O „Sztuce rymotwórczej” Franciszka Ksawerego Dmochowskiego

• Authors: Agnieszka Kwiatkowska

Title variants

EN

On Franciszek Ksawery Dmochowski’s „The Art of Rhyming”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Sztuka rymotwórcza Franciszka Ksawerego Dmochowskiego przedstawia ogół poetyckich doświadczeń epoki. Autor wpisał swój utwór w sięgającą antyku tradycję gatunku ars poetica i nawiązał do klasycznych poetyk, ale dał w nim obraz literatury polskiej i obowiązujących w niej tendencji. Poemat, podzielony na cztery pieśni, nie tylko omawia ogólne zasady sztuki poetyckiej, ale porusza też kwestie związane z przekładem i krytyką literacką, wskazuje wzorce różnorodnych gatunków i analizuje ich najwybitniejsze polskie realizacje. Pierwsza pieśń prezentuje podstawowe prawidła sztuki rymotwórczej i zawiera przegląd dokonań polskiej literatury. Kolejne pieśni Sztuki rymotwórczej (druga i trzecia) to przegląd różnych konwencji gatunkowych. Wśród nich szczególne miejsce zajmują: pieśń, oda, epigramat, satyra i epos. W artykule ukazano nowoczesny charakter rozważań Dmochowskiego, który w sposobie postrzegania literatury uwzględniał najnowsze tendencje.

EN

Franciszek Ksawery Dmochowski’s The Art of Rhyming presents a summary of the poetic developments of its era.  The author inscribed his work within the tradition, dating to antiquity, of the genre of the ars poetica, and referred to classical poetics while presenting a complete picture of Polish literature and its reigning tendencies. The poem, divided into four cantos, not only discusses general rules of poetic art, but also touches on issues of translation and literary criticism, indicates models of various genres and analyses the most outstanding Polish efforts in each of them. The first canto presents the basic rules of prosody and contains a survey of the achievements of Polish literature. The second and third cantos of Dmochowski’s poem present a survey of genre conventions. Particular attention is given to the song, the ode, the epigram, the satire, and the heroic epic poem. The article shows the modern nature of Dmochowski’s reflections, whose approach to and views on literature took into account its newest tendencies.

Keywords

PL

sztuka rymotwórcza; ars poetica; krytyka literacka; sztuka rymotwórczagatunek; klasycyzm; epos

EN

art of rhyming; ars poetica; literary criticism; genre; classicism; satire; heroic epic poem; art of rhyming; ars poetica; literary criticism; genre; classicism; satire; heroic epic poem

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2015
• Issue: 1
• Pages: 120-127

Dates

published

2015-07-06

Contributors

author

Agnieszka Kwiatkowska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Homerus, Kazimiera Jeżewska, i Jerzy Łanowski. Iliada. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2005.
• Klimowicz, M. Oświecenie. Zredagowane przez Teresa Kostkiewiczowa i Franciszek Ksawery Dmochowski. T. 2. Pisarze polskiego oświecenia. Warszawa: PWN, 1998.
• Kostkiewiczowa, Teresa, Zbigniew Goliński, i Danuta Trzpil, red. Oświeceni o literaturze: wypowiedzi pisarzy polskich 1740-1800. T. 2. Warszawa: Wydawn. nauk. PWN, 1993.
• Libera, Zdzisław. Rozważania o wieku tolerancji, rozumu i gustu: szkice o XVIII stuleciu. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1994.
• Pietraszko, Stanisław. Doktryna literacka polskiego klasycyzmu. Wrocław: Zakład narodowy imienia Ossolińskich, 1966.
• Pokrzywniak, Józef Tomasz. „Wstęp”. W Satyry, zredagowane przez Ignacy Krasicki. Wrocław: Zakład narodowy im. Ossolińskich, 1988

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2015.1.26684