Trafność

• Authors: Gerard Ronge

Title variants

EN

Aptness

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Hasło stara się wyjaśnić, jakie mechanizmy rządzą znanym każdemu czytelnikowi utworów literackich doznaniem szczególnego wstrząsu estetycznego wywołanego przez mały fragment utworu lub nawet pojedyncze zdanie. Po przedstawieniu kilku najogólniejszych, możliwych sposobów rozumienia kategorii trafności, autor przechodzi do rozważań na temat odcieni znaczeniowych, jakich może ona nabierać, w zależności od tego, czy traktowana jest jako immanentna cecha danej wypowiedzi literackiej, czy też jako jakość kształtująca się dopiero w procesie jej odbioru.

EN

This entry attempts to explain what the mechanisms that govern the experience, familiar to every reader of literary works, of a particular aesthetic frisson elicited by a small passage in a work or even a single sentence. After presenting a handful of very general ways of understanding the category of aptness, the author moves to consider the subject of the possible shades of meaning it can take on depending on whether we treat it as an immanent trait of a given literary utterance or as a quality that takes form only during the process of the work’s reception.

Keywords

PL

fascynacja; koncepcjonizm; retoryka; trafność; koncept; użycie; forma; kruchość

EN

incisiveness; fascination; conceptism; form; aptness; rhetoric; concept; use; incisiveness; fascination; conceptism; form; aptness; rhetoric; concept; use

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2017
• Issue: 8-9
• Pages: 150-159

Dates

published

2017-08-12

Contributors

author

Gerard Ronge

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0001-6487-117X

References

• Aristoteles. „Retoryka”. W Retoryka ; Retoryka dla Aleksandra ; Poetyka, przetłumaczone przez Henryk Podbielski i Krzysztof, 192–96. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
• Barthes, Roland, i Ariadna Lewańska. Przyjemność tekstu. Warszawa: Wydaw. KR, 1997.
• Certeau, Michel de, i Katarzyna Thiel-Jańczuk. Wynaleźć codzienność: sztuki działania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
• Eichenbaum, Boris. „Jak jest zrobiony «Płaszcz» Gogola”. W Rosyjska szkoła stylistyki. Wybór tekstów i opracowanie: Maria Renata Mayenowa, Zygmunt Saloni., zredagowane przez Maria Renata Mayenowa i Zygmunt Saloni, 491–513. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1970.
• Głowiński, Michał. Ekspresja i empatia : studia o młodopolskiej krytyce literackiej. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1997. https://www.worldcat.org/title/ekspresja-i-empatia-studia-o-modopolskiej-krytyce-literackiej/oclc/1014630802&referer=brief_results.
• Ingarden, Roman. O Dziele literackim: Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury. Przetłumaczone przez Maria Turowicz. Warszawa: PWN, 1960.
• Ingarden, Roman. O poznawaniu dzieła literackiego. Przetłumaczone przez Danuta Gierulanka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976.
• Michał Głowiński. „Świadectwa i style odbioru”. Teksty : teoria literatury, krytyka, interpretacja 3, nr 21 (b.d.): 9–28.
• Michałowska, Teresa, Barbara Otwinowska, i Elżbieta Sarnowska-Temeriusz, red. Słownik literatury staropolskiej: średniowiecze, renesans, barok. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, 2002

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2017.8-9.26781