Gdzie się zbudziłem, czyli poranek w bloku według Stanisława Barańczaka

• Authors: Joanna Grądziel-Wójcik

Title variants

EN

„Where Did I Wake Up”. Stanisław Barańczak’s Morning in an Apartment Block

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł stanowi interpretację wiersza Stanisława Barańczaka Gdzie się zbudziłem z tomu Dziennik poranny, przeprowadzoną na tle twórczości poetyckiej autora oraz dotychczasowej refleksji badawczej na ten temat. Bliskie czytanie tekstu, zwłaszcza w jego wymiarze wersyfikacyjno-kompozycyjnym oraz symbolicznym, demaskuje psychologiczny czwarty wymiar architektury modernistycznej, zaś analiza psychosomatycznej i percepcyjnej sytuacji podmiotu umożliwia odpowiedź na tytułowe pytanie wiersza, które wykracza poza społeczno-polityczną prawdę konkretu, stając się pytaniem tożsamościowym, egzystencjalnym i metafizycznym.

EN

The article is an interpretation of the poem by Stanisław Barańczak, "Where Did I Wake Up" from the "Morning Diary" volume, based on the author's poetry and the research reflection on this subject. A close reading of the text, especially in its versification-compositional and symbolic dimensions, exposes the psychological fourth dimension of modernist architecture, while the analysis of the psychosomatic and perceptual situation of the subject enables the answer to the eponymous question of the poem, which goes beyond the socio-political truth of the concrete, becoming an identity and existential question, and metaphysical.

Keywords

PL

poezja XX wieku; Stanisław Barańczak; metafizyka; architektura modernizmu

EN

poetry of twentith century; Stanisław Barańczak; metaphisics; modernist architecture; poetry of twentith century; Stanisław Barańczak; metaphisics; modernist architecture

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2015
• Issue: 1
• Pages: 60-71

Dates

published

2015-07-06

Contributors

author

Joanna Grądziel-Wójcik

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0001-9770-6234

References

• Barańczak, Stanisław. Wiersze zebrane. Kraków: Wydawnictwo A5, 2007.
• Barańczak, Stanisław. Pomyślane przepaście: osiem interpretacji. Katowice: Wydawn. Uniwersytetu Śląskiego, 1995. http://books.google.com/books?id=zBxhAAAAMAAJ.
• Barańczak, Stanisław. Przed i po: szkice o poezji Krajowej przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Londyn: Aneks, 1988. http://books.google.com/books?id=cRhpAAAAMAAJ.
• Barańczak, Stanisław, i Krzysztof Biedrzycki. Zaufać nieufności: osiem rozmów o sensie poezji 1990-1992. Kraków: Biblioteka „Nagłosu”, 1993. http://books.google.com/books?id=Ib0XAQAAIAAJ.
• Basista, Andrzej, i Wydawnictwo Naukowe PWN. Betonowe dziedzictwo: architektura w Polsce czasów komunizmu. Warszawa; Kraków: Wydaw. Naukowe PWN. Oddział, 2001.
• Bauman, Zygmunt. „Wśród nas, nieznajomych - czyli o obcych w (po)nowoczesnym mieście”. Magazyn Sztuki., 1995, 208–29.
• Białoszewski, Miron, Marianna Sokołowska, i Państwowy Instytut Wydawniczy. „Odczepić się” i inne wiersze: opublikowane w latach 1976-1980. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2016.
• Buczyńska-Garewicz, Hanna. Miejsca, strony, okolice: przyczynek do fenomenologii przestrzeni. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2006.
• Dembińska-Pawelec, Joanna. „Poezja jest sztuka̜ rytmu”: O świadomości rytmu w poezji polskiej dwudziestego wieku ; (Miłosz - Rymkiewicz - Barańczak). Katowice: Wydawn. Uniw. Śląskiego, 2010.
• Dembińska-Pawelec, Joanna, i Dariusz Pawelec. „Obchodzę urodziny z daleka...”: szkice o Stanisławie Barańczaku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2007.
• Grądziel-Wójcik, Joanna. „«Blok, ja w nim». Doświadczenie architektury a rewolucja formy w późnej poezji Mirona Białoszewskiego”. W W kręgu literatury i języka: analizy i interpretacje, zredagowane przez Mirosława Michalska-Suchanek. Gliwice: Gliwicka Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości, 2011.
• Grądziel-Wójcik, Joanna. Przestrzeń porównań: szkice o polskiej poezji współczesnej. Poznań: Wydawn. Poznańskie, 2010.
• Grądziel-Wójcik, Joanna. „«Zmiażdżona epopeja»: «Dziennik poranny» Stanisława Barańczaka a twórczość Tadeusza Peipera”. Polonistyka., 2008, 30–36.
• Grudzińska-Gross, Irena, i Stanisław Barańczak. „Niepowtarzalna prawda konkretu”. Gazeta Wyborcza. 9 listopad 1996, nr 262 wydanie.
• Hall, Mildred Reed, i Edward Twitchell Hall. Czwarty wymiar w architekturze: studium o wpływie budynku na zachowanie człowieka. Przetłumaczone przez Radosław Nowakowski. Warszawa: Warszawskie Wydaw. Literackie MUZA, 2001.
• Kandziora, Jerzy. Ocalony w gmachu wiersza: o poezji Stanisława Barańczaka. Warszawa: Wydawn. IBL PWN, 2007.
• Lurker, Manfred. „Misterium krzyża”. W Przesłanie symboli w mitach, kulturach i religiach, przetłumaczone przez Ryszard Wojnakowski. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia, 1994.
• Łapiński, Zdzisław. „«Psychosomatyczne są te moje wiersze»: (impuls motoryczny w poezji Juliana Przybosia)”. Teksty Drugie : teoria literatury, krytyka, interpretacja. 2002 (2002): 9–17.
• Nasiłowska, Anna. Persona liryczna. Warszawa: Inst. Badań Lit., 2003.
• Pawelec, Dariusz, Uniwersytet Śląski (Katowice), i Zakład Teorii Literatury. Pawelec, Dariusz, Uniwersytet Śląski (Katowice), i Zakład Teorii Literatury. Poezja Stanisława Barańczaka: reguły i konteksty. Katowice: Śląsk, 1992.
• Rewers, Ewa. Post-polis: wstęp do filozofii ponowoczesnego miasta. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2007.
• Rybicka, Elżbieta. Modernizowanie miasta: zarys problematyki urbanistycznej w nowoczesnej literaturze polskiej. Kraków: TAiWPN Universitas, 2003.
• Tuan, Yi-Fu. Przestrzeń i miejsce. Przetłumaczone przez Agnieszka Morawińska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1987.
• Wilkoszewska, Krystyna. Wariacje na postmodernizm. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, 2008.
• Wujek, Jakub. Mity i utopie architektury XX wieku. Warszawa: Wydawn. Arkady, 1986

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2015.1.26677