Polskie, czyli obce. O tłumaczeniach (nie)sławnego rozdziału Braci Karamazow Fiodora Dostojewskiego

• Authors: Kinga Rozwadowska

Title variants

EN

Polish, Meaning foreign. On Translating an (In)Famous Chapter of The Brothers Karamazov by Fyodor Dostoyevsky

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono porównawczą interpretację tłumaczeń jednego z najbardziej kontrowersyjnych dla polskich odbiorców fragmentu powieści Dostojewskiego pt. Bracia Karamazow. Rozdział ten stanowi szczególnego rodzaju wyzwanie translatorskie zarówno pod względem ideowym (prześmiewcze przedstawienie Polaków jako jednowymiarowych Schwarzcharakterów powieści), jak i językowym (mieszanina języka rosyjskiego i polskiego, jaką posługują się bohaterowie). Wszystko to wymaga od tłumaczy spojrzenia na kulturę docelową i na siebie samych – jej przedstawicieli – jako na obcych. Celem niniejszego studium jest ukazanie, w jaki sposób autorzy polskich przekładów Braci Karamazow mierzą się z tym wyzwaniem lub uchylają się przed nim, oraz rozważenie czy i jak tłumaczom udaje się „obronić” wielkość Dostojewskiego jako światowej sławy pisarza w kulturze, do której odnosił się krytycznie, a nawet wrogo.

EN

The article presents a comparative interpretation of translations of one of the most controversial (among Polish readers) fragment taken from Dostoyevsky’s The Brothers Karamazov. The paper presents translators with a particular challenge, ideologically and linguistically. In all for these cases, translators see the target culture and themselves as representatives, as aliens. This review aims to show the way different translators approached the task, with greater or lesser success, in spite of critical attitudes being expressed towards Poland and its people.

Keywords

PL

seria przekładowa; historia przekładów; literatura rosyjska; dostojewski

EN

series of translation; history of translation; russian literature; Dostoevsky; series of translation; history of translation; russian literature; Dostoevsky

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2018
• Issue: 14
• Pages: 40-53

Dates

published

2019-03-31

Contributors

author

Kinga Rozwadowska

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000-0002-6279-0082

References

• Dostoevskij, Fedor Mihajlovič. Bracia Karamazow powieść w czterech częściach z epilogiem. Przetłumaczone przez Aleksander Wat. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2013.
• Dostoevskij, Fedor Mihajlovič. „Brat’ia Karamazovy”. Przetłumaczone przez Adam Pomorski. Udostępniono 29 maj 2020. http://www.ppibl.ibl.waw.pl/mediawiki/index.php?title=Adam_POMORSKI.
• Dostoevskij, Fedor Mihajlovič. „Wstęp”. W Bracia Karamazow powieść w czterech częściach z epilogiem, zredagowane przez Józef Smaga, przetłumaczone przez Aleksander Wat. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2013.
• Mackiewicz, Stanisław. Dostojewski. Bielsko-Biała, 1997.
• Miłosz, Czesław. Rosja: widzenia transoceaniczne. Tom I. Dostojewski – nasz współczesny. Warszawa: Fundacja Zeszytów Literackich, 2010.
• Przebinda, Grzegorz. „Piekło bez sufitu”. Udostępniono 29 maj 2020. https://archiwum.rp.pl/artykul/490617-Pieklo-bez-sufituLicza-sie-tylko-starcyNa-wlasnej-planecieMagiczne-HimalajeNiezwykla-kolekcja-Paula-Austera.html?_=Rzeczpospolita-490617.
• Rembecki, Tomasz. „Polska i Zachód oczami Fiodora Dostojewskiego: rosyjskie spojrzenie”. Sprawy Wschodnie. 2009 (2009): 87–100.
• Skwara, Marta. Polskie serie recepcyjne wierszy Walta Whitmana monografia wraz z antologią przekładów. Kraków, 2014.
• Stempowski, Jerzy. Eseje. Kraków: Znak, 1984.
• Stempowski, Jerzy. „Polacy w powieściach Dostojewskiego”. W Eseje. Kraków: Znak, 1984.
• Uglik, Jacek. „Polacy w powieściach i publicystyce Dostojewskiego”. Przegląd Powszechny., 2004, 194–206.
• Zdziechowski, Marian. Mesyaniści i słowianofile: szkice z psychologii narodów słowiańskich. Kraków: G. Gebethner i Spółka, 1888.
• Żakiewicz, Zbigniew. Ludzie i krajobrazy. Gdańsk, 1970.
• Żakiewicz, Zbigniew. „Polacy u Dostojewskiego”. W Ludzie i krajobrazy. Gdańsk, 1970

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2018.14.26826