Zmagania z początkiem. Przed-tekst wybranych opowiadań Włodzimierza Odojewskiego (na materiale z poznańskiego archiwum pisarza)

• Authors: Jerzy Borowczyk

Title variants

EN

Struggling with the opening. The avant-text of selected short stories by Włodzimierz Odojewski (based on materials from his Poznań archive)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule odtworzono i przeanalizowano przed-teksty trzech opowiadań Włodzimierza Odojewskiego, reprezentujących dojrzałą i późną fazę jego twórczości – Ku Dunzynańskiemu Wzgórzu idzie las, Co słychać w ojczyźnie, Sezon w Wenecji. Pracę oparto na spuściźnie literackiej znajdującej się w archiwum pisarza na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM w Poznaniu. Jako szczególny obiekt rekonstrukcji i analizy wybrano kolejne redakcje początkowych akapitów wspomnianych opowiadań. W procesie tekstotwórczym każdego z nich autor podejmował kilka- lub kilkunastokrotnie pisanie i redagowanie kolejnych ujęć inicjalnej partii utworów. W każdym z przypadków inna tendencja okazywała się nadrzędną cechą pisarskiego wysiłku – raz było to dążenie do zawieszenia stanu świadomości bohatera utworu, kiedy indziej do odwlekania spotkania narratora z dawnym znajomym, za jeszcze innym razem chodziło o skrócenie dystansu czasowego i osobowego. Genetyka wybranych tekstów Odojewskiego dostarcza istotnych wskazówek i impulsów do podejmowania nowych (lub pogłębiania i korygowania już istniejących) interpretacji badanych opowiadań.

EN

The paper reconstructs and analyzes the avant-texts of three short stories by Włodzimierz Odojewski, representing the mature, late phase of his work: Ku Dunzynańskiemu Wzgórzu idzie las, Co słychać w ojczyźnie, Sezon w Wenecji. The paper is based on Odojewski’s archive at the AMU Faculty of Polish and Classical Studies in Poznań. Subsequent editions of the opening paragraphs of the three stories mentioned above were selected as a special object of reconstruction and analysis. In the text-forming process of each one Odojewski edited the text several times. In each case a different tendency proved to be a superior characteristic of the writing effort – in one case the aim was to show a suspension of a protagonist’s consciousness, in one – to postpone a meeting between the narrator and his old friend, and in one – reducing the temporal and personal distance. The genetics of selected texts by Odojewski provides significant clues and impulses for making new (or deepening and correcting the already existing) interpretations of the studied short stories.

Keywords

PL

Włodzimierz Odojewski; Archiwum Włodzimierza Odojewskiego; genetyka tekstów; archiwum literackie; polska proza współczesna; pamięć

EN

archive of Włodzimierza Odojewskiego; Włodzimierz Odojewski; memory; polish contemporary prose; literary archive; text genetics; archive of Włodzimierza Odojewskiego; Włodzimierz Odojewski; memory; polish contemporary prose; literary archive; text genetics

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2020
• Issue: 22
• Pages: 26-51

Dates

published

2020-12-31

Contributors

author

Jerzy Borowczyk

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

• https://orcid.org/0000-0002-6420-4163

References

• Bellemin-Noël, Jean. „Tekst i przed-tekst. Bruliony wiersza Oskara Miłosza (fragmenty)”. Przetłumaczone przez Karol Krzyżosiak. Forum Poetyki, nr 21 (2020): 54–73.
• Biasi, Pierre-Marc de. Genetyka tekstów. Przetłumaczone przez Filip Kwiatek i Maria Prussak. Warszawa: Instytut Badań Literackich. Wydawnictwo, 2015.
• Czerwiński, Grzegorz. Po rozpadzie świata. O przestrzeni artystycznej w prozie Włodzimierza Odojewskiego. Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2011.
• Debray-Genette, Raymonde. Mémorphoses du récit. Seuil: coll. „Poetique”, 1988.
• Dziadek, Adam. „Poetyka i genetyka (tekstów)”. Forum Poetyki, nr 21 (2020).
• Hueckel, Małgorzata. „O cierpieniu przemijania”. W Odojewski i krytycy. Antologia tekstów. Zredagowane przez Stanisław Barć, 165–169. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1999.
• Iwasiów, Inga. „Początek i rozwinięcie, czyli porządek i chaos w twórczości prozatorskiej Włodzimierza Odojewskiego”. W Formy i strategie wypowiedzi narracyjnej. Zredagowane przez Czesław Niedzielski i Jerzy Speina, 171–183. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 1993.
• Levaillant, Jean. Écriture et génétique textuelle. Valéry à l’œvre. Lille: Presses universitares de Lille, 1982.
• Odojewski, Włodzimierz. Jedźmy, wracajmy i inne opowiadania. Warszawa: „Twój Styl”, 2000.
• Odojewski, Włodzimierz. Zabezpieczanie śladów. Paryż: Instytut Literacki, 1984
• Odojewski, Włodzimierz. Zapomniane, nieuśmierzone… Berlin: „Archipelag”, 1987.
• Rabizo-Birek, Magdalena. Między mitem a historią. Twórczość Włodzimierza Odojewskiego. Warszawa: „Twój Styl”, 2002.
• Rabizo-Birek, Magdalena. „W poszukiwaniu Katarzyny. Ostatnie dwa ogniwa cyklu podolskiego (cz. I)”. W Zabezpieczanie śladów. Wokół życia i twórczości Włodzimierza Odojewskiego. Zredagowane przez Alicja Przybyszewska i Dagmara Nowakowska, 13–24. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2018.
• Rabizo-Birek, Magdalena. „W poszukiwaniu Katarzyny. Ostatnie ogniwa cyklu podolskiego (cz. II)”. W Zapomniane, nieuśmierzone… Pamięć, zapomnienie, trauma w twórczości Włodzimierza Odojewskiego. Zredagowane przez Alicja Przybyszewska i Dagmara Nowakowska, 151–198. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2020.
• Rembowska-Płuciennik, Magdalena. „Miasto zapomnienia. Wenecja Włodzimierza Odojewskiego”. W Zapomniane, nieuśmierzone… Pamięć, zapomnienie, trauma w twórczości Włodzimierza Odojewskiego. Zredagowane przez Alicja Przybyszewska i Dagmara Nowakowska, 35–45. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”, 2020.
• Skibska, Anna. „Jedźmy, ktoś woła”. Arkusz, nr 5 (2001): 10.
• Tomasik, Wojciech. „Odojewski: literatura bliska wyczerpania”. W Odojewski i krytycy. Antologia tekstów. Zredagowane przez Stanisław Barć, 242–255. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1999

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2020.22.27423