Znikanie etnosu i nowe formy walki o tożsamość: wschodnioromańscy mieszkańcy Istrii

• Authors: Ewa Nowicka

Title variants

EN

The vanishing of ethnos and new forms of struggle for identity: the Eastern Romance inhabitants of Istria

Abstracts

EN

The paper is based on the results of two anthropological researches conducted within the communities living in the Istria Peninsula. Until recently they have used specific local Eastern Romance dialects. The text is dedicated to the process of violent changes which endangered the existence of this population in the context of its language and identity. The described groups are being assimilated and integrated to the Croatian-speaking majority and Croatian national culture. On the base of interviews with representatives of local communities from Žejane and Šušnjevica the historical traditions, social status of these groups and the character of their relations with neighbouring population will be described. Moreover, social and educational activities towards the cultural revival of these communities, taken by the local intelligentsia, will be discussed.

PL

Artykuł jest oparty na dwóch intensywnych antropologicznych badaniach terenowych. Poświęcony jest gwałtownie zachodzącym procesom kulturowym wśród zbiorowości posługujących się do niedawna (a obecnie szczątkowo) wschodnioromańskimi dialektami wśród mieszkańców Istrii, tracących tożsamość językową, „rozpływających się” wśród chorwackiej większości, ulegających radykalnej integracji tożsamościowej i asymilacji do narodowej kultury chorwackiej. Interesuje mnie nie tyle historyczne pochodzenie grupy, ile jej samookreślenie, jak się okazuje, skomplikowana tożsamość wewnętrzna zbiorowości a także podejmowane przez lokalną inteligencję próby jej regeneracji poprzez naukę regionalnego języka romańskiego. Uwzględniony zostaje także aspekt miejsca w hierarchii społecznej lokalnych grup wschodnioromańskich Istrii w oczach sąsiadów i kulturowa walka o jego zmianę.

Keywords

EN

Istria peninsula; Eastern Romance dialects; revival of identity; regionalism; localness

PL

Istria; dialekty wschodnioromańskie; odrodzenie tożsamości; regionalizm; lokalność

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Balcanica Posnaniensia Acta et studia
• Year: 2022
• Volume: 29
• Pages: 399-419

Dates

published

2022

Contributors

author

Ewa Nowicka

• Collegium Civitas w Warszawie

• https://orcid.org/0000000301700845

References

• Ashbrook J. E., "Buying the Istrian goat": regionalism and the economy in Croatian Istria, "East European Quarterly" 2005, t. 39, nr 3, s. 329.
• Ashbrook J. E., "Istria is ours, and we can prove it": an examination of Istrian historiography in the nineteenth and twentieth centuries, "The Carl Beck Papers in Russian and East European Studies" 2005, t. 43. ? https://doi.org/10.5195/CBP.2006.128
• Klimar P., Przemiany państw narodowych, [w:] Europa państw - Europa narodów. Problemy etniczne Europy Środkowo-Wschodniej, red. G. Babiński, W. Miodunka, Kraków, s. 95-115.
• Bufon M., Slovene Istria and its neighbourhood: problems of shaping of social and cultural space, [w:] MESS/Mediterranean Ethnological Summer School papers, red. Z. Smitek, R. Mursic, t. 3, 1999, s. 159-176.
• Czamańska I., The Vlachs-several research problems, "Balcanica Posnaniensia. Acta et studia" 2015, t. 22, nr 1, s. 7-16. https://doi.org/10.14746/bp.2015.22.1
• "Did you know Istro Romanian is endangered?" Endangered Languages, http://www.endangeredlanguages.com/lang/3442 [dostęp: 23.02. 2022].
• Anti-racist movements in the EU: between europeanisation and national trajectories, red. S. Fella, C. Ruzza, Berlin 2012.
• ISTROX (The Istro-Romanian Language and the Oxford University Hurren Donation), "Istro-Romanian language: Žejånski and Vlåški", [w:] https://istrox.ling-phil.ox.ac.uk/istro-romanian-language-Žejanski-and-vlaski [dostęp: 23.02.2022].
• Kovacec A., ˇIstrorumunjsko-hrvatski rjecˇnik (sa gramatikom i tekstovima), Pula 1998.
• Kolbas I., Documentation and musealization of endangered languages in Croatia, "Etnološka istraživanja" 2011, t. 16, s. 45-61.
• Lentin A., Racism and anti-racism in Europe, London 2004.
• Marghescu G., Istro-Romanians: a study of culture identity and environmental dynamic, [w]:
• Proceedings of the 2nd WSEAS International Conference on Cultural Heritage and Tourism, 2009, s. 35-38, 7300b2cc0a1df035d4b8d306baa1855f.pdf (dsftrom.s3.eu-central-1.amazonaws.com) [dostęp: 17.06.2022].
• Nikočević L, Iz ˝etnološkog mraka˝: austrijski etnografski tekstovi o Istri s kraja 19. i početka 20. Stoljeća, Pazin 2008.
• Nikočević L., Zvončari i njihovi odjeci, Novi Vinodolski 2014.
• Nowicka E., Nasz język rozumieją aniołowie: Arumuni we współczesnym świecie, Kraków 2011.
• Nowicka E., Organizacje polonijne i tożsamość narodowa. Polacy w Bośni i Hercegowinie (BiH), "Balcanica Posnaniensia. Acta et studia" 2016, t. 23, s. 135-150. https://doi.org/10.14746/bp.2016.23.9
• Ostrowski Ł., Mowa o rasizmie: pojęcie rasizmu we współczesnej polskiej prasie antyfaszystowskiej i skrajnie nacjonalistycznej Warszawa 2009.
• Sajkowski W., Obraz ludów bałkańskiego wybrzeża Adriatyku we Francji epoki Oświecenia, Poznań 2013.
• Sajkowski W., The peoples inhabiting the Illyrian Provinces known under the name of Morlachs. Definition of the ethnonym in the light of the French literature, "Res Historica" 2016, t. 41, s. 111-123. https://doi.org/10.17951/rh.2016.41.111
• Smith A. D., Etniczne źródła narodów, Kraków 2009.
• UNESCO, Atlas of the world's languages in danger, https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000187026 [dostęp: 17.06.2022].
• Vrzić Z., Doričić R., Language contact and stability of basic vocabulary: Croatian loanwords for body parts in vlashki/zheyanski (Istro-romanian), "Fluminesia" 2014, t. 26, nr 2, s. 105-122.
• Wódz K., Witkowski M., Civil society and anti-discrimination policy in a homogeneous country: the case of Poland, [w:] Anti-racist movements in the EU, London 2013, s. 182-208.https://doi.org/10.1057/9781137284662_8
• Zegrean, I. G. (2012), Balkan Romance: aspects on the syntax of Istro-Romanian, http://dspace.unive.it/bitstream/handle/10579/1166/zegrean.pdf?sequence=1 [dostęp: 23.02. 2022].

Identifiers

DOI

10.14746/bp.2022.29.26

Biblioteka Nauki

32330120