Udział świeckich w synodalności Kościoła. Rozwój nauczania od Soboru Watykańskiego II do papieża Franciszka

• Authors: Krystian Kałuża

Title variants

EN

Participation of the laity in the synodality of the Church. The development of teaching from the Second Vatican Council to Pope Francis

Abstracts

EN

The aim of this article is to show the role of the laity in the synodality of the Church from Vatican II to Pope Francis. The ecclesiology of communio initiated by Vaticanum II resulted in a renewal of synodality in the life and mission of the Church. In the historical and theological section, the dependence of the theology of the laity on ecclesiology was pointed out. It was not until the renewal of ecclesiology, which took place at the end of the 19th century, that a breakthrough was made with a new vision of the role of the laity in the Church. This initiated a multi-stage process, the final link of which is the synodal vision of the Church promoted by Pope Francis. In the systematic section, three basic aspects of the synodality of the Church are presented: (1) the theological aspect (synodality as a constitutive dimension of the Church), (2) the pastoral aspect (synodality as a mechanism for the functioning of the Church), (3) the institutional-legal aspect (forms of implementation of synodality). All of them refer to the Church as the People of God and therefore include all the baptised, both clergy and laity.

PL

Celem artykułu jest ukazanie roli świeckich w synodalności Kościoła od Soboru Watykańskiego II do papieża Franciszka. Zainicjowana bowiem przez Vaticanum II eklezjologia communio zaowocowała odnową synodalności w życiu i misji Kościoła. W części historyczno-teologicznej wskazano na zależność teologii laikatu od eklezjologii. Dopiero odnowa eklezjologii, która dokonała się pod koniec XIX wieku, przyniosła przełom w postaci nowej wizji roli świeckich w Kościele. Zainicjowało to wieloetapowy proces, którego ostatnim ogniwem jest synodalna wizja Kościoła wspierana przez papieża Franciszka. W części systematycznej ukazano trzy podstawowe aspekty synodalności Kościoła: (1) aspekt teologiczny (synodalność jako konstytutywny wymiar Kościoła), (2) aspekt duszpasterski (synodalność jako mechanizm funkcjonowania Kościoła), (3) aspekt instytucjonalno-prawny (formy realizacji synodalności). Wszystkie one odnoszą się do Kościoła jako Ludu Bożego, a zatem obejmują wszystkich ochrzczonych, tak duchownych, jak i świeckich.

Keywords

EN

Church; laity; ecclesiology; synod; synodality of the Church; synodal structures

PL

Kościół; świeccy; eklezjologia; synod; synodalność Kościoła; struktury synodalne

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Teologia i Moralność
• Year: 2022
• Volume: 17
• Issue: 2(32)
• Pages: 23-45

Dates

published

2022

Contributors

author

Krystian Kałuża

• Opole University

• https://orcid.org/0000000276058132

References

• Bartnik, Czesław Stanisław. 2003.Dogmatyka katolicka, t. 2. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Benedykt XVI. 2005.Encyklika „Deus caritas est” o miłości chrześcijańskiej.
• Bujak, Janusz. 2021. Nauczanie papieża Franciszka o synodalności w kontekście współczesnej refleksji teologicznej i ekumenicznej.Collectanea Theologica, 91(1), 51-76. https://doi.org/10.21697/ct.2021.91.1.03
• Cattaneo, Arturo. 2003.La Chiesa locale. I fondamenti ecclesiologici e la sua missione nella teologia postconciliare. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana.
• Codex Iuris Canonici /Kodeks prawa kanonicznego. 2004.Poznań: Pallottinum.
• Franciszek. 2013.Adhortacja apostolska „Evangelii gaudium” o głoszeniu Ewangelii w dzisiejszym świecie.
• Franciszek. 2014.Przemówienie do Kurii Rzymskiej. Kuria Rzymska i Ciało Chrystusa. Dostęp: 05.07.2022. https://www.vatican.va/content/francesco/pl/speeches/2014/december/documents/papa-francesco_20141222_curia-romana.html.
• Franciszek. 2015. Przemówienie podczas uroczystości upamiętniającej 50. rocznicę ustanowienia Synodu Biskupów. L’Osservatore Romano, 11, 4-8.
• Franciszek. 2021a. Homilia podczas Mszy św. na otwarcie Synodu na temat synodalności. Dostęp: 05.07.2022. https://www.vatican.va/content/francesco/pl/homilies/2021/documents/20211010-omelia-sinodo-vescovi.html .
• Franciszek. 2021b.Przemówienie do wiernych diecezji rzymskiej, Aula Św. Pawła. Dostęp: 05.07.2022. https://ko ngreskk.pl/wp-content/uploads/2021/10/Przemo%CC%81wienie-Franciszka-18-wrzes%CC%81nia-2021-pl.pdf.
• Greshake, Gisbert. 2020.Kirche wohin? Ein real-utopischer Blick in die Zukunft. Freiburg im Breisgau: Verlag Herder.
• Jan Paweł II. 1988.Adhortacja apostolska „Christifideles laici”. O powołaniu i misji świeckich w Kościele i w świecie dwadzieścia lat po Soborze Watykańskim II.
• Jan Paweł II. 1990.Encyklika „Redemptoris missio” o stałej aktualności powołania misyjnego.
• Jan Paweł II. 1994.List apostolski„Tertio millennio adveniente”.
• Jan Paweł II. 1999. Homilia na zakończenie VI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów,29 X 1983. W: Jan Paweł II, Nauczanie papieskie, t. 6, cz. 2 (lipiec-grudzień 1983), 417-418. Poznań: Pallottinum.
• Janssen, Kurt. 1966. Zentralismus, Römischer Zentralismus. W:Lexikon Theologie und Kirche, t. 10, red. Josef Höfer i Karl Rahner, 1349-2349.Freiburg im Breisgau.
• Kasper, Walter. 2014.Kościół katolicki. Istota – rzeczywistość – posłannictwo, tłum. Grzegorz Rawski. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Katechizm Kościoła katolickiego. 20022. Poznań:Pallottinum.
• Kehl, Medard. 19923.Die Kirche. Eine katholische Ekklesiologie. Würzburg: Echter Verlag.
• Kehl, Medard. 2003. Zum jüngsten Disput um das Verhältnis von Universalkirche und Ortskirche. W:Kirche in Ökumenischer Perspektive: Kardinal Walter Kasper zum 70. Geburtstag, red. Peter Walter, Klaus Krämer i George Augustin, 81-101.Freiburg im Breisgau: Verlag Herder.
• Kijas, Zdzisław. 2020. Dynamiczny charakter norm odnoszących się do Synodu Biskupów. Na kanwie pięćdziesięciolecia motu prioprio Pawła VI Apostolica sollicitudo.W: Synodalność. Perspektywa polskokatolicka i rzymskokatolicka, red. Paweł Rabczyński, 71-82. Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum.
• Kirche im Werden. Studien zum Thema Amt und Gemeinde im Neuen Testament, red. Hainz, Josef. 1976. Paderborn: Verlag Ferdinand Schöningh.
• Klausnitzer, Wolfgang. 2004.Der Primat des Bischofs von Rom. Entwicklung – Dogma – Ökumenische Zukunft. Freiburg im Breisgau: Verlag Herder.
• Klausnitzer, Wolfgang. 2010.Kirche, Kirchen, Ökumene. Lehrbuch der Fundamentaltheologie für Studierende, Religionslehrer und Religionslehrerinnen. Regensburg: Verlag Friedrich Pustet.
• Kongres Katoliczek i Katolików. 2021.Raport o parafii przygotowany przez grupę „Władza w Kościele” w ramach prac Kongresu Katoliczek i Katolików. Dostęp: 19.07.2022. https://kongreskk.pl/2021/12/07/raport-o-parafii-i-pierwszy-rok-kongresu/
• Legrand, Hervé. 2016.Communio Ecclesiae, communio Ecclesiarum, collegium episcoporum.W:La riforma e le riforme nella Chiesa, red. Antonio Spadaro i Carlos María Galli, 159-188.Brescia: Queriniana.
• Międzynarodowa Komisja Teologiczna. 2021.Synodalność w życiu i misji Kościoła, tłum. Adam Sejbuk. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy.
• Paweł VI. 1965.Motu proprio „Apostolica sillicitudo”. Dostęp: 05.07.2022. https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pawel_vi/motu/apostolica_sollicitudo_15091965.html.
• Pottmeyer, Herman Josef. 1971.Theologie der synodalen Strukturen, W: Fragen der Kirche heute,red. Adolf Exeler, 164-172. Würzburg:Echter Verlag.
• Pottmeyer, Herman Josef. 2016.La Chiesa in cammino, per configurarsi come Popolo di Dio.W:La riforma e le riforme nella Chiesa, red. Antonio Spadaro i Carlos María Galli, 66-81. Brescia: Queriniana.
• Rabczyński, Paweł. 2020. Synodalność według papieża Franciszka.W:Synodalność. Perspektywa polskokatolicka i rzymskokatolicka, red. Paweł Rabczyński, 115-125. Pelplin: Wydawnictwo Bernardinum.
• Ratzinger, Joseph. 1964. Konkrete Formen bischöflicher Kollegialität. W: Ende der Gegenreformation? Das Konzil. Dokumente und Deutung, red. Johann Christoph Hampe, 155-163. Stuttgart – Mainz: Kreuz Verlag – Matthias Grünewald Verlag.
• Ratzinger, Joseph. 1969.Das neue Volk Gottes. Entwürfe zur Ekklesiologie, Düsseldorf: Patmos Verlag.
• Ratzinger, Joseph. 1985. Zur Lage des Glaubens. Ein Gespräch mit Vittorio Messori, München: Verlag Neue Stadt.
• Ratzinger, Joseph. 2013.Kościół – znak wśród narodów. Pisma eklezjologiczne i ekumeniczne. Opera omnia t. VIII/1, tłum. Wiesław Szymona. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Sesboüé, Bernard. 2000.Wierzę. Wezwanie do wiary katolickiej dla kobiet i mężczyzn XXI wieku, tłum. Maria Żurowska. Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów.
• Sobór Watykański II. 1964.Konstytucja dogmatyczna o Kościele„Lumen gentium”.
• Söding, Thomas 1997.Blick zurück nach vorn. Bilder lebendiger Gemeinden im Neuen Testament, Freiburg im Breisgau: Verlag Herder.
• Söding, Thomas. 2020. Synodalität aus katholischer Sicht. Auf der Suche nach neuen Dynamiken.Catholica, 74(2), 93-111.
• Weigel, George. 2020.Następny papież. Urząd Piotra i misja Kościoła. Poznań: W drodze.
• Werbick, Jürgen. 1994.Kirche. Freiburg im Breisgau:Verlag Herder.

Identifiers

DOI

10.14746/TIM.2022.32.2.2

Biblioteka Nauki

31339353