Rozwój usług bibliotecznych w czasach kryzysu. (przeł. Tomasz Olszewski)

• Authors: Paul Ayris

Title variants

EN

Developing European Library Services in Changing Times

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przedstawienie oceny możliwości, którymi dysponują biblioteki akademickie, naukowe i narodowe, a które mogą być wykorzystane dla podtrzymania oferty usług i infrastruktury oraz oferowanych udogodnień w trudnych czasach kryzysu, spadku koniunktury ekonomicznej i towarzyszącej im finansowej zapaści. Autor przedstawia dostępne metodologie i istniejące możliwości pozostające nadal w zasięgu bibliotek i stoi na stanowisku, że nawet czasy kryzysu można wykorzystać właściwie, wszystkie bowiem zagrożenia, jakie niosą ze sobą, zawierają ukryte szanse, których nie wolno zmarnować. Zasadnicza część artykułu została wygłoszona podczas dziesiątego corocznego spotkania członków specjalnego konsorcjum EIS Z, które odbyło się 2 grudnia 2011 roku w Budapeszcie. W tekście wykorzystano także spostrzeżenia, które znalazły się w referacie Biblioteki akademickie a kryzys finansowy: strategie przetrwania, przedstawionym w Salonikach w Grecji 14–15 listopada 2011 roku podczas dwudziestej ogólnokrajowej konferencji greckich bibliotek akademickich. Obie prezentacje dostępne są w UCL Discovery. Niniejszy artykuł omawia problematykę poruszoną w obu prezentacjach, a także wprowadza nowy temat – reformę prawa autorskiego. Autor przedstawia ogólny kontekst ekonomiczny, w jakim przyszło funkcjonować europejskim bibliotekom naukowym, a następnie szczegółowo omawia możliwości bibliotek, których wykorzystanie może pomóc w przezwyciężeniu zagrożeń, jakie niesie ze sobą obecny kryzys finansowy. Wspólne pozyskiwanie zbiorów bibliotecznych jest jednym ze sposobów, dzięki którym biblioteki mogą osiągnąć optymalne dostosowanie kosztów do struktury przychodów, a autor dokładniej analizuje rolę, jaką w Zjednoczonym Królestwie odgrywa JIS C Collections (organizacja zajmująca się dostawą materiałów cyfrowych do celów edukacyjnych i badawczych w imieniu uczelni wyższych). Współpraca i współdzielenie usług to kolejne sposoby, dzięki którym biblioteki mogą wprowadzać innowacje i oszczędzać, dzieląc ciężar kosztów na zasadach partnerstwa. W artykule podano dwa konkretne przykłady takiego rozwiązania: pierwszy, który jest już znany i zyskał dobrą opinię – portal DART-Europe udostępniający prace doktorskie i dyplomowe w formie elektronicznej na zasadach open access; drugi, który znajduje się dopiero w fazie wstępnych dyskusji i planowania – rozwiązanie oparte na chmurze obliczeniowej dla prawdziwie zespołowego katalogowania z udziałem brytyjskich bibliotek naukowych i narodowych. The European Research Area (ERA) oraz wkład, jaki biblioteki mogą wnieść do tej infrastruktury przez finansowanie innowacyjnych projektów unijnych, przeanalizowano bardziej szczegółowo, koncentrując się na pakiecie unijnych projektów zainicjowanych przez LI BER. Wreszcie, pozytywną zmianę i dalszy wzrost można osiągnąć przez zmiany w kontekście prawnym, stąd w artykule znalazło się miejsce na analizę tzw. raportu Hargreavesa, dotyczącego kontekstu i struktury prawa autorskiego w Zjednoczonym Królestwie, oraz powstania nowej unijnej inicjatywy bibliotecznej, tj. grupy lobbującej na rzecz reformy prawa autorskiego – Information Sans Frontières (IS F).

EN

The purpose of this article is to explain what academic and national libraries can do to continue to offer services and facilities at a time of economic difficulties. It identifies a number of methodologies and opportunities that are open to libraries and takes the view that it is never wise to waste a good crisis, because all threats are really opportunities in disguise. The article looks at the initial economic context for European research libraries and then examines ways in which libraries can tackle the threats which the current financial crisis poses. Joint procurement is one way in which libraries can achieve value for money, and the paper examines the role of JIS C Collections in the UK. Innovation through collaboration and shared services are also ways in which libraries can innovate/make savings in a cost-effective way by sharing the burden of costs around the partnership. The paper gives two examples: one which is now well established, the DART-Europe portal for Open Access e-theses; and one which is in the early stages of being discussed - a cloud-based solution for true collaborative cataloguing amongst the UK’s research and national libraries. The European Research Area (ERA) and the contributions that libraries can make to this infrastructure through innovative EU project funding are analysed in some detail by looking at LI BER’s EU project portfolio. Finally, change and growth can come through changes to legal frameworks, and the paper looks at the Hargreaves review of copyright frameworks in the UK and the launch of the new library-based EU lobbying group for copyright reform, Information Sans Frontières (IS F).

Keywords

PL

biblioteki akademickie i naukowe; spadek koniunktury ekonomicznej; wspólne gromadzenie zasobów

EN

academic libraries; economic downturn; joint procurement; academic libraries; economic downturn; joint procurement

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Biblioteka
• Year: 2012
• Issue: 16(26)
• Pages: 353-371

Dates

published

2012-01-01

Contributors

author

Paul Ayris

• dr, University College London, Biblioteka, przewodniczący LIBER

References

• Ayris P., Establishing the Library Landscape in Europe: LIBER’s Portfolio of EU projects, „LI BER Quarterly” 2011, t. 21.
• „Economist”, 26.05.2011.
• Estelle L., Big Deals and Alternative Business Models, wykład wygłoszony podczas dorocznego spotkania dyrektorów ds. informacji na uniwersytetach zrzeszonych w LERU (League of European Research Universities) w roku 2011, dostępny pod adresem: http://www.leru.org/index.php/public/extra/cio-28112011/.
• Executive Summary (sprawozdanie dla zarządu).
• Hill R., Moyle M., Investigating the Impact of e-Theses at DCU, prezentacja przedstawiona na dorocznej konferencji bibliotek zrzeszonych w LI BER w 2010 roku (LI BER Annual General Conference), http://discovery.ucl.ac.uk/19955.
• http://brtf.sdsc.edu/.
• http://ec.europa.eu/research/science-society/document_library/pdf_06/open-access-report-2011_en.pdf.
• http://europeanatravel.eu/.
• http://informationsansfrontieres.eu/.
• http://www.copac.ac.uk.
• http://www.dart-europe.eu/About/info.php.
• http://www.dart-europe.eu/browse-list.php?index=institution, http://www.darteurope.eu/browse-list.php?index=country.
• http://www.d-nb.de/eng/wir/projekte/ode.htm.Ayris
• http://www.eua.be/eua-work-and-policy-area/research-and-innovation/Open-Access.aspx.
• http://www.europeana-libraries.eu/.
• http://www.guardian.co.uk/world/2011/dec/26/euro-crisis-2012-eurozone?INTCMP=SRCH.
• http://www.ipo.gov.uk/ipreview-finalreport.pdf.
• http://www.jisc-collections.ac.uk/Documents/JISC%20Collections%20Annual%20Review%20Full%20Accounts%20version%202011.pdf.
• http://www.leru.org.
• http://www.leru.org/files/publications/LERU_AP8_Open_Access.pdf.
• http://www.libereurope.eu.
• http://www.oapen.org/home.
• http://www.rin.ac.uk/our-work/using-and-accessing-information-resources/creating-catalogues-bibliographic-records-network.
• http://www.rluk.ac.uk.
• http://www.ucl.ac.uk/news/staff/staff-news/05122011-mbrowne?dm_i=UAA.
• http://www.webometrics.info/top100_continent.asp?cont=europe.
• http://www.youtube.com/watch?v=GIU14-3hYto.
• http://www.youtube.com/watch?v=niyYWVa2w6w.

Identifiers

DOI

10.14746/b.2012.16.15