Interesy i wartości, użyteczność i godność - o potrzebie interwencji w moralne gry językowe.

• Authors: Ryszard Wiśniewski

Title variants

EN

Interests and Values, Utility and Dignity - On the Necessity of Intervention into Moral Language-Games.

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The analyses included in this article are meant to oppose two semantic dichotomies included in the title. Interests and values in the light of the article stay in a certain continuum and strict connection. Utility is axiological and instrumental structure of civilization but it develops owing to the capacity to live and realize values, especially absolute ones. They are included in the idea of human dignity and defined in religions. Public discourse as a language-game often deforms axiological intuitions of values and attempts to arrange and systematize them. Hypothetically it results from the mentioned dichotomy generating juxtaposition of the order of interests and utility with the order of values and dignity. The theory which overcomes this situation is needed.

Keywords

PL

aksjologia; interesy; wartość; uzyteczność; godność; Kant

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Filozofia Chrześcijańska
• Year: 2011
• Volume: 8
• Pages: 7-20

Dates

published

2011-01-01

Contributors

author

Ryszard Wiśniewski

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Humanistyczny Instytut Filozofii Zakład Aksjologii i Etyki Społecznej

References

• Arystoteles, Etyka nikomachejska, tlum. D. Gromska, w: Arystoteles, Dzieła wszystkie. Tom 5, Warszawa 1996.
• Bentham J., Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa, tłum. B. Nawroczyński, Warszawa 1958.
• Brentano F., O źródle poznania moralnego, tłum. Cz. Porębski, 1989.
• Czeżowski T., Aksjologiczne i deontyczne normy moralne, „Etyka” nr 7, Warszawa 1970.
• Czeżowski T., Etyka jako nauka empiryczna, „Kwartalnik Filozoficzny”, t. XVII, 1949, s. 161-171.
• Czeżowski T., Odczyty filozoficzne, Toruń 1969.
• Długosz-Kurczabowa K., Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2006, s. 190.
• Kant I., Uzasadnienie metafizyki moralności¸ tłum. M. Wartenberg, przekład przejrzał Roman Ingarden, wyd. II, Warszawa 1971.
• Lévinas E., Inaczej niż być lub ponad istotą, tłum. P. Mrówczyński, Warszawa 2000.
• Mały słownik języka polskiego, red. S. Skorupka, H. Auderska, Z. Łempicka, Warszawa 1974, s. 238.
• Okońska E., Stachewicz K., red., Co się dzieje z wartościami? Próba diagnozy., „Colloquia Disputiones” 12, Poznań 2009.
• Olechnicki K., Załęcki P., Słownik socjologiczny, Toruń 2000, s. 239.
• Perry R. B., General Theory of Value, New York 1926.
• Ross W. D., The Right and the Good, Oxford 1930.
• Słownik wyrazów obcych, Warszawa 1980, s. 310-311.
• Styczeń T., Problem możliwości etyki jako empirycznie uprawomocnionej i ogólnie ważnej teorii moralności. Studium metaetyczne, Lublin 1972.
• Tatarkiewicz W., Cywilizacja i kultura, w: tegoż, Parerga, Warszawa 1978.
• Tatarkiewicz W., Les problemes en axiologie. Argument écrit, „Actualités Scientifiques et Industrielles” nr 1078. VI. Nature et problemes en philosophie (Entretiens d’été – Lund 1947). III. Le probleme dans les sciences humaines, Paris 1949.
• Tatarkiewicz W., Problemy aksjologii, tłum. A. Wiśniewska, „Ruch Filozoficzny”, LXVII, 2010, 4.
• Wiśniewski R., Bełkot aksjologiczny we współczesnej komunikacji, w: Co się dzieje z wartościami? Próba diagnozy. „Colloquia Disputiones” 12, red. E. Okońska, K. Stachewicz, Poznań 2009.
• Wiśniewski R., Możliwość probabilizmu etycznego. Studium metaetyczne empiryzmu w etyce polskiej, Toruń 1992.

Identifiers

DOI

10.14746/fc.2011.08.14