Między potępieniem a zadośćuczynieniem. Idea i praktyki sprawiedliwości naprawczej w kontekście resocjalizacji przestępców

• Authors: Dawid Wiecorek

Title variants

EN

Between Condemnation and Restoration. The Idea and Practices of Restorative Justice in the Context of the Rehabilitation of Offenders

Abstracts

PL

Celem tego artykułu jest nakreślenie znaczenia sprawiedliwości naprawczej w kontekście postępowania z przestępcami i podejścia do przestępczości, uwzględniając jej genezę, jak i różnorodne formy i metody oddziaływania. Kolejnym analizowanym aspektem jest znaczący wzrost roli idei sprawiedliwości naprawczej w procesie resocjalizacji, zarówno w trakcie, jak i po odbyciu kary pozbawienia wolności, co może stanowić inspirację do dalszych reform systemów penitencjarnych i prewencji kryminalnej. Zastosowane metody badawcze obejmują interpretacyjną analizę treści wspomaganą analizą materiałów źródłowych oraz metodą historyczną. Wyniki badań ukazują ewolucję różnorodnych podejść do przestępstwa na styku filozofii, pedagogiki specjalnej czy polityki karnej. Analiza ta prowadzi przez zwroty w rozwoju myślenia o przestępcach i popełnianych przez nich czynach. Sprawiedliwość naprawcza omawiana jest jako instrument psychologicznego, społecznego i instytucjonalnego usprawniania prewencji kryminalnej oraz oddziaływań wobec skazanych. Wyniki badań konfrontują dotychczasowe podejścia, ukazując je jako mniej efektywne w porównaniu z podejściem restoratywnym, które w XXI w. nabiera coraz większego znaczenia. Postępująca implementacja sprawiedliwości naprawczej do teorii i praktyki resocjalizacji nie tylko zdaje się mieć potencjał bardziej efektywnej prewencji recydywy, ale też zapobiegania stygmatyzacji skazanych już po opuszczeniu zakładów karnych. Implikuje to ponadto potrzebę zmian strukturalnych w systemach penitencjarnych. W odróżnieniu od czasem nieracjonalnych podwalin społecznego i instytucjonalnego podejścia do przestępców w przeszłości, takie integracyjne podejście, bazujące na badaniach i danych naukowych, przekłada się na wzrost skuteczności resocjalizacji przestępców. Ponadto ukazuje ono potrzebę bardziej kompleksowego i długofalowego myślenia o resocjalizacji.

EN

This paper outlines the meaning of restorative justice in the context of the treatment of offenders and the approach to crime, including its genesis, as well as different forms and methods. The following aspect analyzed in this paper is a significant growth of importance of the idea of restorative justice in the process of rehabilitation of offenders during and after serving the sentence, which may inspire further systemic reforms of prison systems and crime prevention. Research methods include mostly the interpretative content analysis supported by source analysis and a historical method. The outcomes delineate the evolution of different approaches to crime at the crossroads of philosophy, special education, and criminal policy. This analysis leads through the turns in the development of thinking about offenders and crimes they commit. Restorative justice is discussed here as an instrument of a psychological, social, and institutional factors for the facilitation of crime prevention, as well as the treatment of offenders. The results of the analysis confront the hitherto approaches, revealing them as less effective compared to the restorative one that is gaining significance in the 21st Century. The ongoing implementation of restorative justice to rehabilitation theory and practice not only seems to have the potential of more efficient prevention of relapse, and further labeling of offenders after the release from prison. Moreover, it also implies the need for structural changes in prison systems in general. In contrast to sometimes irrational foundations underlying social and institutional approaches to offenders in the past, such an integrative approach focused on research and scientific data translates to the enhancement in the efficacy of rehabilitation of offenders. Besides, it reveals the importance of more comprehensive and long-term thinking about rehabilitation.

Keywords

EN

restorative justice; rehabilitation of offenders; crime; crime prevention; labeling

PL

sprawiedliwość naprawcza; resocjalizacja; przestępczość; prewencja kryminalna; stygmatyzacja

• Publisher: Wyższa Szkoła Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi w Józefowie
• Journal: Journal of Modern Science
• Year: 2022
• Volume: 48
• Issue: 1
• Pages: 119-140

Dates

published

2022

Contributors

author

Dawid Wiecorek

• Pedagogical University of Krakow

References

• Amjad, S. i Riaz, N. (2019)eTh. concept and scope of restorative justice system: Explaining history and development of the system for the immediate need of society. „International Journal of Law”, nr 5(1) s. 100-104.
• Bieńkowska, E. i Mazowiecka, L. (201U1)p.rawnienia pokrzywdzonego przestępstwem. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Bocheńska-Włostowska, K. (2016P)r.aca i rola pedagoga ulicy i streetworkera z odwołaniem do komunikacji społecznej i mediów. W: M. Kuskowski i K. BocheńskaWłostowska.Zraniony duch i  zagrożone ciało. Resocjalizacja XXI wieku w perspektywie interdyscyplinarnej. Kraków: Impuls.
• Cohen, I. (red.) (2020).Ancient Roots of ADR: A Brief Sketch of the Early History of Mediation, https://miamibusinesslitigators.com/a-history-of-mediation.html (dostęp: 29.11.2020)
• Bregman, R. (2020).Homo Sapiens. Ludzie są lepsi, niż myślisz. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
• Czarnecka-Dzialuk, B. i Wójcik, D. (199M9e).diacja. Nieletni przestępcy i ich oafiry. Warszawa: Oficyna Wydawnicza.
• Idem (2001). Mediacja w sprawach nieletnich w świetle teorii i badań. Warszawa: Typografika.
• Eglash, A. (1977)B.eyond Restitution-Creative Restitution. W: J. Hudson i B. Galaway (red.).Restitution in Criminal Justice: A Critical Assessment of Sanctions. Lexington Mass.: Lexington Books.
• Felczak, J. (2020)P. raca socjalna z więźniami i ich rodzinami. Warszawa: Difin.
• Fortes, M. i Evans-Pritchard, E.E. (194A0f)r.ican Political Systems. London: Oxford University Press.
• Foucault, M. (1993N).adzorować i karać. Warszawa: Aletheia.
• Futyma, G. (2018).Formy pomocy osobom skazanym, opuszczającym jednostki penitencjarne. Kraków: ROPS.
• Gójska, A. (2013).Mediacja w  postępowaniu cywilnym w  Polsce w  statystykach Ministerstwa Sprawiedliwości. „Profilaktyka Społeczna i  Resocjalizacja”, nr 22, s.  9-128.
• Hołyst, B. (2011).Wiktymologia. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Lewicka-Zelent, A. (2013U).warunkowania gotowości nieletnich do zadośćuczynienia w paradygmacie sprawiedliwości naprawczej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Płatek, M. i  Fajst, M. (2005)S.prawiedliwość naprawcza: idea, teoria, praktyka. Warszawa: Liber.
• Pranis, K. i Stuart, B. (2003P)e.acemaking Circles. From Crime to Community. St. Paul, MN: Living Justice Press.
• Staniszek, M. (2018).(Nie)wykorzystywanie mediacji w  sprawach nieletnich. „Resocjalizacja Polska”, nr 15, s. 151-162.
• Stypuła, A. (2010).Kręgi rekoncyliacyjne. Sprawiedliwość naprawcza w służbie wspólnoty. „Studia socjologiczne”, nr 4(199), s. 171.
• Kimla, P. (2016).Umowa społeczna współcześnie. „Miscellanea Historico-Iuridica”, nr 15(2), s. 159-167.
• Kirby, E.How Norway turns criminals into good neighbours, https://www.bbc.com/ news/stories-4888584(6dostęp: 29.11.2020).
• Kosonoga-Zygmunt, J. (2018R).ecydywa jurydyczna w wybranych państwach członkowskich Unii Europejskiej. Warszawa: Instytut Wymiaru Sprawiedliwości.
• Kołakowska-Przełomiec, H. i Wójcik, D. (199S0e)l.ekcja nieletnich przestępców w są- dach rodzinnych. Warszawa: Ossolineum.
• Konopczyński, M. (2014)T.wórcza resocjalizacja: zarys koncepcji rozwijania potencjałów. „Resocjalizacja Polska (Polish Journal of Social Rehabilitation)”, nr 7, s. 13
• Łuczak, E. (2016).Współczesne problemy resocjalizacji penitencjarnej i ich minimalizowanie. „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, nr 35(2), s. 105-114. DOI: 10.17951/ lrp.2016.35.2.105.
• Maroń, G. (2011).Sprawiedliwość naprawcza a retrybutywizm w odpowiedzialności karnej. „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza”, nr 71(1 s. 111-130.
• Marshall, T.F. (1999R).estorative Justice: An Overview. Londyn: Home Ofice.
• Mazowiecka, L. (red.) (2015U).nijne standardy programów sprawiedliwości naprawczej. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Michel, M. (2017)Z.miana myślenia o procesie resocjalizacji i osobach niedostosowanych społecznie w świetle zmian paradygmatów w polskiej myśli resocjalizacyjnej. Nurt „nowej resocjalizacji”. Polska Myśl Pedagogiczna III.
• Restorative justice. w NgramViewer by Gohotgtlpes,://books.google.com/ngrams (dostęp: 18.07.2021).
• Rosenblatt, F.F. (2015eTh)R.ole of Community in Restorative Justice . Londyn: Routledge.
• Opinia do projektu ustawy o  zmianie ustawy Kodeks Karny i  niektórych innych ustaw, Helsińska Fundacja Praw Człowiehktat,ps://www.hfhr.pl/wp-content/u-p loads/2019/02/opinia-kk.pd(dfostęp: 23.11.2020).
• Paul, G. i Borton, I. (2017T)o.ward a Communication Perspective of Restorative Justice: Implications for Research, Facilitation, and Assessment. „Negotiation and Conflict Management Research”, No. 10(3), s. 199-219.
• Pendlebury, H. (2010)S.acricfiium Missaticum, Mysterium Iniquitatis: Or, a Treatise Concerning the Sacricfie of the Mass. (Never Before Printed) by the Reverend and Learned... Account of the Author's Life Is Prexfied; ... Londyn: Gale Ecco: Print Editions.
• Piątek, K. (2015).Problem przestępczości - zapomniany i niedoceniany obszar polityki społecznej. „Polityka Społeczna”, nr 9, s. 23.
• Porowski, M. (1993).Kamień i  chleb (studium z  dziedziny polityki penitencjarnej). Warszawa: Instytut Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego.
• Radzik, L. i Colleen, M. (2020R).econciliation. W: E. Zalta (red.eTh). Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2020 Editionh),ttps://plato.stanford.ed-u/ar chives/win2020/entries/reconciliat(idoons/tęp: 23.11.2020).
• Reisel, D.eTh neuroscience of restorative justice , https://www.ted.com/talks/da-n_re isel_the_neuroscience_of_restorative_justice/transcript?lan(dgousatgęep=:en 19.11.2020).
• Rentzmann, W. (1996).Prison Philosophy and Prison Education. „Journal of Correctional Education”, No. 47(2), s. 58-63.
• Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, druk nr 3451h,ttps://www.sejm.gov.pl(d/ostęp: 23.11.2020).
• Siemaszko, A. (1983).Przestępczość wielokrotnych recydywistów i stosowana wobec nich polityka karna. „Archiwum Kryminologii”, t. X.
• Sitek, M. (2016). Prawa (potrzeby) człowieka w ponowoczesności. Warszawa: C.H. Beck.
• Skotnicki, W. (1993)U.wagi na temat kary pozbawienia wolności i dozoru przystosowawczego dla recydywistów na tle projektów zmian kodeksu karnego. „Palestra”, nr 11.
• Stańdo-Kawecka, B. (2020P).olityka karna i penitencjarna między punitywizmem i menadżeryzmem. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Wang, L. (2016).Sprawiedliwość. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek 2016.
• Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 lipca 2020 r. sygn. akt Kp 1/19.~

Identifiers

DOI

10.13166/jms/149873

Biblioteka Nauki

2096868