Tu i teraz: literatura. Używaj, przeżywaj, doświadczaj

• Authors: Lucyna Marzec

Title variants

EN

Here and Now: Literature. Use, Feel, Experience

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł omawia argumenty na rzecz znaczenia (albo jego braku) literatury w życiu społecznym i w wymiarze psychologicznym, które pojawiają się w publikacjach J.H. Millera, Pierre’a Bayarda, Michała Pawła Markowskiego, Ryszarda Koziołka i przede wszystkim Rity Felski (Użycia literatury), wskazując na najważniejsze prądy oraz trendy w teoretycznym namyśle nad literaturą w ostatnim ćwierćwieczu. Za szczególnie istotny kontakt przewartościowywania znaczeń literatury autorka artykułu uważa zwrot afektywny oraz namysł nad relacjami życia i literatury w kontekście dominacji innych, niż oparte na piśmie, (nowych) mediów. Bliska i krytyczna lektura Użyć literatury Rity Felski oparta jest na a) omówieniu teoretycznych inklinacji i problemów, które generują poszczególne kategorie estetyczne; b) przymierzaniu zaproponowanych przez amerykańską badaczkę kategorii estetycznych do interpretacji konkretnych utworów prozatorskich, lirycznych i eseistycznych Zofii Nałkowskiej, Ingi Iwasiów, Justyny Bargielskiej, Doroty Masłowskiej, Szczepana Twardocha, Andrzeja Ledera.

EN

The article discusses arguments in favour of the importance (or irrelevance) of literature in social life and that appears with a psychological dimension in the work of J. H. Miller, Pierre Bayard, Michał Paweł Markowski, Ryszard Koziołek and, above all, Rita Felski (in her book Uses of Literature), dealing with the most important currents and trends in theoretical reflection on literature in the last quarter century. The author of the article finds the affective turn and the study of relations between life and literature within the context of the domination of discourse by other (new) media not based on writing to be a particularly important encounter in the re-evaluation of literature’s meaning. The author’s close and critical reading of Felski’s Uses of Literature involves a) discussion of the theoretical inclinations and problems that generate individual aesthetic categories; b) application of the American scholar’s proposed aesthetic categories to the interpretation of particular prose, poetic and essayistic works by Zofia Nałkowska, Inga Iwasiów, Justyna Bargielska, Dorota Masłowska, Szczepan Twardoch and Andrzej Leder.

Keywords

PL

kategorie estetyczne; doświadczenie; zwrot afektywny; szok; użycia literatury; wstręt; zwrot etyczny; oczarowanie; wiedza; codzienność; neofenomenologia; poznanie; poststrukturalizm

EN

post-structuralism; cognition; experience; aesthetic categories; uses of literature; affective turn; shock; everyday life; repulsion; ethical turn; enchantment; knowledge; neophenomenology; post-structuralism; cognition; experience; aesthetic categories; uses of literature; affective turn; shock; everyday life; repulsion; ethical turn; enchantment; knowledge; neophenomenology

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2017
• Issue: 8-9
• Pages: 184-195

Dates

published

2017-08-12

Contributors

author

Lucyna Marzec

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0001-6478-3997

References

• Bargielska, Justyna. Obsoletki. Wołowiec: Wydawn. Czarne, 2010.
• Bayard, Pierre, i Magdalena Kowalska. Jak rozmawiać o książkach, których się nie czytało? Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2008.
• Felski, Rita. Literatura w użyciu. Zredagowane przez Ewa Kraskowska i Ewa Rajewska. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2016.
• Herbert, Zbigniew. „Epizod w bibliotece”. W Wiersze zebrane, 179. Kraków: Wydawnictwo a5, 2011.
• Iłłakowiczówna, Kazimiera. „Dlaczego nie lubię książek”. W Niewczesne wynurzenia, 241. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1958.
• Iwasiów, Inga. Pięćdziesiątka. Warszawa: Wielka Litera, 2015.
• Koziołek, Ryszard. Dobrze się myśli literaturą. Wołowiec: Wydaw. Czarne, 2016.
• Leder, Andrzej. Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2014.
• Markowski, Michał Paweł. Życie na miarę literatury: eseje. Kraków: Homini, 2009.
• Miller, Joseph Hillis. O literaturze. Przetłumaczone przez Krzysztof Hoffmann. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2014.
• Mitosek, Zofia. Poznanie (w) powieści: od Balzaka do Masłowskiej. Kraków: TAiWPN „Universitas”, 2003.
• Różycki, Tomasz. „Kryzys czytelnictwa”. W Litery, 94. Kraków: Wydawnictwo a5, 2016

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2017.8-9.26784