Prawdy biznesu i kłamstwa akademii – porządek dyskursu o szkolnictwie wyższym w Polsce

• Authors: Helena Ostrowicka , Łukasz Stankiewicz
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono wyniki analizy strategii hierarchizacji wypowiedzi publicznych, które pojawiły się w debacie medialnej na temat bezrobocia wśród absolwentów szkół wyższych. Celem badań było uchwycenie sposobu, w jaki procedury kontroli dyskursu, które zostały wprowadzone do debaty publicznej na temat szkolnictwa wyższego w Polsce, wchodzą ze sobą w interakcje, tworząc i wzmacniając szczególną „prawdę” o uniwersytecie. Przedmiotem analizy były sposoby identyfikacji przez aktorów medialnych następujących miejsc: a) uprzywilejowane pozycje, z których mówi się prawdę o danym porządku społecznym i w których można wyrazić dobro wspólne oraz b) pozycje, które są przeciwne do tych pierwszych, z których można wyartykułować jedynie szczególne zainteresowanie i żądania „populistyczne”. Te dwie kategorie w debacie były kolejno wypełniane przez następujące grupy: przedsiębiorców (zaświadczających o niskim poziomie edukacji na uniwersytetach) oraz przedstawicieli nauk społecznych i humanistycznych broniących się przed tymi oskarżeniami. Różnorodność strategii argumentacyjnych została ujawniona na trzech poziomach porządku dyskursu, a mianowicie: hierarchizacji odpowiedzialności, hierarchizacji dostępu do prawdy i hierarchizacji interesów.

EN

The article presents the results of the analysis of the strategies of hierarchization in public utterances which appeared in the media debate over unemployment among university graduates. The aim of the investigation was to grasp the way the procedures of discourse control, which were introduced into the public debate over higher education in Poland, interact with one another to produce and reinforce a particular “truth” about the university. The objects of our analysis were the ways of identifying the following places by the media actors: a) the privileged positions from which the truth of a given social order is told and within which the common good may be expressed, and b) the positions which are opposite to the latter and from which only a particular interest and “populist” demands can be articulated. These two categories in the debate were successively filled by the following groups: entrepreneurs (bearing witness to the truth about the low level of instruction at universities) and the representatives of social sciences and humanities defending themselves against these accusations. The diversity of argumentative strategies was revealed at the three levels of the order of discourse, namely, hierarchization of responsibility, hierarchization of access to the truth and hierarchization of interests.

Keywords

PL

analiza dyskursu; Foucault; szkolnictwo wyższe; dyskurs medialny; strategie hierarchizacji

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Nauka i Szkolnictwo Wyższe
• Year: 2019
• Issue: 1-2(53-54)

Dates

published

2019-12-01

Contributors

author

Helena Ostrowicka

• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy

author

Łukasz Stankiewicz

• Szkoła Wyższa Ateneum

References

• Antonowicz, D. i Godlewski, B. (2011). Demograficzne tsunami: raport Instytutu Sokratesa na temat wpływu zmian demograficznych na szkolnictwo wyższe do 2020 roku. War¬szawa: Instytut Sokratesa.
• Bachman, K. (2012, maj 12). W Polsce są szkoły – uniwersytetów nie ma. Gazeta Wyborcza. http://wyborcza.pl.
• Bano, S. i Taylor, J. (2015). Universities and the Knowledge-Based Economy: Perceptions from a Developing Country. Higher Education Research & Development, 34, 242–255.
• Bell, D.N. i Blanchflower, D.G. (2011). Young People and the Great Recession. Oxford Review of Economic Policy, 27, 241–267.
• Brown, D.K. (2001). The Social Sources of Educational Credentialism: Status Cultures, Labor Markets, and Organizations. Sociology of Education, 19–34.
• Caplan, B. (2018). The Case Against Education: Why the Education System is a Wasteof Time and Money. Princeton: Princeton University Press.
• Collins, R. (1979). The Credential Society: An Historical Sociology of Education and Strat¬ification. San Diego: Academic Press.
• Deem, R., Hillyard, S. i Reed, M. (2007). Knowledge, Higher Education, and the New Manage¬rialism: The Changing Management of UK Universities. Oxford: Oxford University Press.
• Deresiewicz, W. (2014). Excellent Sheep: The Miseducation of the American Elite and the Way to a Meaningful Life. New York: Free Press.
• Foucault, M. (1972). The Archaeology of Knowledge. London: Routledge.
• Foucault, M. (1981). The Order of Discourse. In R. Young (Ed.), Untying the Text: A Post¬-Structuralist Reader (ss. 48–78). Boston, London and Henley: Routledge & Kegan Paul.
• Frank, R.H. (1999). Higher-Education: The Ultimate Winner-Take-All Market? Cheri Working Pa-per#2.http://digitalcommons.ilr.cornell.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1001&context=cheri.
• Geiger, R.L. (1993). Research and Relevant Knowledge: American Research Universities since World War II. Oxford: Oxford University Press.
• Goldin, C.D. i Katz, L.F. (2009). The Race Between Education and Technology. Cambridge,MA: Harvard University Press.
• Hillage, J. i Pollard, E. (1998). Employability: Developing a Framework for Policy Analysis. London: Department for Education and Employment.
• Jessop, B. (2002). The Future of the Capitalist State. Cambridge: Polity.
• Jessop, B., Fairclough, N. i Wodak, R. (2008). Education and the Knowledge-Based Economy in Europe. Rotterdam: Sense.
• Klesyk, A. (2012, kwiecień 23). Szukamy tych, którzy myślą samodzielnie. Gazeta Wyborcza. http://wyborcza.pl.
• Kwiek, M. (2010). Transformacje uniwersytetu. Zmiany instytucjonalne i ewolucje polityki edukacyjnej w Europie. Poznań: UAM.
• Kwiek, M. (2013). From System Expansion to System Contraction: Access to Higher Edu¬cation in Poland, Comparative Education Review, 57, 553–576. doi: 10.1086/670662.
• Kwiek, M. (2014). Structural Changes in The Polish Higher Education System (1990–2010): A Synthetic View. European Journal of Higher Education, 3, 266–280.
• Lawrence, R.G. (1999). Framing obesity: The evolution of news discourse on a public health issue. Harvard International Journal of Press/Politics, 9, 56–75.
• Leuven, E. i Oosterbeek, H. (2011). Overeducation and Mismatch in the Labor Market. W: Hnuschek, E.A., Machin, S., Woessmann, L. (Eds) Handbook of the Economics of Edu¬cation. Vol. 4 (ss. 283–326), Amsterdam: Elsevier.
• McGuinness, S. (2006). Overeducation in the Labour Market. Journal of Economic Sur¬veys, 20, 387–418.
• Mohrman, K., Ma, W. i Baker, D. (2008). The Research University in Transition: The Emerg¬ing Global Model. Higher Education Policy, 21, 5–27.
• OECD (2017). Education at a Glance 2017: OECD Indicators. Paris: OECD Publishing.
• Oreopoulos, P. i Petronijevic, U. (2013). Making College Worth It: A Review of the Returns to Higher Education. The Future of Children, 23, 41–65.
• Ostrowicka, H. (2016). Apetyt na wiedzę? O perspektywie badania konsumpcjonizmu po¬znawczego. Parezja, 5(1), 26–41. doi: 10.15290/parezja.2016.05.03.
• Pawłowska-Salińska, K. (2012, maj 05). Jak praca to tylko z miękkimi umiejętnościami. Gazeta Wyborcza. http://wyborcza.pl.
• Pezda, A. (2012, kwiecień 28). Profesor do młodych, wykształconych. Gazeta Wyborcza. http://wyborcza.pl.
• Pezda, A. (2013, wrzesień 25). Jak Andrzej Klesyk naprawiał polskie uniwersytety. Gazeta Nowych Idei. http://wyborcza.pl.
• Powell, W.W. i Snellman, K. (2004). The Knowledge Economy, Annual Review of Sociology, 30, 199–220. doi: 10.1146/annurev.soc.29.010202.10037.
• Readings, B. (1996). The University in Ruins. Cambridge: Harvard University Press.
• Rose, N. (1999). Powers of Freedom: Reframing Political Thought. Cambridge: Cambridge University Press.
• Slaughter, S. i Leslie, L.L. (1997). Academic Capitalism: Politics, Policies, and the Entrepre¬neurial University. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
• Spence, M. (1973). Job Market Signaling. The Quarterly Journal of Economics, 87,355–374.
• Stanek, J. (2012, kwiecień 28). Profesor do młodych, wykształconych bezrobotnych. Gazeta Wyborcza. Retrieved from: http://wyborcza.pl.
• Stankiewicz, Ł. (2015). Społeczna wiedza i legitymizacja a przemiany polskiego uniwersytetu. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 46(2), 139–160. doi: 10.14746/nsw.2015.2.5.
• Stankiewicz, Ł. (2018). Wizje uniwersytetu w polskiej debacie publicznej 2007–2010. Kra¬ków: Impuls.
• Szwed, K. (2012, sierpień 27). Piszący łzawe listy studenci, pretensje miejcie tylko do siebie. Gazeta Wyborcza. Retrieved from: http://wyborcza.pl.
• Whittaker, J. i Mercer, D. (2004). The Victorian bushfires of 2002–03 and the politicsof blame: a discourse analysis. Australian Geographer, 35, 259–287.
• Wolf, A. (2002). Does Education Matter? Myths about Education and Economic Growth. London: Penguin.

Identifiers

DOI

10.14746/nisw.2019.1-2.4