„Rzeka to nie ziemia, przyjmie wszystko”. Uwag kilka o przyrodniczych uwarunkowaniach Zagłady w Serbii

• Authors: Sabina Giergiel

Title variants

EN

“A River is not the Same as Soil, It will Accept Everything”: A Few Notes on the Environmental Conditions of the Holocaust in Serbia

Abstracts

EN

The article aims at demonstrating that in Serbia (as in other countries) the Holocaust did not occur in an environmental vacuum. The considerations focus on the literary representations of the triple relation between nature, the camps’ location and functioning, as well as the fates of the prisoners. The river appears to be of the greatest importance, as it becomes a very prominent Holocaust motif in the Serbian literature. In most cases, a river symbolizes a mass grave, a wall, a curtain, or – in winter conditions – a stage. Hence, it most frequently becomes the Nazis’ involuntary ally. However, apart from this reading of a river – i.e. as a passive component of nature – there are also its representations in the Serbian (and Croatian) literature in which its agential qualities are emphasised. Acting as that, a river moves from the background (usually reserved for environmental conditions) to the foreground, and thus resists those who violate both human victims and nature.

PL

Celem tekstu jest pokazanie, że w Serbii (podobnie jak w innych krajach) Holokaust nie wydarzył się w środowiskowej próżni. Rozważania koncentrują się wokół obrazów literackich, w których ujawnia się relacja pomiędzy przyrodą a lokalizowaniem i funkcjonowaniem obozów oraz losem więźniów. Szczególne miejsce poświęcone zostaje rzece, która w literaturze serbskiej staje się ważnym toposem holokaustowym. Rzeka symbolizuje w niej najczęściej masowy grób, mur czy zasłonę, jak również (w warunkach zimowych) scenę. Wówczas najczęściej występuje w roli mimowolnego sprzymierzeńca nazistów. Jednak obok takiego rozumienia rzeki, w którym akcentowany jest bierny charakter przyrody, w literaturze serbskiej (i chorwackiej) odnaleźć można również obrazy, w których przedstawiona jest ona jako podmiot sprawczy. Występując w tej roli, przechodzi z drugiego planu (zwykle zarezerwowanego dla warunków przyrodniczych) na plan pierwszy i stawia opór tym, którzy zadają gwałt zarówno ofiarom, jak i przyrodzie.

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Porównania
• Year: 2021
• Volume: 29
• Issue: 2
• Pages: 189-202

Dates

published

2021

Contributors

author

Sabina Giergiel

• Wydział Filologiczny Uniwersytetu Opolskiego Opole

• https://orcid.org/0000000257065679

Identifiers

DOI

10.14746/por.2021.2.11

Biblioteka Nauki

2044115