Partie polityczne i ich elektoraty. Od sympatii do antagonizmu. Na przykładzie Platformy Obywatelskiej i Prawa i Sprawiedliwości

• Authors: Zbigniew Zagała

Title variants

EN

Political parties and their electorates. From sympathy to antagonism. Based on the Civic Platform (PO) and Law and Justice (PiS)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Od 2005 roku życie polityczne w Polsce w znaczącym stopniu zdominowane jest przez spór dwóch partii: Platformy Obywatelskiej (PO) oraz Prawa i Sprawiedliwości (PiS). Spór ten nie jest tylko rywalizacją liderów i członków partii na programy polityczne. To konfrontacja antagonistycznych światopoglądów wyborców oraz sympatyków obu partii. Jej symbolicznym początkiem są nieudane rozmowy między gremiami przywódczymi obu partii, które nie doprowadziły do powstania koalicyjnego rządu w 2005 roku. Intensywność sporu, toczonego w wielu środowiskach, skłania obserwatorów życia publicznego do formułowania tezy o dwóch metaforycznych Polskach, o dwóch obcych sobie plemionach. Autorzy naukowych i publicystycznych analiz tego fenomenu często wskazują na różnice w zakresie cech demograficznych i społecznych, jakimi charakteryzują się elektoraty obu partii. Odmienności te mają jednak drugorzędne znaczenie w stosunku do różnic w poglądach zwolenników PO i PiS na temat wydarzeń, problemów, zjawisk i osób istotnych dla partyjnych tożsamości. Istotną rolę w podtrzymywaniu i reprodukcji odmiennych światopoglądów sympatyków obu partii odgrywają media. Celem tekstu jest dokonanie charakterystyki cech oraz podzielanych poglądów sympatyków obu partii oraz analiza ewolucji ich sympatii i antypatii politycznych w ostatnich kilkunastu latach. Wnioski formułowane są na podstawie wtórnej analizy danych zebranych w latach 2001–2019 przez Centrum Badania Opinii Społecznej oraz przez innych badaczy.

EN

Since 2005, political life in Poland has been largely dominated by a dispute between two parties: Civic Platform (PO) and Law and Justice (PiS). This dispute is not just a rivalry between party leaders on political programs. It is rather a confrontation of the antagonistic views of the voters and supporters of both parties. The unsuccessful talks between the leadership groups of both parties, which did not lead to the formation of a coalition government in 2005 are often referred as a symbolic beginning of this conflict. The intensity of this dispute, prompts the observers of public and political life to formulatea thesis about two metaphoric Polands, two tribes that are alien to each other. Authors of the scientific and journalistic analyses of this phenomenon often point out the differences in demographic and social characteristics of the electorates of both parties. However, these differences are less important than dissimilarities in views and opinions of PO and PiS supporters on events, phenomena and persons relevant to party identities. The media also play a crucial role in supporting and reproducing different views of supporters of both parties. The purpose of this paper is to present a characteristics of the supporters of both parties and to analyze the evolution of their political likes and dislikes in the last several years. The conclusions are based on a analysis of the data collected in the years 2001–2019 by the Public Opinion Research Center (CBOS) and by other researchers.

Keywords

PL

Platforma Obywatelska; Prawo i Sprawiedliwość; sympatie i antypatie partyjne; elektorat; narracja; konflikt antagonistyczny

EN

Civic Platform; Law and Justice; political likes and dislikes; electorate; narration; antagonistic conflict; Civic Platform; Law and Justice; political likes and dislikes; electorate; narration; antagonistic conflict

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Przegląd Politologiczny
• Year: 2020
• Issue: 2
• Pages: 193-205

Dates

published

2020-06-15

Contributors

author

Zbigniew Zagała

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000-0002-6768-8220

References

• Berelson B. R., Lazarsfeld P. F., McPhee W. N. (1954), Voting: A Study of Opinion Formation in a Presidential Campaign, University of Chicago Press, Chicago.
• Brzoza K., Głuszek-Szafraniec D., Szostok P. (2017), Upolitycznienie przekazu prasowego w wybranych polskich tygodnikach opinii. Wstępny raport z badań, „Political Preferences”, nr 16, s. 81–106.
• Castells M. (2013), Władza komunikacji, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Cybulska A. (2005), Układ poparcia dla partii politycznych przed wyborami do parlamentu, Komunikat z badań BS/100/2005, CBOS, Warszawa.
• Cybulska A. (2007), Siła preferencji politycznych, alternatywy wyborcze i elektoraty negatywne, Komunikat z badań BS/149/2007, CBOS, Warszawa.
• Cybulska A. (2010), Alternatywy wyborcze i elektoraty negatywne, Komunikat z badań BS/151/2010,CBOS, Warszawa.
• Cybulska A. (2015), Sympatie i antypatie wyborcze, Komunikat z badań nr 111/2015, CBOS, Warszawa.
• Cybulska A. (2016), Społeczna aprobata i dezaprobata partii i ruchów politycznych, Komunikat z badań 94/2016, CBOS, Warszawa.
• Cybulska A. (2017), Identyfikacje partyjne, alternatywy wyborcze i elektoraty negatywne na półmetku kadencji Sejmu, Komunikat z badań nr 135/2017, CBOS, Warszawa.
• Cybulska A. (2019), Struktura sceny politycznej: sympatie i antypatie w elektoratach głównych partii, Komunikat z badań nr 39/2019, CBOS, Warszawa.
• Cześnik M. (2007), Partycypacja wyborcza w Polsce. Perspektywa porównawcza, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Górka M. (2013), Determinants of Political Decisions in the Polish Political System, „Polish Political Science”, nr XLII, s. 185–206.
• Grabowska M. (2004), Podział postkomunistyczny. Społeczne podstawy polityki w Polsce po 1989 roku, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Jasiewicz K. (2002), Portfel czy różaniec? Wzory zachowań wyborczych Polaków w latach 1995–2001, w: System partyjny i zachowania wyborcze: dekada polskich doświadczeń, red. R. Markowski, ISP PAN, Fundacja im. Friedricha Eberta, Warszawa.
• Karwat M. (2017), Spirala przemocy w konfliktach społecznych, „Wrocławskie Studia Politologiczne”, nr 22, s. 135–153.
• Kotras M. (2013), Dwa światy, dwie narracje. Retoryka tygodników opinii „W Sieci” i „Polityka”, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, nr 46, s. 89–109.
• Kowalczuk K. (2015), Sympatia i niechęć do partii i inicjatyw politycznych, Komunikat z badań 99/2015, CBOS, Warszawa.
• Migalski M. (2016), Starcie dwóch światów, czyli wspólnotowcy kontra indywidualiści, „Rzeczpospolita”, nr 3 (10336), z dnia 5–6.01.2016 r.
• Olechowska P. (2017), Stopień stronniczości polskich dzienników ogólnoinformacyjnych (wybrane wyznaczniki), „Political Preferences”, nr 16, s. 107–130.
• Omyła-Rudzka M., Feliksiak M. (2019), Wiarygodność mediów, Komunikat z badań nr 70/2019, CBOS, Warszawa.
• Pankowski K. (2001), Przed wyborami parlamentarnymi – pewność głosowania, alternatywy wyborcze, elektoraty negatywne, Komunikat z badań BS/85/2001, CBOS, Warszawa.
• Pankowski K. (2001a), Wybory parlamentarne – pewność głosowania, alternatywy wyborcze, elektoraty negatywne, uzasadnienia decyzji wyborczych, Komunikat z badań BS/100/2001, CBOS, Warszawa.
• Pankowski K. (2017), Elektoraty PO i PiS w ostatnich dwunastu latach, Komunikat z badań nr 130/2017, CBOS, Warszawa.
• Raciborski J. (2003), Wybory i wyborcy, w: Demokracja polska 1989–2003, red. J. J. Wiatr, J. Raciborski, J. Bartkowski, B. Frątczak-Rudnicka, J. Kilias, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Roguska B. (2005), Potencjalne elektoraty o istotnych kwestiach społeczno-politycznych, Komunikat z badań BS/130/2005, CBOS, Warszawa.
• Roguska B. (2005a), Opinie o koalicji PiS i PO, Komunikat z badań BS/166/2005, CBOS, Warszawa.
• Roguska B. (2005b), O niedoszłej i ewentualnych koalicjach rządowych, Komunikat z badań BS/190/2005, CBOS, Warszawa.
• Roguska B. (2016), Elektoraty partyjne – charakterystyka poglądów, Komunikat z badań nr 95/2016, CBOS, Warszawa.
• Seklecka A. (2017), „Alternatywne światy”, czyli różnice w relacjonowaniu wydarzeń w „Faktach” TVN i „Wiadomościach” TVP, „Political Preferences”, nr 16, s. 131–152.
• Warzecha Ł. (2016), Lemingi Kaczyńskiego, „Rzeczpospolita”, nr 67 (10400), z dnia 21.03.2016 r.
• Wasilewski J., Olczyk T. (2017), Storytelling jako narzędzie marketingu politycznego – model, „Studia Politologiczne”, nr 45, s. 36–53.
• Wenzel M. (2018), News Consumption and Political Party Preferences in Poland, „Political Preferences”, nr 18, s. 57–74.
• Ziółkowski J. (2017), Wróg w politycznych narracjach antagonizmu manichejskiego, „Wrocławskie Studia Politologiczne”, nr 22, s. 92–107.

Identifiers

DOI

10.14746/pp.2020.25.2.14