Na tropie czeskich i polskich ciekawostek kulinarnych

• Authors: Elżbieta Szczepańska

Abstracts

EN

The article is a review of several Polish and Czech names of dishes whose origin we cannot always find out from known and available etymological or descriptive dictionaries. It is especially about dishes with slightly misleading names such as, e.g., Czech “Spanish bird” or Polish “Breton beans”. To find out more about their origins, we need to consult the Internet and Wikipedia. The dishes described here constitute a small percentage of many older and new names of culinary delights ignored – unfortunately – by lexicographers, despite the fact that they are known and used very often by Czech and Polish language users.  

PL

Artykuł stanowi przegląd kilku polskich i czeskich nazw potraw, o których pochodzeniu nie zawsze możemy dowiedzieć się ze znanych nam i dostępnych słowników etymologicznych bądź opisowych. Chodzi zwłaszcza o potrawy o nazwach nieco mylących, takich jak np. czeski „španělský ptáček” lub polska „fasolka po bretońsku”. Żeby dowiedzieć się czegoś więcej na temat ich genezy, musimy sięgnąć do Internetu oraz Wikipedii. Opisane tutaj  dania stanowią niewielki procent wśród wielu starszych i nowych nazw kulinarnych przysmaków ignorowanych – niestety – przez leksykografów, mimo że są one znane i wykorzystywane bardzo często przez użytkowników języka czeskiego i polskiego.

Keywords

PL

słowniki; španělský ptáček; fasolka po bretońsku; kulinaria,; etymologia

EN

kulinary; etymology; dictionaries; „Spanish bird”; „Breton beans”

CS

španělský ptáček

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Bohemistyka
• Year: 2020
• Issue: 2
• Pages: 257-270

Dates

published

2020

Contributors

author

Elżbieta Szczepańska

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Bochnakowa A., 2008, Przez żołądek do serca, czyli o kilku nowszych hispanizmach kulinarnych w języku polskim, „Studia Iberystyczne”, nr 7 , s. 235–246.
• Boryś W., 2006, Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków: Wydawnictwo Literackie.
• Chrupczalska-Laskowska A., 2013, »Jaja na trzepaku«, »Pęczak nie pęka«, »Czarna piękność«: język i styl przepisów kulinarnych Marty Gessler, „Językoznawstwo”, s. 23–32.
• Datinská B., 2019, Hezky česky neb kde se vzal talián z holandským řízkem. Online: https://www.forbes.cz/hezky-cesky-aneb-kde-se-vzal-talian-s-holandskym-rizkem [dostęp: 23.12.2019].
• Holeček P., 2019, Kde se vzala jména jídel? Rusové své vejce neznají. Španělé zase ptáčka. Online: https://www.metro.cz/kde-se-vzala-jmena-jidel-rusovesve-vejce-neznaji-spanele-zase-ptacka-1ik-/praha.aspx?c=A121106_172930 _ metro-extra_rab [dostęp: 23.12.2019].
• Łozińscy M. i J., 2013, Historia polskiego smaku: kuchnia, stół, obyczaje, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Łukaszuk I., 2005, Rosyjskie nazwy kulinariów na tle języków słowiańskich, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Machek V., 1945, Několik názvů jídel, vážných i posměšných, „ Naše řeč”, nr 7–8, s. 149–161.
• Machek V., 1971, Etymologický slovník jazyka českého, Praha.
• Nowakowska B., 2013, Bogactwo smaków (o nowych nazwach posiłków, dań i miejsc), „Poradnik Językowy”, s. 103–109.
• Orłoś T. Z., 1998, Nazwy potraw i napojów pochodzenia polskiego w czeskich przekładach Pana Tadeusza, [w:] Studia slawistyczne, red. Halina Mieczkowska, Julian Kornhauser, Kraków.
• Orłoś T. Z., 2008, O czeskich nazwach kulinarnych, „Bohemistyka”, nr 1–4, s. 359–362.
• Rejzek J., 2001, Český etymologický slovník, Praha.
• Skowroński K. P., 2007, Amerykanizacja polskiej kultury kulinarnej: przegląd zagadnień, [w:] Pokarmy i jedzenie w kulturze: tabu, dieta, symbol, red. Katarzyna Łeńska-Bąk, Opole: Uniwersytet Opolski, s. 361–381.
• Šmilauer V., 1940, Výklady slov: Palačinka, „Naše řeč”, nr 9–10, s. 281–288.
• Tambor J., 2015, Egzotyzmy kulinarne w i na języku Polaków. Rozważania o jedzeniu, mówieniu i pisaniu / Culinary exotics in the language and on the tongue of Polish people. Reflections on food, speaking and writing. Online: https://www.academia.edu/39537284/JOLANTA_TAMBOR_Culinary_exo tics_in_the_language_and_on_the_tongue_of_Polish_people._Reflections_on_food_speaking_and_writingSpotkania polonistyk trzech krajów 2015.
• Tambor J., 2017, Czy polska kuchnia jest polska? Adaptacje obcych nazw smaków i tradycji. Online: http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C414112%2Cpolskie-potrawy-o-zagranicznej-nazwie-moga-zdziwic-mieszkancow-tych-krajow.html; także: https://e-polish.eu/blog/miedzynarodowe-aspektykuchni-polskiej.

Identifiers

DOI

10.14746/bo.2020.2.8

Biblioteka Nauki

909165