Poezja przypisów. Czesława Miłosza „Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada”

• Authors: Radosław Okulicz-Kozaryn

Title variants

EN

POETRY OF FOOTNOTES. CZESŁAW MIŁOSZ’S THE RISING OF THE SUN

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Poemat Cz. Miłosza Gdzie słońce wschodzi i kędy zapada uznawany jest za summę twórczości poety. R. Okulicz-Kozaryn w artykule zatytułowanym Poezja przypisów dowodzi, że ta skądinąd trafna opinia ma podstawy raczej intuicyjne niż interpretacyjne, brak bowiem pełnej kontekstowej interpretacji, szczegółowej analizy, a nawet próby linearnej lektury poematu, który nie doczekał się dotąd krytycznego, komentowanego wydania. Tymczasem im uważniej próbuje się odczytywać znaczenia, tym więcej trudności sprawia jego rozumienie, choćby z tego powodu, że autor wplótł w swój utwór fragmenty po litewsku i staro-białorusku. Umyślnie pozostawiając część przytoczeń bez tłumaczenia – jako swego rodzaju naddatek liryczny – Miłosz cytuje też pisarzy polsko-litewskich i wprowadza do poematu wiadomości o tych twórcach, uważanych w Polsce za pomniejszych, a najczęściej w ogóle nie znanych. Ponadto dołącza różne objaśnienia na temat litewskiej krainy historycznej – Laudy. W ten sposób „PRZYPISY” – słowo to zostało wyróżnione przez autora wersalikami – otrzymują wartość poetycką i znaczenie elementu konstrukcyjnego dzieła. Miłosz adaptuje staropolską formę silva rerum, a jednocześnie, przywołując bezpośrednio Mickiewiczowską Grażynę, korzysta z tradycji romantycznej powieści poetyckiej, której istotny składnik stanowiły przypisy.

EN

Miłosz’s poem From the Rising of the Sun is said to encapsulate the most important features of his poetry. In his paper entitled The poetry of footnotes, Radosław Okulicz-Kozaryn shows that this opinion about the poetry of Miłosz is based rather on the critics’ intuition than contextual interpretation, thorough analysis or even close, comprehensive reading of his poem. Moreover, the closer the reading the more troublesome the question of understanding the poem becomes, as in some fragments (which do not have editorial notes) the Polish language is interwoven with excerpts in Lithuanian or old Balto-Russian. Leaving some of them only in their original form as an irreducible lyrical value, he also quotes from other minor Polish-Lithuanian authors and provides information about them. Milosz also includes some detailed explanation of the forgotten region of Lauda. The word “footnotes” is marked out with caps, thus being imbued with the importance of the constructional element of his work. Besides, Miłosz adapts an old form of silva rerum and meanwhile, by mentioning Mickiewicz’s poem Grażyna, he evokes the tradition of romantic tales in which notes were originally conceived as an integral part of the poetical work. 

Keywords

PL

historia literatury polskiej; historia literatury litewskiej; tradycja Wielkiego Księstwa litewskiego; dyskurs genealogiczny; krajowość; sylwiczność; przypis

EN

history of the Polish literature; history of the Lithuanian literature; tradition of the Grand Duchy of Lithuania; genealogical discourse; locality; silva rerum; footnote; history of the Polish literature; history of the Lithuanian literature; tradition of the Grand Duchy of Lithuania; genealogical discourse; locality; silva rerum; footnote

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2012
• Volume: 10
• Pages: 141-146

Dates

published

2012-12-02

Contributors

author

Radosław Okulicz-Kozaryn

References

• Miłosz Czesław, Wstęp, w: Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada. Gdańsk 2004, s. 7.
• ---
• Gorczyńska Renata, Portrety paryskie. Kraków, Wydawnictwo Literackie 1999, s. 238.
• ---
• Miłosz Czesław, Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada. Wiersze. T. 2. Kraków 1885, s. 248.
• ---
• Czesława Miłosza autoportret przekorny. Rozmowy przeprowadził A. Fiut. Kraków, Wydawnictwo Literackie 1994, s. 74.
• ---
• Fiut Aleksander, Wielkie Księstwo Litewskie: między utopią a nostalgią, w: T. Bujnicki, K. Stępnik (red.), Ostatni obywatele Wielkiego Księstwa Litewskiego. Lublin 2005, s. 11.
• ---
• Cat-Mackiewicz Stanisław, Cztery znaczenia słowa Litwin, w: Dom Radziwiłłów. Warszawa 1990.
• ---
• Miłosz Czesław, Wiersze. T. 2. Kraków, Wydawnictwo Literackie1985, s. 142.
• ---
• Miłosz Czesław, Abecadło Miłosza. Kraków, Wydawnictwo Literackie 1997, s. 204.
• ---
• Nycz Ryszard, Sylwy współczesne. Problem konstrukcji tekstu. Kraków 1996, s. 58–84.
• ---
• Banowska Lidia, Miłosz i Mickiewicz. Poezja wobec tradycji. Poznań 2005, s. 181 i in.
• ---
• Górski Konrad, Uwagi o „Grażynie”, w: Z historii i teorii literatury. Wrocław 1959.

Identifiers

DOI

10.14746/p.2012.10.11261