ferguson, N. Whitehead (eds.), War in the Tribal Zone (p. 1–29). Santa Fe: School of America Research.
• Gill, G. (2013). Political Symbolism and the Fall of the USSR. Europe–Asia Studies, vol. 65, no. 2, 244–263.
• Kraliuk, P. (2022). Viina i mozhlyvyi rozpad Rosii. Chetverta sproba? Radio Svoboda, 2.08.2022. Pozyskano z: www.radiosvoboda.org/a/forum-vilnykh-narodiv-rosiya/31970290.html.
• Enikeev, G. & Kitabyč, Š. (2013). Nasledie Tatar. Moskva: Algoritm.
• Franko, I. (1974). Zachar Berkut: obraz z życia Rusi Karpackiej w XIII wieku. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
• Kłoczko, N. (2022). Nadija Kłoczko Werchowna Rada wyznała suwerenitet Iczkeriji, Hławkom, 18.10.2022. Pozyskano z: https://glavcom.ua/country/politics/verkhovna-rada-viznala -nezalezhnist-ichkeriji-882963.html.
• Kozinets, R. (2020). Netnography: The Essential Guide to Qualitative Social Media Research. London: Sage Publications Ltd.
• Krâžev, A. (2022). V Minoborony RF rasskazali o bessilii VSU pered “tuvinskim fenomenom”. Pozyskano z: https://radiosputnik.ria.ru/20220904/fenomen-1814368064.html.
• Jensen, S. (2011). Othering, identity formation and agency. Qualitative studies, 2(2), 63–78.
• Marszewski, M. i Olszański, T. (2021). Przystosować się, by przetrwać: Tatarzy Krymscy siedem lat po aneksji Krymu. Komentarze OSW, nr 390. Pozyskano z: https://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2021-04-20/przystosowac-sie-przetrwac-tatarzy-krymscy-siedem-lat-po.
• Mazurenko, A. (2022). Zelenskyi vidkynuv tezu pro spilne istorychne korinnia z RF: “Yaka vy Rus, vy – orda”. Ukrainska Pravda. Pozyskano z: www.pravda.com.ua/news/2022/04/15/7339688/.
• Moscovici, S. (2011). An Essay on Social Representations and Ethnic Minorities. Social Science Information, no. 50, 422–461.
• Napiórkowski, M. i in. (2015). Kultura wernakularna. Antropologia projektów nieudanych. Kultura Współczesna, nr 3(87), 14–26.
• Novaâ Tuva. (2022). Rodina-založnica Šojgu. Kak ustroeno tuvinskoe antivoennoe dviženie. DOXA, 3.09.2022. Pozyskano z: https://doxajournal.ru/tuva.
• Oleksy, E. (2014). Intersekcjonalność na rozdrożach. Przegląd Kulturoznawczy, nr 2(20), 247–258.
• Pakhlovska, O. (2008). Ave, Europa!: statti, dopovidi, publitsystyka (1989–2008). Kyiv: Pulsary.
• Pavlova, A. (2022). «Boevye burâty» ne hotât voevat’. Mediazona, 5.08.2022. Pozyskano z: https://zona.media/article/2022/08/05/otkaz.
• Podoljak, M. (2022). Wbywcza statystyka. Twitter. Pozyskano z: https://twitter.com/Podolyak_M.
• Putin, V. (2021). Pro istorychnu yednist rosiian ta ukraintsiv, 12.06.2021. Pozyskano z: http://kremlin.ru/events/president/news/66182.
• Quijad, J. (2019). Buddhists, Shamans, and Soviets: Rituals of History in Post-Soviet Buryatia. New York: Oxford University Press.
• Riabczuk, M. (2015). Ukraina. Syndrom postkolonialny (przeł. K. Kotyńska). Wrocław–Wojnowice: Kolegium Europy Wschodniej.
• Robben, A. (2010). War Iraq at a Distance: What Anthropologists Can Teach Us about the War. In: A. Robben (ed.), Ethnographic imagination in distance: An Introduction to the Anthropological Study of the Iraq, 1-23. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
• Ryang, S. (2021). Anthropology as Method: North Korea at a Distance. Journal of Korean Studies, vol. 26, no. 2, 187–203.
• Shakhvorostova, V. (2023). Elektronna petytsiia №22/170958-ep. Pozyskano z: https://petition.president.gov.ua/petition/170958.
• Sumlennyi, S. (2022). Yak rozpadatymetsia Rosiia ta chy varto tsoho ochikuvaty? Radio Svoboda, 14.02.2023. Pozyskano z: https://tyzhden.ua/iak-rozpadatymetsia-rosiia-ta-chy-varto-tsoho-ochikuvaty/.
• Steporuk, N. (2022). Rozsliduvachi vstanovyly osobu soldata, yakyi kastruvav ukrainskoho polonenoho na video. Unian, 05.08.22. Pozyskano z: www.unian.ua/war/rozsliduvachi-vstanovili-osobu-soldata-yakiy-kastruvav-ukrajinskogo-polonenogo-na-video-novini-vtorgnennya-rosiji-v-ukrajinu-11930961.html.
• Sushko, D. (2022). Rozdilena na shmatky: u kerivnyka ukrainskoi rozvidky ye karta rozchlenovanoi Rosii. Novyny Life, 26.12.2022. Pozyskano z: https://war.novyny.live/razdelena-na-kuski-u-rukovoditelia-ukrainskoi-razvedki-est-karta-raschlenennoi-rossii-69859.html.
• Szmyt, Z. (2018). Państwo i granice etniczne w południowo-wschodniej Syberii. Porównania, nr 1(22), 359–382.
• Szmyt, Z. (2012). Obcy w naszym pokoju komunalnym. Wielokulturowość w poradzieckiej Moskwie. W: W. Kuligowski, B. Michalik (red.), Regionalizm i wielokulturowość. Perspektywa etnologii polskiej i słowackiej (s. 51–64). Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
• Tararuev, V. (2022). Uchastnik SVO s pozyvnym Buryat razdelil ukrainskih bojcov na tri kategorii. MK Buryatii, 6.12.2022. Pozyskano z: https://ulan.mk.ru/social /2022/12/06/uchastnik-svo-s-pozyvnym-buryat-razdelil-ukrainskikh-boycov-na-tri-kategorii.html.
• Tiškov, V. (2001). Obŝestvo v vooružennom konflikte (étnografiâ čečenskoj vojny). Moskva: Nauka.
• Trefilov, V. (2021). Nazvany regiony s samymi vysokimi dohodami naselenija. Ria Novosti. Pozyskane z: https://ria.ru/20210705/dokhody-1739850918.html.
• Turner, V. (2010). Proces rytualny: struktura i antystruktura (przeł. E. Dżurak). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Todorova, M. (1997). Imagining the Balkans. New York: Oxford University Press.
• Waldstein, M. & Turoma, S. (eds.) (2016). Empire De/Centered: New Spatial Histories of Russia and the Soviet Union. London: Taylor & Francis.
• Wygnańska, J. (2021). Between Political Myths, Dormant Resentments, and Redefinition of the Recent History: A Case Study of Serbian National Identity. Qualitative Sociology Review, vol. 17, 38–68.
• Voloshyn, V. (2022). Tuva yde, abo Orda kativ u humovykh chobotakh. ArmiiaInform, 7.04.2022. Pozyskano z: https://armyinform.com.ua/2022/04/07/tuva-jde-abo-orda-kativ-u-gumovyh-chobotah/.
• Vynohradova, U. (2022). “Naizhorstokishi i neshchadni”: Anatolii Anatolich pokazav buriativ, yaki zvirstvuvaly v Buchi. Obozrevatel, 12.05.2022. Pozyskano z: https://news.obozrevatel.com/ukr/show/people/najzhorstokishi-i-neschadni-anatolij-anatolich-okazav-buryativ-yaki-zvirstvuvali-v-buchi.htm.

Identifiers

DOI

10.12775/lud107.2023.02

Biblioteka Nauki

19322487