Uljanow – człowiek bezdomny. Uwagi o książce Helen Rappaport

• Authors: Piotr Kuligowski

Title variants

EN

Ulyanov – a Homeless Man. Remarks on Helen Rappaport’s Book

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Helen Rapport w swojej książce Conspirator: Lenin in Exile proponowała nowe spojrzenie na emigracyjny okres życia Lenina, to jest na lata 1902–1917, jako na czas najistotniejszy w życiu rosyjskiego rewolucjonisty. Ten sposób ujęcia zagadnienia otwiera przestrzeń dla nowych interpretacji, ale także wiąże się z określonymi problemami. Rappaport udało się do pewnego stopnia „odbrązowić” Lenina i ukazać go jako postać, której cechy i światopogląd wówczas dopiero się kształtowały. Z drugiej jednak strony, książka zawiera sporo słabo ugruntowanych źródłowo, lecz „sensacyjnych” wątków, które w dużej mierze zapewniły jej rozgłos. Rappaport nie dała również przekonujących odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób pobyt w różnych krajach Europy wpłynął na ewolucję światopoglądową Lenina, ograniczając się w tej sferze do referowania kolejnych prac rosyjskiego rewolucjonisty lub do prób przyjrzenia się im przez pryzmat jego cech psychologicznych.

EN

Helen Rappaport in her book Conspirator: Lenin in exile proposes a new view of Lenin’s lifetime in exile, i.e., of the period 1902–1917, as the most important time in the Russian revolutionist’s life. This approach opens up a place for new interpretations, but also is combined with certain problems. To some extent, Rappaport succeeds in demythologizing Lenin and in showing him as a character whose features and outlook are in the process of being shaped. On the other hand, book contains many formulations that are poorly grounded in sources and sensational plots, which largely has ensured publicity for the book. In addition, Rapport does not give convincing answers to the question of how Lenin’s stay in different European countries influenced the evolution of his outlook. Rappaport’s book is limited in this respect to summarizing subsequent works of the Russian revolutionist, as well as to attempting to interpret them through the prism of his psychological features.

Keywords

PL

biografia; bolszewizm; emigracja; konspiracja; Lenin

EN

biography; bolshevism; conspiracy; emigration; Lenin; biography; bolshevism; conspiracy; emigration; Lenin

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Praktyka Teoretyczna
• Year: 2016
• Volume: 20
• Issue: 2
• Pages: 231-245

Dates

published

2016-06-15

Contributors

author

Piotr Kuligowski

• Instytut Historii, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Buck-Morss, Susan. 2000. Dreamworld and Catastrophe: the Passing of Mass Utopia in East and West. Cambridge, Mass.: MIT Press.
• Cuttica, Cesare. 2013. „To Use or Not to Use ... The Intellectual Historian and the Isms: A Survey and a Proposal.” Études Épistémè – Revue de littérature et de civilisation (XVIe – XVIIIe siècles) 23. https://episteme.revues.org/268#article-268
• Cuttica, Cesare. 2015. „Isms and History.” W International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences. T. XII. Wyd. II. Oxford: Elsevier. 759–765.
• Eaton, George. 2009. „Conspirator: Lenin in Exile.” New Statesman. http://www.newstatesman.com/non-fiction/2009/10/lenin-exile-rappaport-finland.
• Fracchia, Joseph. 2013. „The Philosophical Leninism and Eastern »Western Marxism« of Georg Lukács.” Historical Materialism 1: 69–93.
• Grigor, Ronald. 2010. „Conspirator: Lenin in Exile; & Trotsky: A Biography.” History Today. http://www.historytoday.com/ronald-grigor/conspirator-lenin-exile-trotsky-biography.
• Figes, Orlando. 2009. Tragedia narodu. Rewolucja rosyjska 1891–1924. Tłum. Beata Hrycak. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
• Hill, Christopher L. 2013. „Conceptual Universalization in the Transnational Nineteenth Century.” W Global Intellectual History. Red. Moyn, Samuel i Andrew Sartori. New York: Columbia University Press.
• Hirst, Christopher. 2010. „Conspirator: Lenin in Exile, By Helen Rappaport.” Independent. http://www.independent.co.uk/arts-entertainment/books/reviews/conspirator-lenin-in-exile-by-helen-rappaport-1945743.html.
• Jakubowski, Wiktor. 1951. „Wstęp.” W Aleksander Radiszczew. Podróż z Petersburga do Moskwy. Tłum. Seweryn Pollak. Warszawa: Książka i Wiedza. V–XXXIV.
• Koselleck, Reinhart. 2012. Warstwy czasu: studia z metahistorii. Tłum. Krzemień-Ojak, Krystyna i Jarosław Merecki. Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Kuligowski, Piotr. 2012. „Podróż, utopia, rewolucja.” Czas Kultury 3: 52–59.
• Le Blanc, Paul. 2012. „Lenin and his biographers.” International Socialist Review 86. http://isreview.org/issue/86/lenin-and-his-biographers.
• Legvold, Robert. 2010. „Conspirator: Lenin in Exile; The Making of a Revolutionary.” Foreign Affairs. May/June. https://www.foreignaffairs.com/reviews/capsule-review/2010-05-01/conspirator-lenin-exile-making-revolutionary.
• Lepinçon, Léo. 2013. „Roger Martelli, »Pour en finir avec le totalitarisme.«” Cahiers d’histoire. Revue d’histoire critique 121. http://chrhc.revues.org/3224.
• Lianeri, Alexandra. 2014. „A Regime of Untranslatables: Temporalities of Translation and Conceptual History.” History and Theory 4: 473–497.
• Lih, Lars T. 2008. Lenin Rediscovered: What Is to Be Done? in Context. Chicago: Haymarket Books.
• Lih, Lars T. 2011. Lenin. London: Reaktion Books.
• Lukács, György. 2008. Lenin. Studium struktury myśli. Tłum. Jerzy Łoziński. Red. Piotr Strębski. Warszawa: Samokształceniowe Koło Filozofii Marksistowskiej.
• Menz, Mariusz. 2014. „Recepcja Galicji we współczesnej historiografii polskiej.” Sensus Historiae 3: 75–101.
• Pernau, Margrit. 2012. „Whither Conceptual History? From National to Entangled Histories.” Contributions to the History of Concepts 1: 1–11.
• Pipes, Richard. 2006. Rewolucja rosyjska. Tłum. Tadeusz Szafar. Warszawa: Wydawnictwo Magnum.
• Pogorelskin, Alexis. 2012. „Helen Rappaport. Conspirator: Lenin in Exile.” The NEP Era: Soviet Russia 1921–1928 7: 70–72.
• Service, Robert. 2003. Lenin – biografia. Tłum. Marek Urbański. Warszawa: Wydawnictwo ISKRY.
• Smith, Douglas. 2010. „»Conspirator: Lenin in Exile«: Plotting a ruthless revolution.” The Seattle Times. http://www.seattletimes.com/entertainment/books/conspirator-lenin-in-exile-plotting-a-ruthless-revolution/.
• Sontag, Susan. 1984. „Model Destinations.” Times Literary Supplement 22: 699–700.
• Srodes, James. 2010. „BOOK REVIEW: »Conspirator: Lenin in Exile.«” The Washington Times. http://www.washingtontimes.com/news/2010/jun/25/book-review-conspirator-lenin-in-exile/?page=all.
• Williams, Beryl. 2002. Lenin. Tłum. Agnieszka Tuszyńska. Wrocław-Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Wołkogonow, Dmitrij. 1997. Lenin. Tłum. Maciej Antosiewicz. Warszawa: Wydawnictwo Amber.

Identifiers

DOI

10.14746/prt.2016.2.8