Krytyka „oficjalnej krytyki” neoliberalnych reform w szkolnictwie wyższym

• Authors: Oskar Szwabowski

Title variants

EN

Critique of the „official critique” of neoliberal reforms in higher education

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W niniejszym artykule zajmę się krytyką struktury teoretycznej, w ramach której w obszarze pedagogiki wytwarzane są krytyki reform szkolnictwa wyższego. Udowadniam, że krytyka neoliberalizmu w edukacji z jednej strony nie rozpoznaje dynamiki zmian i „konieczności” transformacji, z drugiej zaś zarówno krytyka, jak i obrona neoliberalnych reform nie przekracza kapitalistycznego rozdzielenia oraz właściwej danemu porządkowi instytucjonalizacji. Pod względem praktycznym powoduje to, że opór przybiera formę reakcyjną, czy to jako obrona przywilejów „klasy próżniaczej”, czy jako próba powrotu do okresu „kompromisu” między klasami, a tym samym nie jest w stanie wypracować radykalnej praktyki i realnie równościowej i demokratycznej edukacji, jak również przezwyciężyć „ideologiczny aparat państwowy”.

EN

In this article I criticise theoretical structure which is employed in critiquesof higher education reforms within the domain of pedagogy. I argue thatcritique of neoliberalism in education doesn’t recognise the dynamics of change and„necessity” of transformation. Both critique and defense of neoliberal reforms donot transcend capitalist „separation” and institutionalization typical of particularorders. In practical terms, it results in reactive resistance, either in the form of defenseof privileges of „leisure class or attempt to brink back the period of „class compromise”.In this way, it is not able to develop a radical practice, transcend „ideologicalstate apparatus” and produce a radical practice as well as education based on democracyand equality.

Keywords

PL

szkolnictwo wyższe; uniwersytet; pedagogika krytyczna; neoliberalizm

EN

higher education; university; critical pedagogy; neoliberalism; higher education; university; critical pedagogy; neoliberalism

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Praktyka Teoretyczna
• Year: 2013
• Volume: 7
• Issue: 1
• Pages: 143-165

Dates

published

2013-01-01

Contributors

author

Oskar Szwabowski

• Wyższa Szkoła Collegium Balticum

References

• Barbera, R. 2008. Skonsumowani: jak rynek psuje dzieci, infantylizuje dorosłych i połyka obywateli. Warszawa: Muza.
• Baudrillard, J. 2005. Symulakry i symulacja. Warszawa: Wyd Sic!.
• Bauman, Z. 2006. Praca, konsumpcjonizm i nowi ubodzy. Kraków: Wyd. WAM.
• Bauman, Z., 2008. ,,Czyż jestem stróżem brata mego?” W Zindywidualizowane społeczeństwo. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Bauman, Z. 2008. ,,Edukacja: wobec, wbrew i na rzecz ponowoczesności.” Tłum. W Zindywidualizowane społeczeństwo. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Berger, P.L. 1999. Wprowadzenie do socjologii. Warszawa: Zysk i S-ka.
• Bourdieu, P. 1997. Rozum praktyczny: o teorii działania. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Bourdieu, P. 2006. Medytacje pascaliańskie. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Bousquet, M. 2008. How the University Works: Higher Education and the Low-Wage Nation. New York: NYU Press.
• Bucholc, M., P. Śpiewak. 2009. ,,Produkcja uniwersytecka”. Tygodnik Powszechny, 29 września.
• Beuret, N 2012. ,,Nadzieja przeciw nadziei: zdrada jest konieczna”. Przegląd Anarchistyczny 13.
• Cleaver, H. 2011. Polityczne czytanie ,,Kapitału”. Poznań: Oficyna Wydawnicza Bractwa „Trojka”.
• Cleaver, H. 2012. ,,Kategorie marksistowskie, kryzys kapitału i współczesne konstytuowanie się podmiotowości społecznej.” W Pisma rewolucyjne w polityce postpolitycznej. Poznań: Trójka.
• Czerepaniak-Walczak, M. 2010. Uniwersytet – instytucja naukowo-edukacyjna czy przedsiębiorstwo?: szkoła wyższa w procesie zmiany. W Innowacje w edukacji akademickiej: szkolnictwo wyższe w procesie zmiany, red. J. Piekarski, D. Urbaniak-Zająć. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Debord, G. 2006. Społeczeństwo spektaklu. Warszawa: PIW.
• Foucault, M. 1998. Nadzorować i karać: narodziny więzienia. Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Furedi, F. 2008. Gdzie się podziali wszyscy intelektualiści?. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Gadacz, T. 2011.Wzorzec pracownika naukowego według karty oceny jednostki naukowej dla nauk humanistycznych, społecznych i dziedzin sztuki. W Przeszkody dla rozwoju humanistyki w szkołach wyższych z pedagogiką w tle. W perspektywie troski o uniwersytet, kulturę humanistyczną i podręczniki, Kolokwia, t. II, red. M. Jaworska-Witkowska, L. Witkowski. Toruń: Wyd. A. Marszałek.
• Geisen, T. 2005. Państwo socjalne w okresie modernizmu: o powstaniu systemów zabezpieczenia społecznego w Europie. W Państwo socjalne w Europie: historia, rozwój, perspektywy, red. K. Piątek. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Harman, Ch. 2011. Kapitalizm zombi: globalny kryzys i aktualność myśli Marksa. Warszawa: Muza.
• Husson, M. 2011. Kapitalizm bez znieczulenia. Warszawa: Książka i Prasa.
• Klein, N. 2004. No logo. Izabelin: Wydawnictwo Świat Literacki.
• Klein, N. 2007. Doktryna szoku: jak współczesny kapitalizm wykorzystuje klęski żywiołowe i kryzysy społeczne. Warszawa: Muza.
• Kozyr-Kowalski, S. 2005. Uniwersytet a rynek. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Kruszelnicki, M. 2011. Uniwersytet jako wspólnota audytowanych. W Przeszkody dla rozwoju humanistyki w szkołach wyższych z pedagogiką w tle. W perspektywie troski o uniwersytet, kulturę humanistyczną i podręczniki, Kolokwia, t. II, red. M. Jaworska-Witkowska, L. Witkowski. Toruń: Wyd. A. Marszałek.
• Kwaśnica, R. 2010. Pseudo-rynek edukacji, czyli o niekonwencjonalnej podwyżce płac w sektorze nauki i edukacji wyższej. W Rynek i edukacja: między przedsiębiorczością i wykluczeniem. Materiał z VII Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, sesja I, red. M. Jaworska-Witkowska, M.J. Szymański. Łódź: Wydawnictwo WSEZiNS.
• Kwieciński, Z. 2005. Przyszłość edukacji i pedagogiki w świecie bez przyszłości: ratujmy naszą młodzież. W Przetrwanie i rozwój jako niezbywalne powinności wychowania. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Le Goff, J. 1997. Inteligencja w wiekach średnich. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
• Lyotard, J.F. 1997. Kondycja ponowoczesna: raport o stanie wiedzy. Warszawa: Fundacja Aletheia.
• Malec, E. 2011. Jak nie należy reformować szkolnictwa wyższego – krytyczny rozbiór ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw. W Szkoła wyższa w toku zmian: debata wokół ustawy z dnia 18 marca 2011 roku, red. J. Kostkiewicz, A. Domagała-Kręcioch, M.J. Szymański. Kraków: Impuls.
• Marks, K., F. Engels 1949. Manifest Komunistyczny. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Marks, K. 1951. Kapitał, t. 1. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Micklethwait, J., A. Wooldridge 2003. Czas przyszły doskonały: wyzwania i ukryte obietnice globalizacji. Poznań: Zysk i S-ka.
• Mitkowski, W. 2011. ,Awans naukowy w świetle zmian ustawowych. W Szkoła wyższa w toku zmian: debata wokół ustawy z dnia 18 marca 2011 roku, red. J. Kostkiewicz, A. Domagała-Kręcioch, M. J. Szymański. Kraków: Impuls.
• Potulicka, E. 1996. Nowa prawica a edukacja: reforma edukacji według modelu demokracji rynkowej oraz z perspektywy demokracji liberalno-etycznej i socjaldemokratycznej, część II. Poznań-Toruń: Edytor.
• Potulicka, E. 2010. Teoretyczne podstawy neoliberalizmu a jego praktyka. W Neoliberalne uwarunkowania uwarunkowania edukacji. Kraków: Impuls.
• Potulicka, E. 2011. Studia pedagogiczne w neoliberalnym programie edukacji. W Szkoła wyższa w toku zmian: debata wokół ustawy z dnia 18 marca 2011 roku, red. J. Kostkiewicz, A. Domagała-Kręcioch, M. J. Szymański. Kraków: Impuls.
• Potulicka, E., J. Rutkowiak 2010. Neoliberalne uwarunkowania edukacji. Kraków: Impuls.
• Rifkin, J. 2003. Koniec pracy: schyłek siły roboczej na świecie i początek ery postrynkowej. Tłum. E. Kania. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
• Roberts, J. 2011. Praca, emancypacja i krytyka rzemieślniczej umiejętności. W Wieczna radość: ekonomia polityczna społecznej kreatywności. Wolny Uniwersytet Warszawy, t. 3, Warszawa: Fundacja Bęc Zmiana.
• Sowa, J., K. Szadkowski. 2011. Edu-Factory: samoorganizacja i opór w fabrykach wiedzy. Kraków: Korporacja Ha!art.
• Śliwerski, B. 2011. Anomia akademickiej pedagogiki z jej własnym udziałem. W Przeszkody dla rozwoju humanistyki w szkołach wyższych z pedagogiką w tle. W perspektywie troski o uniwersytet, kulturę humanistyczną i podręczniki, Kolokwia, t. II, red. M. Jaworska-Witkowska, L. Witkowski. Toruń: Wyd. A. Marszałek.
• Szkudlarek, T. 2012. Robotnicy wiedzy i edukacja akademicka. W Wiedza, ideologia, władza: o społecznej funkcji uniwersytetu w społeczeństwie rynkowym, red. P. Żuk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Urbański, J. 2009. Wstęp do wydania polskiego. W Globalny proletariat: ruchy pracownicze i globalizacja po 1870 r. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Książka i Prasa”.
• Walentowicz, H. 2004. Tęsknota za lepszym: historiozofia Maxa Horkheimera. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Wallerstein, I. 2004. Koniec świata jaki znamy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Wallerstein, I. 2007. Analiza systemów-światów: wprowadzenie. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
• Wallerstein, I. 2007. Europejski uniwersalizm: retoryka władzy. Warszawa: PWN.
• Weber, M. 2011. Etyka protestancka i duch kapitalizmu. Warszawa: Wydawnictwa UW.
• Witkowski, L. 2010. W obronie życiodajności edukacji. W Rynek i edukacja: między przedsiębiorczością i wykluczeniem. Materiał z VII Ogólnopolskiego Zjazdu Pedagogicznego, sesja I, red. M. Jaworska-Witkowska, M.J. Szymański. Łódź: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Edukacji Zdrowotnej i Nauk Społecznych.
• Witkowski, L. 2011. O systemowo chronionych patologiach środowiska akademickiego: przeciw obłudnej bajce o reformie szkolnictwa wyższego. W Przeszkody dla rozwoju humanistyki w szkołach wyższych z pedagogiką w tle. W perspektywie troski o uniwersytet, kulturę humanistyczną i podręczniki, Kolokwia, t. II, red. M. Jaworska-Witkowska, L. Witkowski. Toruń: Wyd. A. Marszałek.

Identifiers

DOI

10.14746/prt.2013.1.10