Adekwatność instrumentów prawnych kształtowania ustroju rolnego

• Authors: Zygmunt Truszkiewicz

Title variants

EN

Adequacy of legal instruments for shaping the agricultural regime

IT

L’adeguatezza degli strumenti giuridici nella definizione del regime agricolo

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Ustawę z 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego przyjęto ze względu na obawy przed nabywaniem gruntów rolnych przez cudzoziemców z UE. Te same obawy przesądziły o zaostrzeniu ograniczeń w obrocie własnościowym gruntami rolnymi w 2016 r. Jednakże efektywność tych ograniczeń – z punktu widzenia celów o wiele szerzej wyartykułowanych w ustawie – jest znikoma. Trudno bowiem mówić o realizowaniu podstawowego celu, jakim jest poprawianie struktury obszarowej gospodarstw rolnych, skoro w okresie 15 lat działania ustawy państwo nabyło w skali kraju – na jej podstawie – tylko ok. 20 tys. ha gruntów rolnych. Powiązany z kolejnym celem ustawy (tj. zapewnieniem prowadzenia działalności rolniczej w gospodarstwach rolnych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach) wymóg posiadania kwalifikacji rolniczych należy zaś uważać, we współczesnych uwarunkowaniach społeczno-gospodarczych, za nieracjonalny, a jednocześnie naruszający podstawowe wolności chronione konstytucyjnie. Ustawa umożliwia realizowanie trzeciego podstawowego celu, jakim jest przeciwdziałanie nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych, ograniczając nabywanie nieruchomości rolnych ponad 300 ha, aczkolwiek nie w pełnym zakresie.

IT

La legge del 2003 sul regime agricolo è stata approvata come risposta al timore di vedere gli stranieri provenienti dall’UE acquistare terreni agricoli. Le stesse paure hanno determinato l’inasprimento delle restrizioni alla compravendita di terreni agricoli nel 2016. Tuttavia, la loro efficacia – dal punto di vista degli obiettivi articolati molto più ampiamente nella legge menzionata – è insignificante. È difficile parlare del conseguimento dell’obiettivo di base, cioè quello di ampliare la superficie delle aziende agricole, poiché nell’arco di 15 anni a partire dalla sua entrata in vigore, lo Stato polacco, su scala nazionale, ha acquisito – richiamandosi alla legge in esame – soltanto circa 20 000 ettari di fondi agricoli. In più, il requisito di possedere qualifiche agricole, correlato con un altro fine prefissato nella legge (ovvero assicurare, nelle aziende agricole, lo svolgimento di attività agricola da parte di persone con qualifiche appropriate) dovrebbe essere considerato, nelle odierne condizioni socio-economiche, irrazionale e allo stesso tempo come un requisito che viola le libertà fondamentali tutelate dalla Costituzione. In termini concreti, la legge menzionata consente comunque di impedire un’eccessiva concentrazione di fondi agricoli, vietandone l’acquisizione oltre i 300 ettari, sebbene non nella misura massima.

EN

The Act of 2003 on shaping the agricultural system was adopted following the concerns about potential acquisition of agricultural land by citizens from EU Member States. The same fears determined the tightening of restrictions on the ownership of agricultural land adopted in 2016. However, the effectiveness of these restrictions – from the point of view of the objectives articulated much more widely in the Act can hardly be noticed. The basic objective, which was to improve the area structure of agricultural holdings, has not really been achieved since during the 15 years of the operation of the Act, the State purchased only about 20 thousand hectares of agricultural land pursuant to its provisions. Further, the requirement underlying another objective of the Act (i.e. ensuring that agricultural activity is carried out in agricultural holdings by persons with appropriate qualifications) seems unreasonable in contemporary social and economic conditions and, what is more, it violates fundamental freedoms protected by the Constitution. Realistically, the Act has successfully albeit only partially achieved its third basic objective, which was to counteract excessive concentration of agricultural land, limiting the acquisition of agricultural land of an area exceeding 300 ha.

Keywords

PL

obrót nieruchomościami rolnymi; ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego; ocena realizacji celów tej ustawy

IT

compravendita di fondi agricoli; legge sul regime agricolo; valutazione del proseguimento dei fini contenuti nella legge in oggetto

EN

trading in agricultural property; Act on shaping the agricultural system; evaluation of implementation of objectives of the Act; trading in agricultural property; Act on shaping the agricultural system; evaluation of implementation of objectives of the Act

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Przegląd Prawa Rolnego
• Year: 2019
• Issue: 2(25)
• Pages: 69-89

Dates

published

2020-06-29

Contributors

author

Zygmunt Truszkiewicz

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

• https://orcid.org/0000-0001-9277-4262

References

• Bieluk J. (2016), Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego, Warszawa.
• Blajer P. (2008), Wymóg kwalifikacji rolniczych w obrocie nieruchomościami rolnymi (studium prawnoporównawcze), „Przegląd Prawa Rolnego” nr 2.
• Marciniuk K. (2019), Prawne elementy ingerencji władzy publicznej w obrót nieruchomościami rolnymi jako środki kształtowania ustroju rolnego, Białystok.
• Raport z działalności Agencji Nieruchomości Rolnych na Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa w 2003 r., Warszawa 2004.
• Raport z działalności Agencji Nieruchomości Rolnych na Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa w 2009 r., Warszawa 2010.
• Raport z działalności Agencji Nieruchomości Rolnych na Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa w 2011 r., Warszawa 2012.
• Raport z działalności Agencji Nieruchomości Rolnych na Zasobie Własności Rolnej Skarbu Państwa w 2016 r., Warszawa 2017.
• Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 1960.
• Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2001.
• Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2003.
• Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2019.
• Sprawozdania z działalności Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa w 2018 roku, Warszawa 2019.
• Szydło M. (2016), w: Konstytucja RP, t. I. Komentarz. Art. 186, Warszawa.
• Ustawa z 10 lutego 2017 r. o Krajowym Ośrodku Wsparcia Rolnictwa (Dz.U. z 2018 r. poz. 1154 ze zm.).
• Ustawa z 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (Dz.U. z 2019 r., poz. 817 ze zm.).
• Ustawa z 20 lutego 2004 r. o zmianie ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców ora ustawy o opłacie skarbowej (Dz.U. Nr 49, poz. 466).
• Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2020 r., poz. 65).
• Ustawa z 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1080).
• Ustawa z 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 55, poz. 321).

Identifiers

DOI

10.14746/ppr.2019.25.2.5