„Za mało na ślad”. O Spisie z natury i innych wczesnych wierszach Krystyny Miłobędzkiej

• Authors: Piotr Bogalecki

Title variants

EN

“Not enough for a trace”. On Spis z natury [Register from nature] and other early poems by Krystyna Miłobędzka

Abstracts

EN

The paper is an attempt at reconstructing the poetics of early texts by Krystyna Miłobędzka, mostly the book of poems Spis z natury, written in 1960s – Miłobędzka’s poetic debut, unpublished at the time. By reading together the two poetic cycles comprising it – Anaglify and Małe mity – the author stresses the need to extend the non-anthropocentric reading to Anaglify with a postsecular interpretation implied by the multilevel structure of Małe mity. The paper also discusses four poems by Miłobędzka – Małże, Widziane w ogniu, Patrzące chwytliwe and Klee – published in 1960s in “Twórczość” magazine, not included in any book of poems. This allowed to identify possible relations between Miłobędzka’s early poetry and works by Francis Ponge and Paula Klee.

PL

Artykuł stanowi próbę rekonstrukcji poetyki wczesnych tekstów Krystyny Miłobędzkiej. Głównym przedmiotem zamieszczonych w nim analiz jest tom Spis z natury, powstający w pierwszej połowie lat sześćdziesiątych XX wieku jako poetycki debiut, lecz wówczas nieopublikowany. Podejmując łączną lekturę dwóch składających się na niego cykli poetyckich – Anaglifów i Małych mitów – autor wskazuje na konieczność uzupełnienia nasuwającego się w lekturze tego pierwszego odczytania nieantropocentrycznego o implikowaną przez wielopoziomową strukturę tego drugiego interpretację postsekularną. Analizie poddano również cztery wiersze Miłobędzkiej – Małże, Widziane w ogniu, Patrzące chwytliwe oraz Klee – opublikowane w latach sześćdziesiątych w miesięczniku „Twórczość” i niewłączone w żaden jej tom. Pozwoliło to wskazać na możliwe związki wczesnej poezji autorki Wykazu treści z twórczością Francisa Ponge’a i Paula Klee.

Keywords

EN

Krystyna Miłobędzka; Spis z natury; Małe mity; ecopoetry; postsecularism; neo-avant-garde; Francis Ponge; Paul Klee

PL

Krystyna Miłobędzka; Spis z natury; Małe mity; ekopoezja; postsekularyzm; neoawangarda; Francis Ponge; Paul Klee

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Forum Poetyki
• Year: 2021
• Issue: 24
• Pages: 62-83

Dates

published

2021

Contributors

author

Piotr Bogalecki

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000265279765

References

• Barańczak, Stanisław. „Dramatyczna agramatyczność”. W Wielogłos. Krystyna Miłobędzka w recenzjach, szkicach, rozmowach. Zredagowane przez Jarosław Borowiec, 43–46. Wrocław: Biuro Literackie, 2012.
• Bieńkowski, Zbigniew. „Parti pris poezja Ponge’a”. W Piekła i Orfeusze. Szkice z literatury zachodniej, 443–454. Warszawa: Czytelnik, 1960.
• Bogalecki, Piotr. „Boga zastąpiłam światem. Wiara i świeckość w poezji Krystyny Miłobędzkiej”. W Literatura a religia. Wyzwania epoki świeckiej, t. II: Literatura polska po 1945 roku – kierunki, idiomy, paradygmaty. Zredagowane przez Agnieszka Bielak i Łukasz Tischner, 321–350. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2020.
• Bogalecki, Piotr. Szczęśliwe winy teolingwizmu. Polska poezja po 1968 roku w perspektywie postsekularnej. Kraków: Universitas, 2016.
• Borowiec, Jarosław. Szare światło. Rozmowy z Krystyną Miłobędzką i Andrzejem Falkiewiczem. Wrocław: Biuro Literackie, 2009.
• Calvino, Italo. Po co czytać klasyków. Przetłumaczone przez Anna Wasilewska. Warszawa: PIW, 2020.
• Derrida, Jacques. „Sygnowane Ponge”. Przetłumaczone przez Stanisław Cichowicz. Literatura na Świecie, nr 8-9 (1988): 301–318.
• Górniak-Prasnal, Karolina. „Rzeczy, które się do nas zbliżają – Anaglify Krystyny Miłobędzkiej”. Wielogłos, nr 2 (2017): 53–67.
• Gutorow, Jacek. „Glif”. W Wielogłos. Krystyna Miłobędzka w recenzjach, szkicach, rozmowach. Zredagowane przez Jarosław Borowiec, 17–30. Wrocław: Biuro Literackie, 2012.
• Hoffmann, Krzysztof. „Mistrzyni Krystyna Miłobędzka. Alchemiczka poezji z nową publikacją Spis z natury”. Gazeta Wyborcza. Poznań, 6 sierpnia 2019, https://poznan.wyborcza.pl/poznan/7,36000,25063141,mistrzyni-milobedzka-alchemiczka.html. (dostęp: 14.06.2021)
• Jarzyna, Anita. „Na nowo. Wokół Spisu z natury Krystyny Miłobędzkiej”. Zamek Czyta, 16 października 2020, http://www.zamekczyta.pl/na-nowo-wokol-spisu-z-natury-krystyny-milobedzkiej/. (dostęp: 14.06.2021)
• Kałuża, Anna. Wielkie wygrane. Wspólne sprawy poezji, krytyki i estetyki. Mikołów: Instytut Mikołowski, 2011.
• Klee, Paul. „Credo artystyczne”. Przetłumaczone przez Wacław Niepokólczycki. Więź, nr 4 (1961): 81–86.
• Kristeva, Julia. Ta niewiarygodna potrzeba wiary. Przetłumaczone przez Anna Turczyn. Kraków: Universitas, 2010.
• Linzey, Andrew. Animal Gospel. Louisville: Westminster John Knox Press, 2000.
• Markowski, Michał Paweł. „Teologia, dyskurs, zdarzenie”. W Maciej Bielawski, Mikroteologie, 215–226. Kraków: Homini, 2008.
• Miłobędzka, Krystyna. „Klee”. Twórczość, nr 12 (1962): 37.
• Miłobędzka, Krystyna. „Małe mity”. Siódmy Głos Tygodnia, nr 33 (1965): 8.
• Miłobędzka, Krystyna. „Małże”. Twórczość, nr 2 (1965): 30.
• Miłobędzka, Krystyna. . „Patrzące chwytliwe”. Twórczość, nr 11 (1966): 63-64.
• Miłobędzka, Krystyna. „Piła”. „Widok z hotelu”. Rocznik Nadnotecki, t. I (1966): 212.
• Miłobędzka, Krystyna. . Pokrewne. Warszawa: Czytelnik 1970.
• Miłobędzka, Krystyna. . Siała baba mak. Gry słowne dla teatru. Wrocław: A, 1995.
• Miłobędzka, Krystyna. . Spis z natury. Anaglify, Małe mity, Jesteś samo śpiewa. Opracowane i zredagowane przez Jarosław Borowiec. Lusowo: Wolno, 2019.
• Miłobędzka, Krystyna. . „W dziesiątą rocznicę. Gałczyński – Tuwim”. Twórczość, nr 12 (1963), 26.
• Miłobędzka, Krystyna. . „Widziane w ogniu”. Twórczość, nr 2 (1965): 30.
• Miłobędzka, Krystyna. . Zbierane 1960–2005. Wrocław: Biuro Literackie, 2006.
• Nawarecki, Aleksander. „Mikrologia, genologia, miniatura”. W Miniatura i mikrologia literacka, t. I. Zredagowane przez Aleksander Nawarecki, 9–29. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2000.
• Orska, Joanna. Performatywy. Składnia/retoryka, gatunki i programy poetyckiego konstruktywizmu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2019.
• Ponge, Francis. „Furia wyrażania”. Przetłumaczone przez Krystyna Szeżyńska-Maćkowiak. Literatura na Świecie, nr 9–10 (2006): 65.
• Ponge, Francis. „Motyl”. Przetłumaczone przez. Zbigniew Bieńkowski, Twórczość, nr 4 (1957): 146.
• Ponge, Francis. „My Creative Method”. Przetłumaczone przez Jan Maria Kłoczowski. Literatura na Świecie, nr 9–10 (2006): 107–133.
• Ponge, Francis. „Rozkosze drzwi”. Przetłumaczone przez Anna Wasilewska. Literatura na Świecie, nr 9–10 (2006): 6.
• Poprawa, Adam. „Na początku było inne. Anaglify”. W Miłobędzka wielokrotnie. Zredagowane przez Piotr Śliwiński, 95–104. Poznań: WBPiCAK, 2008.
• Scholem, Gershom. O podstawowych pojęciach judaizmu. Przetłumaczone przez Juliusz Zychowicz. Warszawa: Aletheia, 2015.
• Skurtys, Jakub. „Cały inwentarz pojęć”. Odra, nr 10 (2019): 103–105.
• Skurtys, Jakub. „Zamiast Szymborskiej? Krystyna Miłobędzka i źródła współczesnej ekopoezji w Polsce”. Przestrzenie Teorii, nr 28 (2017): 203–219.
• Stankiewicz, Edward. „Struktury dośrodkowe i odśrodkowe w poezji”. Przetłumaczone przez Paweł Wawrzyszko. W Poetyka i sztuka słowa, 103–134. Kraków: Universitas, 1996.
• Vattimo, Gianni. Poza interpretacją. Znaczenie hermeneutyki dla filozofii. Przetłumaczone przez Katarzyna Kasia. Kraków: Universitas, 2011.
• „Wiersza nie można zapisać, bo trzeba by było zapisać wszechświat. Z Krystyną Miłobędzką rozmawia Sergiusz Sterna-Wachowiak”. W Wielogłos. Krystyna Miłobędzka w recenzjach, szkicach, rozmowach. Zredagowane przez Jarosław Borowiec, 599–612. Wrocław: Biuro Literackie, 2012

Identifiers

DOI

10.14746/fp.2021.24.30232

Biblioteka Nauki

1954117