„Imię Twoje […] im bardziej puste, tym bliższe prawdy”. O nie-nazywaniu Boga w poezji Zbigniewa Jankowskiego

• Authors: Małgorzata Rybka , Jolanta Sławek

Title variants

EN

„Imię Twoje […] im bardziej puste, tym bliższe prawdy”. About the Lack of God’s Names in the Poetry of Zbigniew Jankowski

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The linguistic image of God in the poetry of Zbigniew Jankowski is not homogenous. God is presented differently and it is combined with changes of the lyrical speaker’s attitude towards Absolute in different writing periods. The linguistic image of God is complex, be­cause the poet rejects the Judeo-Christian tradition and also recalls it. God in the analyzed texts is omnipresent, unknowable and shapeless existence, then transforms into perceptible area, then God transforms into area that is natural element and at least he becomes a sea. In the all mentioned images God is Nameless. When the Creator becomes human like, a man searching for the God starts closer relationship with him. There are several individual descrip­tions which not only name the God, but also indirectly characterize him and his attitude to­wards creation. These descriptions evoke the tradition of naming of the God that takes its ori­gin in the Bible. The evolution of the ways of naming and addressing the God in different writing periods of Zbigniew Jankowski’s poetry is an important element of the linguistic im­age of God and it also presents the system of the poet’s values.

Keywords

PL

nomina sacra; namelessness; description; name; God

EN

nomina sacra; namelessness; description; name; God; nomina sacra; namelessness; description; name; God

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Poznańskie Spotkania Językoznawcze
• Year: 2014
• Issue: 27
• Pages: 145-161

Dates

published

2014-01-01

Contributors

author

Małgorzata Rybka

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej

author

Jolanta Sławek

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej

References

• Bajerowa I., 1995, Szanse języka religijnego w świetle kultury masowej, w: Teologia – kultura – współczesność, red. Z. Adamek, Tarnów, s. 99–113.
• Eliade M., 1999, Sacrum i profanum. O istocie religijności, przeł. R. Reszke, Warszawa.
• Graf M., 2002, Bohaterowie są bezimienni. O bezimienności jako nierozpoznanym problemie onomastyki literackiej, w: Język polski. Współczesność – historia, red. W. Książek-Bryłowa i H. Duda t. 2, Lublin, s. 25–37.
• Graf M., 2005, Granice deskrypcji, „Studia Językoznawcze”, t. 4, s. 105–115.
• Grodziński E., 1973, Zarys ogólnej teorii imion własnych, Warszawa.
• Jasińska-Wojtkowska M., 2003, Horyzonty literackiego sacrum, Lublin.
• Jurkowski S., Zapis wielkiego szukania (O poezji i prozie Zbigniewa Jankowskiego), http://pisarze.pl/eseje/497-stefan-jurkowski-zapis-wielkiego-szukania.html [dostęp: 30.11.2013].
• Karwala M., 1996, Metafizyka oczywistości. (O poezji ks. Jana Twardowskiego), Kraków.
• Kowalewska-Dąbrowska J., 2008, Językowy obraz Boga i człowieka w poezji Jana Twardowskiego, Gdańsk.
• Kucała M., 2000, Nazywanie Boga Ojca w historii polszczyzny, w: Obraz Boga Ojca w kulturze, red. M. Ołdakowska-Kuflowa i U.M. Mazurczak, Lublin, s. 55–65.
• Kucała M., 1999, Nazywanie Chrystusa w historii polszczyzny, w: Tysiąc lat polskiego słownictwa religijnego, red. B. Kreja, Gdańsk, s. 205–212.
• Langkammer O.H., 1989, Słownik biblijny, Katowice.
• Lurker M., 1989, Słownik obrazów i symboli biblijnych, przeł. K. Romaniuk, Poznań.
• Makarski W., 2005, Onimiczny kształt „Tryptyku rzymskiego” Jana Pawła II, „Język Polski” LXXXV, z. 3, s. 161–170.
• Malec M., 2003, Nazwy własne a problematyka religijna, w: Słowiańska onomastyka. Encyklopedia, t. II, red. E. Rzetelska-Feleszko i A. Cieślikowa przy współudziale J. Dumy, Warszawa–Kraków, s. 482-484.
• Puzynina J., 1999, Językowy obraz Boga w poezji romantycznej, w: Tysiąc lat polskiego słownictwa religijnego, red. B. Kreja, Gdańsk, s. 99–116.
• Rutkiewicz M., 2006, Sacrum w onomastyce, w: Onimizacja i apelatywizacja, red. Z. Abramowicz i E. Bogdanowicz, Białystok, s. 563–579.
• Rybka M., 2010, Pojmenování Boha v poezji a dramatech Karla Wojtyły na pozadí polské tradice, „Bohemica Olomucensia” 3: Linguistica, s. 33–43.
• Rybka M., Sławek J., 2007, „Baranek idzie z niebnych pastwisk. Obraz Syna Człowieczego w poezji i dramatach Karola Wojtyły, w: Język religijny dawniej i dziś III, red. P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak i M. Rybka, Poznań, s. 89–102.
• Rybka M., Sławek J., 2007, „Kim jest Ten Bez-imienny, który zechciał objawić się w głosie?” Językowy obraz Boga Ojca w poezji i dramatach Karola Wojtyły, w: Poznańskie Spotkania Językoznawcze, t. XVI, red. Z. Krążyńska, Z. Zagórski, Poznań, s. 75–86.
• Sarnowska-Giefing I., 2005, Nomina sacra w przestrzeni komunikacji negatywnej (na przykładzie satyr Krzysztofa Opalińskiego, Adama Naruszewicza i Ignacego Krasickiego), w: Język religijny dawniej i dziś II, red. S. Mikołajczak i T. Węcławski, Poznań, s. 358–368.
• Salij J., „Rozpacz pokonana”. Modlitwy poetyckie Zbigniewa Jankowskiego [http://www.nonpossumus.pl/biblioteka/jacek_salij/rozpacz_pokonana/206.php [dostęp: 15.10.2013].
• Sawicki S., 1983, Sacrum w literaturze, w: Sacrum w literaturze, red. M. Jasińska-Wojtkowska i S. Sawicki, Lublin.
• Leon-Dufour X., 1994, Słownik teologii biblijnej, tłum. i oprac. K. Romaniuk, Poznań–Warszawa.
• Szymańska A., 1999, Via crucis Zbigniewa Jankowskiego, w: Z. Jankowski, Powiedz Rabbi, Poznań, s. 99-104.
• Zarębianka Z., 1992, Poezja wymiaru sanctum. Kamieńska, Jankowski, Twardowski, Lublin.
• Zarębianka Z., 2001, Tropy sacrum w literaturze XX wieku. Od zagadnień motywicznych do perspektyw hermeneutycznych, Bydgoszcz.
• Zarębianka Z., 2008, Czytanie sacrum, Kraków.

Identifiers

DOI

10.14746/psj.2014.XXVII.12