NORMATYWNY WYMIAR BRYTYJSKIEJ KONSTYTUCJI

• Authors: Tomasz Wieciech

Title variants

EN

THE PRESCRIPTIVE UNDERSTANDING OF THE BRITISH CONSTITUTION

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Brak konstytucji w formie ustawy zasadniczej nie oznacza, że ustrój brytyjski nie przybiera formy rządów konstytucyjnych. Zasadniczy postulat konstytucjonalizmu, jakim jest wyeliminowanie arbitralności władzy przez poddanie jej niezależnym od piastunów władzy normom, realizowany jest w Wielkiej Brytanii przez konwenanse konstytucyjne, będące normami konstytucyjnymi o charakterze pozaprawnym, niemożliwymi do wyegzekwowania w postępowaniu sądowym. Pojęcie konstytucji zaczęło nabierać w Wielkiej Brytanii normatywnego znaczenia w pierwszej połowie XIX w. wraz z kształtowaniem się konwenansów, na których oparte zostało funkcjonowanie kluczowych instytucji ustrojowych: gabinetu i premiera. Wcześniej konstytucja była synonimem systemu rządów. Wielka Brytania ma więc współcześnie konstytucję w znaczeniu normatywnym, ponieważ ustrój tego państwa oparty jest na normach wyższego rzędu determinujących sposób wykonywania władzy państwowej, znajdujących się poza zasięgiem tych, których postępowanie regulują. Konwenanse konstytucyjne stały się normami eliminującymi arbitralność władzy nie tylko dlatego, że determinowały relacje pomiędzy egzekutywą a parlamentem, ale dlatego że wprowadzając do brytyjskiego ustroju zasadę suwerenności ludu, nałożyły na władzę ustawodawczą parlamentu ograniczenia konstytucyjne. Konwenanse konstytucyjne stały się podstawą politycznej konstytucji Wielkiej Brytanii. Wciąż stanowią one podstawę rządów konstytucyjnych w tym państwie mimo dostrzegalnego w ostatnich latach dążenia do również prawnego ograniczenia władzy państwowej.

EN

The word ‘constitution’ had only a descriptive meaning in the United Kingdom, being synonymous with the frame of government in existence before the American revolutionaries changed its sense by identifying it with the supreme law of the land. The United Kingdom does not, and indeed has never had, a constitution. And yet, it does have one, as its government operates under supreme general rules. Those rules are constitutional conventions. The word ‘constitution’ started to change its meaning in the United Kingdom when constitutional conventions emerged as rules that constrained, first, the monarch and then the parliament, in the exercising of their legal powers. In the 18th century the constitution was synonymous with law and unconstitutional behaviour was illegal. This changed in the first half of the 19th century when the British constitution became conventional. What it actually meant in the new environment was that to act in an unconstitutional way meant to act against the established convention, even if a given action was perfectly legal. Nevertheless, the British constitution is predominantly political because the supreme constitutional rules are non-legal and are not enforceable in the courts of law.

Keywords

PL

konstytucja Wielkiej Brytanii; konwenanse konstytucyjne; konstytucjonalizm

EN

British constitution; constitutional conventions; constitutionalism; British constitution; constitutional conventions; constitutionalism

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2012
• Volume: 74
• Issue: 2
• Pages: 19-32

Dates

published

2018-11-02

Contributors

author

Tomasz Wieciech

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2012.74.2.2