Filmowość literackiej konstrukcji świata przedstawionego w powieści kryminalnej Komisarz Bordelli. Morderca, którego nie było Marca Vichiego

• Authors: Dorota Kulczycka

Title variants

EN

The Cinematic Nature of the Literary World Represented in Marco Vichi’s Crime Novel Death in August (The First Inspector Bordelli Mystery)

Abstracts

EN

This article examines how camera angles are used to describe space or people in Marco Vichi’s crime novel Death in August. The focus is on the crime novel because this genre best exemplifies how cinematic techniques may be employed in literature. Specifically, the article examines the analogies between narrative strategies (especially the third-person subjective narration) and the movement of the camera eye. It is demonstrated that some narrative devices characteristic of the crime novel (or the detective novel), especially the ones connected with transitioning from the long shot to the close-up etc., have been influenced by film.

PL

Autorka artykułu jako cel wyznacza sobie przebadanie kątów widzenia kamery i wielkości planu przełożonych na sposoby opisywania przestrzeni bądź osób w powieści kryminalnej Marca Vichiego jako jednym z najbardziej reprezentacyjnych gatunków dla zjawiska przenoszenia technik filmowych do literatury. Interesuje ją analogia między strategiami narracyjnymi (w szczególności narracją personalną) a poruszaniem się „oka kamery” w filmie. Autorka udowadnia, że pewne chwyty przynależne powieści kryminalnej (czy detektywistycznej), a związane z przechodzeniem od planu ogólnego przez zbliżenie do detalu itp. są efektem oddziaływania filmów.

Keywords

EN

crime/detective novel; camera eye; the third-person subjective narration; influence; intersemiotic games; camera angles (long shot close-up extreme close-up)

PL

powieść kryminalna / detektywistyczna; kąty widzenia kamery; narracja personalna; wpływ; gry intersemiotyczne; wielkość planu (plan ogólny mocne zbliżenie detal)

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2021
• Issue: 23
• Pages: 190-209

Dates

published

2021

Contributors

author

Dorota Kulczycka

• Uniwersytet Zielonogórski

• https://orcid.org/0000000226083620

References

• Barthes, Roland. „Wstęp do analizy strukturalnej dzieła literackiego”. W Teorie Literatury XX Wieku. Antologia. Zredagowane przez Anna Burzyńska i Michał Paweł Markowski. Kraków: Wydawnictwo Znak, 2006.
• Bieńczyk, Marek. „Estetyka melancholii”. W Trzynaście arcydzieł romantycznych. Zredagowane przez Elżbieta Kiślak i Marek Gumkowski. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 1996.
• Braun, Monika. Gry codzienne i pozacodzienne: ...o komunikacyjnych aspektach aktorstwa. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2012.
• Edwards, Justin. „The Man with a Camera Eye: Cinematic Form and Hollywood Malediction in John Dos Passos’s The Big Money”. Literature/Film Quarterly 27, nr 4 (1999): 245–54.
• Eisenstein, Siergiej. Wybór pism. Wybór, wstęp i red. nauk. Regina Drey. Przetłumaczone przez Leo Hochberg et al. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1969.
• Forajter, Wacław. Zły Leopolda Tyrmanda jako literatura środka: tekst i konteksty. Kraków: Universitas, 2007.
• Hendrykowski, Marek. Słownik terminów filmowych. Poznań: Ars Nova, 1994.
• Hock, Stephen. „«Stories Told Sideways Out of the Big Mouth»: Dos Passos’s Bazinian Camera Eye”. Literature/Film Quarterly 33, nr 1 (2005): 20–27.
• Ingarden, Roman. „Z teorii dzieła literackiego. Dwuwymiarowa budowa dzieła sztuki literackiej”. W Problemy teorii literatury. Zredagowane przez Henryk Markiewicz. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1967.
• Kulczycka, Dorota. Film w prozie Jakuba Żulczyka. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, 2020.
• Läckberg, Camilla. Zamieć śnieżna i woń migdałów. Przetłumaczone przez Inga Sawicka. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2012.
• Łotman, Jurij. Semiotyka filmu. Przetłumaczone przez Jerzy Faryno i Tadeusz Miczka. Warszawa: „Wiedza Powszechna”, 1983.
• Mascelli, Joseph V. 5 tajników warsztatu filmowego. Przetłumaczone przez Tomasz Szafrański i Wojciech Marzec, Warszawa: Wydawnictwo Wojciech Marzec, 2020.
• Masłowska, Dorota. Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną. Warszawa: Świat Książki, 2003. https://www.empik.com/wojna-polsko-ruska-pod-flaga-bialo-czerwona-maslowska-dorota,p1209005506,ksiazka-p. (dostęp: 15.05.2021)
• Mitosek, Zofia. Poznanie (w) powieści – od Balzaka do Masłowskiej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2003.
• Pilarska, Klaudia. „Ile jest kryminału w kryminale? : o samoświadomości gatunku na przykładzie Kamiennej nocy Gai Grzegorzewskiej”. Forum Poetyki = Forum of Poetics, nr 13 (2018): 26–41.
• Płażewski, Jerzy. Język filmu. Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza”, 1982.
• Prus, Bolesław. Placówka. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1975.
• Salwa, Piotr, i Krzysztof Żaboklicki. Średniowiecze, renesans, barok. T. 1. Historia literatury włoskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 2006.
• Stanzel, Franz K. Die typischen Erzählsituationen im Roman: dargestellt an Tom Jones, Moby-Dick, The Ambassadors, Ulysses u.a. Wiener Beiträge zur englischen Philologie. Wien; Stuttgart: Braumüller, 1955.
• Stanzel, Franz K. „Typowe formy powieści”. W Teoria form narracyjnych w niemieckim kręgu językowym. Zredagowane i przetłumaczone przez Ryszard Handke. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1980.
• Stroiński, Maciej. „Wojna polsko-ruska z flagą i bez flagi”. W Od Mickiewicza do Masłowskiej. Adaptacje filmowe literatury polskiej. Zredagowane przez Tadeusz Lubelski, (413). Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2014.
• Śmietana, Piotr. „Techniki filmowania – kilka zasad, które warto znać!”. Lepsza fotografia lepszy film (blog), 31 październik 2017. https://blog.cyfrowe.pl/techniki-filmowania-kilka-zasad-ktore-warto-znac-2/. (dostęp: 15.05.2021)
• Vichi, Marco. Komisarz Bordelli. Morderca, którego nie było. Przetłumaczone przez Jan Jackowicz. Warszawa: Wydawnictwo Albatros Andrzej Kuryłowicz, 2015.
• Vichi, Marco. Komisarz Bordelli. Śmierć w gaju oliwnym. Przetłumaczone przez Jan Jackowicz. Warszawa: Wydawnictwo Albatros Andrzej Kuryłowicz S.C., 2015.
• Anderson, Paul W. S. Resident Evil. Horror. USA i in., 2020.
• Balagueró, Jaume. Rec 4: Apokalipsa. Horror. Hiszpania, 2014.
• Balagueró, Jaume, i Paco Plaza. Rec. Horror. Hiszpania, 2007.
• Balagueró, Jaume, i Paco Plaza. Rec 2. Hiszpania, 2009.
• Bragaglia, Carlo Ludovico. Jerozolima wyzwolona (wł. La Gerusalemme liberata, ang. The Mighty Crusaders). Dramat – przygodowy – film akcji. Francja–Włochy, 1958.
• Breckman, Andy. Detektyw Monk (ang. Monk). Serial TV, komedia kryminalna. USA, 2002.
• Exton, Clive. Poirot (ang. Agatha Christie’s Poirot). Serial, kryminał. Wielka Brytania, 1989.
• Guazzoni, Enrico. La Gerusalemme liberata. Portugal, 1919.
• Haynes, Toby, Euros Lyn i Paul McGuigan. Sherlock. Serial, kryminał. Wielka Brytania, 2010.
• McCarthy, Nicholas. Nadprzyrodzony pakt (ang. The pact). Horror. USA, 2012.
• Plaza, Paco. Rec 3: Geneza. Horror. Hiszpania, 2012

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2021.23.28904

Biblioteka Nauki

1395608