Rumuńska terminologia religijna a podziały wyznaniowe

• Authors: Tomasz Klimkowski

Title variants

EN

Religious terminology in Romanian and confessional divisions

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia wybrane różnice terminologiczne między różnymi odłamami chrześcijaństwa występującymi na terenie Rumunii, głównie między większościowym w Rumunii prawosławiem a katolicyzmem obrządku greckiego (unici) i łacińskiego (rzymscy katolicy). Różnice te są najczęściej wynikiem świadomej polityki językowej obu odmian katolicyzmu oraz różnych denominacji protestanckich i neoprotestanckich. Przejawiają się one również w użyciu różnych form imienia ‘Jezus Chrystus’, funkcjonującego w trzech przynajmniej wersjach. Nawet w przypadku tych samych, wspólnych pojęć nowsze wyznania wprowadzają często odmienne terminy, na ogół neologizmy łacińsko-romańskie, aby w ten sposób odróżnić się również zewnętrznie i formalnie od prawosławia, stosującego terminologię głównie grecko-słowiańskiego pochodzenia. 

EN

The article presents some terminological differences between various Christian denominations existing on Romanian territory, mainly between the Romanian Orthodox Church, prevalent in Romania, on the one hand and the Greek Catholic Church (the Uniats) and the Roman Catholic Church on the other. These differences are usually a result of a conscious linguistic policy of both Catholic rites and various Protestant and Neo-Protestant denominations. They are also reflected in the use of different forms of the name Jesus Christ, which exists in at least three versions. Even in the case of the same, common notions, the new denominations often introduce different terms, mainly Latin and Romance neologisms, in order to mark an external and formal difference from the Orthodox Church, whose terminology is of mostly Greek and Slavonic origin. 

Keywords

PL

język rumuński; terminologia religijna; Rumuński Kościół Prawosławny; Kościół greckokatolicki; Kościół rzymskokatolicki; Jezus Chrystus

EN

Romanian; religious terminology; Romanian Orthodox Church; Greek Catholic Church; Roman Catholic Church; Jesus Christ; Romanian; religious terminology; Romanian Orthodox Church; Greek Catholic Church; Roman Catholic Church; Jesus Christ

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Balcanica Posnaniensia Acta et studia
• Year: 2020
• Volume: 27
• Pages: 181-194

Dates

published

2020-12-13

Contributors

author

Tomasz Klimkowski

• Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0003-0376-3110

References

• Źródła:
• Legea nr. 489/2006 privind libertatea religioasă, http://www.arhiva.culte.gov.ro/_site/culte/detaliu-legislatie/vrs/IDleg/18.html [dostęp: 15.06.2020].
• Biblia adică Dumnezeiasca Scriptură a Legii Vechi și a Celei Nouă, București 1914.
• Biblia adică Dumnezeiasca Scriptură a Vechiului și a Noului Testament, tłum. V. Radu, G. Galaction, București 1939.
• Biblia sau Sfânta Scriptură, București 1997.
• Biblia sau Sfânta Scriptură, tłum. B. V. Anania, 2012, http://biblia.pentruviata.ro/robible.php [dostęp: 12.06.2020].
• Boska Liturgia świętego ojca naszego Jana Chryzostoma, tłum. H. Paprocki, http://www.liturgia.cerkiew.pl/pages/File/docs/urgia_jana_chryzostoma.pdf [dostęp: 15.05.2020]).
• Boska Liturgia świętego ojca naszego Jana Chryzostoma, w: Liturgie Kościoła prawosławnego, tłum. H. Paprocki, Kraków 2003, s. 61-125.
• Crezul – Tatăl nostru în unsprezece limbi, București 2015.
• Gheție I., Fragmentul Todorescu. Text stabilit, studiu filologic, studiu lingvistic și indice de Ion Gheție, w: Texte românești din secolul al XVI-lea, red. I. Gheție, București 1982, s. 259–364.
• Liturghia Sfântului Ioan Gură-de-Aur, w: Carte de rugăciuni, http://www.greco-catolic.ro/rugaciuni.asp?autor=gotia&id=10 [dostęp: 10.07.2020].
• Mandalian A., Tavitian M. & H., Terzian L., Taina Sfintei Liturghii a Bisericii Apostolice Armene pe înțelesul tuturor, București 2003.
• Podlaski G. (red.), Молитвословъ. Modlitewnik prawosławny, Białystok 2002.
• Preces. Carte de rugăciuni, Iași 1996, http://www.ercis.ro/liturgie/preces.asp?id=14 [dostęp: 10.07.2020].
• Sfânta și Dumnezeiasca Liturghie a Sfântului Ioan Gură de Aur, w: Carte de rugăciuni, Alba Iulia 2003, s. 194–250.
• Korpusy i słowniki językowe:
• CoRoLa. Corpus computațional de referință pentru limba română contemporană, http://corola.racai.ro/ [dostęp: 10.08.2020].
• DER = Ciorănescu A., Dicționarul etimologic al limbii române, tłum. T. Șandru Mehedinți, M. Popescu Marin, București 2002.
• DEX = Coteanu I., Mareș L. (red.), Dicționarul explicativ al limbii române, București 1998, https://dexonline.ro/ [dostęp: 12.07.2020].
• DLRLC = Rosetti A. (red.), Dicționarul limbii romîne literare contemporane, București 1955–1957, https://dexonline.ro/ [dostęp: 12.07.2020].
• DOOM = Vintilă-Rădulescu I. (red.), Dicționarul morfologic, ortografic, ortoepic și morfologic al limbii române (DOOM), București 2005.
• MDA = Sala M., Dănăilă I. (red.), Micul dicționar academic, București 2010, https://dexonline.ro/ [dostęp: 12.07.2020].
• MDN = Marcu F., Marele dicționar de neologisme, București 2000, https://dexonline.ro/definitie/CR%C3%8DST [dostęp: 10.09.2020].
• Opracowania i artykuły:
• Billington J. H., Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej, Kraków 2008, s. 123–125.
• Ghioancă C., Isus sau Iisus? Care este varianta corectă?, http://bisericaadonai.ro/isus-sau-iisus/ [dostęp: 14.08.2020]
• Klimkowski T., Autochtonizmy i neologizmy w rumuńskiej terminologii prawniczej w kontekście przekładu polsko-rumuńskiego, w: Norma a uzus II. Przekład specjalistyczny w perspektywie globalizacji, red. B. Walkiewicz, K. Kęsicka, Poznań 2017, s. 79–92.
• Klimkowski T., Influențe slave vechi asupra morfologiei și sintaxei limbii române, Alba Iulia 2011.
• Munteanu E., Un caz de inconsecvență ortografică cu motivație confesională: I(i)sus H(ch)ristos, „Anuar de Lingvistică și Istorie Literară”, 2004–2006, t. 44–46, s. 31–43.
• Pastor C., Cum scriem corect: Iisus Hristos, Isus Cristos sau Isus Christos, http://safiisanatos.ro/sanatate-spirituala/credinta-si-religie/cum-scriem-correct-iisus-hristos-isus-cristos-sau-isus-christos/ [dostęp: 14.08.2020]
• Stoian I. M., Dicționar religios, București 1994, https://dexonline.ro/definitie/Hrist [dostęp: 15.07.2020].

Identifiers

DOI

10.14746/bp.2020.27.12