Praca. Przemiana materii w mieście

• Authors: Maciej Frąckowiak

Title variants

EN

Work. Change of matter in a city

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem artykułu jest kulturowa analiza fenomenu pracy w przestrzeni publicznej. Autor rozpatruje jego uwarunkowania i konsekwencje dla planowania przestrzennego. Na przykładzie współczesnych zjawisk miejskich zwraca uwagę na rosnącą trudność w oddzieleniu od siebie pracy i czasu wolnego za pomocą tradycyjnych kryteriów, z którą borykać się muszą także same jednostki: stanowi ona dla nich źródło niepokojów oraz w konsekwencji prowadzi do rozmaitych praktyk separowania – prób ponownego wytyczenia granic między tymi dwoma dziedzinami życia. W artykule przywołana jest również koncepcja miasta otwartego, stanowiąca potencjalną przeciwwagę dla dotychczasowych ujęć opartych na balansie funkcjonalnym, a także podano przykłady aktualnych trendów urbanistycznych, które się w nią wpisują. Rozważono również wybrane zagrożenia, które wiążą się z taką perspektywą planistyczną. W tekście zawarto także rodzaj apelu do architektów, w zamyśle autora zachęcający, by przestrzeń publiczną projektować tak, aby uwzględniać obecne przemiany w dynamice i formie pracy, stanowiące szansę na witalizowanie miasta, ale jednocześnie ograniczać negatywne skutki przenikania się pracy i odpoczynku, które grozi powiększeniem społecznych nierówności oraz wykluczeniem.

EN

The subject of the paper is a cultural analysis of the phenomenon of work in public space. The conditions of work and its consequences for spatial planning are described. Based on the contemporary urban reality, the growing difficulty of separating work from leisure using traditional criteria, which also affects individual persons, is shown, as it frequently becomes a source of social unrest leading in consequence to various separating practices, or attempts to delineate once again the borders between those two spheres of life. A concept of an open city is also presented, as it constitutes a counterweight to the approach of a functional balance that has been in use so far. Further, examples of relevant contemporary trends in urban development have been offered. Selected issues related to such planning prospects have also been considered. The paper serves as a certain address to architects, urging them to design public place in a manner that accounts for the current transformations in the dynamics and form of work, as a chance for a city to regenerate, reducing at the same time the negative consequences of the permeation of work and leisure, which brings about a threat that social inequalities will simply increase and the vision of even greater social inequalities and exclusion.

Keywords

PL

przestrzeń publiczna; praca; miejsca trzecie; miasto otwarte; planowanie przestrzenne

EN

public place; work; third place; open city; spatial planning; public place; work; third place; open city; spatial planning

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2015
• Volume: 77
• Issue: 1
• Pages: 425-437

Dates

published

2015-01-01

Contributors

author

Maciej Frąckowiak

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Bishop, P., Williams, L. (2012), The Temporary City, New York.
• Campbell Clark, S. (2000), Work/Family Border Theory: A New Theory of Work/Family Balance, Human Relations 53(6): 747-770.
• Certeau, M. de (2008), Wynaleźć codzienność. Sztuki Działania, Kraków.
• Csíkszentmihályi, M. (2005), Przepływ. Psychologia optymalnego doświadczenia, Warszawa.
• Filler, M. (2014), The Road to the Zombie Office, The New York Review of Books, May.
• Fr?ckowiak, M. (2014), Do?? gadania? O partycypacji konkretnej, Notes.na.6.tygodni 94: http://www.funbec.eu/696,dosc_gadania_o_partycypacji_konkretnej.html [13.12.2014].
• Fr?ckowiak, M. (2014), Architektura bimbania, Dwutygodnik 139. Dokument elektroniczny dost?pny (13 grudnia 2014) pod adresem: http://www.dwutygodnik.com/artykul/5370-architektura-bimbania.html.
• Fried, J. (2014), Why work doesn’t happen at work –wyst?pienie dost?pne (13 grudnia 2014) pod adresem https://www.ted.com/talks/jason_fried_why_work_doesn_t_happen_at_work.
• Krajewski, M., (2015), Kultura dystrakcji. Dokument elektroniczny dost?pny (4 stycznia 2015) na stronie: http://krajewskimarek.blox.pl/html.
• Krajewski, M. (2012), (red.), Niewidzialne Miasto, Warszawa.
• Krajewski, M. (2013), Przeciwzłożoność. Polityki prostoty, Studia Socjologiczne 4: 37-60.
• Krajewski, M., Frąckowiak, M., Polityka impulsów i rzeczy [w druku].
• Landry, Ch. (2013), Civic Urbanity: Looking at the city afresh, wystąpienie wygłoszone podczas Hangzhou International Congress ‒ Culture: Key to Sustainable Development, 15-17 Maja 2013, Hangzhou, Chiny.
• Latour, B., Hermant, E. (2006), Paris. Invisible City, Paris. Dokument elektroniczny dost?pny (3 stycznia 2015) pod adresem: http://www.bruno-latour.fr/sites/default/files/downloads/viii_paris-city-gb.pdf.
• Lasek, M. (2015), "Na nocce ludzie mdleją", "Wyzywają nas od złodziei"... Sypią się skargi na Amazona. Wkracza Inspekcja Pracy, Gazeta Wyborcza 16 stycznia 2015.
• Miazzo, F., Kee, T. (eds.) (2014), We Own The City – Enabling Community Practice in Architecture and Urban Planning, Amsterdam.
• Pfeifer, L. (2013), The Planner’s Guide to Tactical Urbanism, Montreal.
• Saasen, S. (2014), Expulsions – Brutality and Complexity in the Global Economy, Cambridge.
• Sennet, R., The Open City, http://www.richardsennett.com/site/SENN/UploadedResources/The%20Open%20City.pdf [13.12.2014].
• Świetlik, M. (2014), Jak zasysa bagno, Gazeta Wyborcza 20 grudnia 2014.
• The Open Streets Guide (2012), red. zbiorowa, Miami-New York.
• Wieczna radość. Ekonomia polityczna społecznej kreatywności (2011), red. zbiorowa, Warszawa.
• Veblen, T. (2008), Teoria klasy próżniaczej, Warszawa.
• Znaniecki, F. (1938), Socjologiczne podstawy ekologii ludzkiej, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 18(1): 89-119.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2015.77.1.24