Grafia czeska i polska – starsze etapy rozwoju

• Authors: Elżbieta Szczepańska

Title variants

EN

The Czech and Polish graphics – older stages of development

Abstracts

EN

The article presents the oldest stages of the development of the Czech and Polish graphics. The Slavic languages discussed here interacted with each other from the moment they were created. As can be seen from the article, in both studied language systems it is possible to distinguish analogous periods of simple graphic (pravopis jednoduchý), composed (pravopis spřežkový) and diacritic (diakritický pravopis). As a result of various changes on the Czech linguistic ground diacritic graphics were created (the exception is today ch). In Polish – as you know – started to function the combined system of complex and diacritical graphics.

PL

W artykule zaprezentowano w skrócie najstarsze etapy rozwoju czeskiej i polskiej grafii, ponieważ omawiane tutaj słowiańskie języki oddziaływały na siebie od momentu ich powstawania Jak wynika z artykułu, w obydwu badanych systemach językowych można wyodrębnić analogiczne okresy funkcjonowania grafii prostej (pravopis jednoduchý), złożonej (pravopis spřežkový) i diakrytycznej (diakritický pravopis). W efekcie różnorakich zmian na czeskim gruncie językowym powstała grafia diakrytyczna (wyjątek stanowi dziś ch), w polszczyźnie natomiast – jak wiadomo – zaczął funkcjonować połączony system grafii złożonej i diakrytycznej. 

Keywords

EN

Czech graphics; Polish graphics; Jakub Parkosz; Stanisław Zaborowski; Jan Hus

PL

czeska grafia; polska grafia; Jakub Parkosz; Stanisław Zaborowski; Jan Hus

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Bohemistyka
• Year: 2018
• Issue: 3
• Pages: 289-302

Dates

published

2018

Contributors

author

Elżbieta Szczepańska

• Kraków

References

• Cybulski M., 1988. Język piętnastowiecznej części Psałterza floriańskiego. Ortografia, fonetyka, fleksja. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Cyran W., 1952, Ślady iloczasu w głównych zabytkach języka polskiego XIV i XV wieku. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” 11, s. 1– 21.
• Decyk-Zięba W., 2014, Ortografia Stanisława Zaborowskiego. „Poradnik Językowy” 5, s. 101–109.
• Klemensiewicz Z., 1961, Historia języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kosek P., 2014, Historická mluvnice češtiny – překlenovací seminář, Brno: Masarykova univerzita.
• Kucała M., 1985, Jakuba Parkosza Traktat o ortografii polskiej. Warszawa: PWN.
• Kuraszkiewicz W., 1986, Znaczenie druków renesansowych w rozwoju polskich samogłosek nosowych, [w:] idem, Polski język literacki. Studia nad historią i strukturą. Warszawa.
• Lehr-Spławiński T., Piwarski K., Wojciechowski Z., 1947, Polska – Czechy dziesięć wieków sąsiedztwa. Katowice–Wrocław.
• Lisowski T., 1993, Jan Sandecki, redaktor Żywota Pana Jezu Krysta wobec ortografii druków czeskich. „Slavia Occidentalis” 50, s. 93–104.
• Lisowski T., 2001, Grafia druków polskich z 1521 i 1522 roku. Problemy wariantywności i normalizacji. Poznań.
• Lisowski T., 2010, Główne fazy rozwoju (propozycja rozdziału podręcznika do nauczania treści historycznojęzykowych na studiach I stopnia), „Kwartalnik Językoznawczy” nr 3–4, s. 117–132.
• Moszyński L., 1984, Wstęp do filologii słowiańskiej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Orłoś T. Z., 1993, Tysiąc lat czesko-polskich związków językowych. Kraków.
• Pleskalová J., 1999, K počátkům českého pravopisu, „Listy filologické” 122, s.167–175.
• Pleskalová J., 2008, Vývoj pravopisu ve staré češtinĕ, „Bohemistyka”, nr 1–4, s. 321–338.
• Schröpfer J., 1968, Hussens Traktat »Orthographia Bohemica« – Die Herkunft des diakritischen Systems in der Schreibung slavischer Sprachen und die älteste zusammenhängende Beschreibung slavischer Laute. Harrassowitz, Slavistische Studienbücher 4.
• Wiesbaden: Otto Harrassovitz.
• Šembera A.V., 1857, Mistra Jana Husí Ortografie česká, Zvlášte vytištena z Biblioteky slovanské vydávané Fr. Miklosićem. Wiedeń.
• Siatkowska E. 1992, Rodzina języków zachodniosłowiańskich. Warszawa.
• Siatkowska E., 2004, Szkice z dziejów literackich języków słowiańskich, Warszawa: Towarzystwo Naukowe Warszawskie.
• Šlosar D., 2010, Diakritický pravopis. In: M. Čornejová, L. Rychnovská, J. Zemanová (eds.), Dějiny českého pravopisu (do r. 1902). Sborník příspěvků z mezinárodní konference Dějiny českého pravopisu (do r. 1902). 23.–25. září 2010, Brno, Česká Republika. History of Czech Orthography (up to 1902). Proceedings of the International Conference History of Czech Orthography (up to 1902). 23.–25. September 2010, Brno, Czech Republic. Brno: Host, Masarykova univerzita, s. 200–205.
• Šlosar D., Večerka R., Dvořák J., Malčík P., 2009, Spisovný jazyk v dĕjinách české společnosti, Brno: Host.
• Urbańczyk S., Olesch R., 1983, Die altpolnischen Orthographien des 16. Jahrhunderts. Stanisław Zaborowski, Jan Seklucjan, Stanisław Murzynowski, Jan Januszowski. Köln – Wien: Böhlau Verlag.
• Vidmanová A., 1982, Ke spisku »Ortographia Bohemica«, „Listy filologické”, č. 105, s. 75–89.
• Wydra W., Rzepka, W.R. 1975. Niesamoistne drukowane teksty polskie sprzed 1521 i ich znaczenie dla historii drukarstwa i języka polskiego, [w:] S. Grzeszczuk, A. Kawecka-Gryczowa (eds.), Dawna książka i kultura. Materiały międzynarodowej sesji naukowej z okazji pięćsetlecia sztuki drukarskiej w Polsce. Wrocław: Zakład Narodowy Ossolineum, s. 263–288.

Identifiers

DOI

10.14746/bo.2018.3.6

Biblioteka Nauki

908810