In search of the contemporary shape of self-government

• Authors: Jerzy Stępień

Title variants

PL

W poszukiwaniu współczesnego kształtu samorządu terytorialnego

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The twenty-fifth anniversary of self-government in Poland is a good occasion to reflect on the road we have travelled so far. While we still remember well the intentions of the creators of the system (members of the First Senate) we can now compare them with the current state of affairsand the status quo of government in Poland today. Two concepts have always been there since the beginning. Whereas the original solutions were to be inscribed in the tradition of Polish self-government, everything was done from the very start to draw as much as possible from the achievements of legal political thinking, later manifested in the provisions of the European Charter on Local Self-Government – a document which is the quintessence of the Western model of a local authority. Self-government is an institution characteristic of Western civilisation, practically unknown elsewhere, and it extends the principles of representation onto the local space inhabited by its citizens. Examples offered in the article illustrate how the initially planned model of government in Poland, rooted in the city fathers model has, in the course of subsequent reforms, been losing its original Western clarity in favour of the previous host model of local authority that characterised the past system.

PL

Dwudziestopięciolecie samorządu terytorialnego w Polsce jest dobrą okazją do poddania przebytej drogi pogłębionej refleksji. Dobrze jeszcze pamiętamy intencje skupionych w Senacie I kadencji twórców tworzonego wówczas systemu ‒ możemy zatem porównać pierwotne założenia ze stanem obecnym. Chodziło, z jednej strony, o wpisanie projektowanych rozwiązań w tradycję polskiego samorządu, ale z drugiej strony i przede wszystkim – o nawiązanie do tych wszystkich osiągnięć myśli prawnoustrojowej, które znalazły swój najpełniejszy wyraz w postanowieniach Europejskiej karty samorządu lokalnego, stanowiącej kwintesencję zachodnioeuropejskiego modelu władzy lokalnej. Samorząd jest instytucją charakterystyczną dla cywilizacji zachodnioeuropejskiej (w zasadzie poza nią nie jest znany), która odnosi treść zasady reprezentacji także do lokalnej przestrzeni życia obywateli (cives). W artykule starano się ukazać na konkretnych przykładach, w jaki sposób projektowany kształt władzy lokalnej w Polsce, wyrosły z paradygmatu ojców miasta, tracił poprzez kolejne nowelizacje swoją pierwotną zachodnią wyrazistość na rzecz charakterystycznego dla poprzedniego systemu rad narodowych modelu gospodarza.

Keywords

EN

twenty-fifth anniversary; the First Senate; self-government; commune; public authority; European Charter of Local Self-Government; civilisation; civis; communal property; legal personality; budget; national councils; city fathers; city host; twenty-fifth anniversary; the First Senate; self-government; commune; public authority; European Charter of Local Self-Government; civilisation; civis; communal property; legal personality; budget; national councils; city fathers; city host

PL

dwudziestopięciolecie; Senat I kadencji; samorząd terytorialny; gmina; władza publiczna; Europejska karta samorządu lokalnego; cywilizacja; civis; osobowość prawna; mienie komunalne; budżet; ojcowie miasta; rady narodowe; gospodarz miasta

• Publisher: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
• Journal: Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
• Year: 2015
• Volume: 77
• Issue: 3
• Pages: 47-63

Dates

published

2015-01-01

Contributors

author

Jerzy Stępień

• Uczelnia Łazarskiego w Warszawie, b. Prezes Trybunału Konstytucyjnego, Przewodniczący Senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego w latach 1989-1993

References

• Dzielski, M. (1995), Odrodzenie ducha – budowa wolności. Pisma zebrane, Kraków.
• Huntington, S.P. (1998), Zderzenie cywilizacji i nowy kształt ładu światowego, Warszawa.
• Kulesza, M. (2009), O tym, ile jest decentralizacji w centralizacji, a także osobliwych nawykach uczonych administratywistów, Samorząd Terytorialny 19(12).
• Kulesza, M., Regulski, J. (2000), Samorząd III Rzeczpospolitej. Koncepcje i realizacja, Warszawa.
• Regulski, J. (2007), Reformowanie państwa – moje doświadczenie, Szczecin.
• Regulski, J. (wstęp i wybór) (2000), Reforma samorządowa. Materiały źródłowe 1980-1990, Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Warszawa.
• Regulski, J., Kulesza, M. (2009), Droga do samorządu. Od pierwszych koncepcji do inicjatywy Senatu (1981-1989), Warszawa.
• Stępień, J. (2003), Niestrzeżona granica. Kilka uwag o decentralizacji zadań publicznych, [w:] Fundowicz, S., Rymarz, F., Gomułowicz, A. (red.), Prawość i godność. Księga pamiątkowa w 70. rocznicę urodzin Profesora Wojciecha Łączkowskiego, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin: 257-273.
• Stępień, J. (2014), Samorząd nam się wykoślawił, wywiad przeprowadziła Nowakowska Agata, Gazeta Wyborcza z 11 listopada 2014 r.

Identifiers

DOI

10.14746/rpeis.2015.77.3.5